Lise tarih dersini hatırlayın. Bazı padişahlar sayfalarca anlatılırken bazıları birkaç satırla geçiştirilir. Hakkında sayfalarca yazılacak bir şey olmasa bile hakkını yemeyelim, III. Murad birkaç satırlık da bir hükümdar değildi. III. Murad, Osmanlı’nın güçlü zamanlarından birinde tahta çıktığı için işler zaten yolundaydı. İşler bozulduğu zaman ise yanında güçlü devlet adamları olduğu için sorunlar kolayca çözüldü.
Gel gör ki bu devlet adamları öldüğünde ortalık valide sultana kaldı ve işler tekrar karıştı. Çok fazla çocuğu olması nedeniyle çapkın olarak bilinen III. Murad’ın bu kadar çok cariyesi olmasının nedeni bile annesiydi. Çünkü padişahı aşkından ayırmak ve haremdeki gücünü kaybetmemek istiyordu. En iyisi gelin III. Murad kimdir biraz daha yakından bakalım ve hem özel hayatı hem de yönetim hayatı hakkındaki detayları görelim.
Kanuni Sultan Süleyman’ın torunu III. Murad kimdir?
Murad, 4 Temmuz 1546 tarihinde babası Şehzade Selim’in sancağı Manisa’da dünyaya geldi, annesi Nurbanu Sultan’dır. Tüm şehzadeler gibi iyi bir eğitim alan Murad, Arapça ve Farsça öğrendiği dönemde edebiyata ilgi duymaya başladı. Dedesi Kanuni Sultan Süleyman, 1558 yılında Selim’i Karaman’a atayınca Murad da Alaşehir’e atandı.
Alaşehir Sancakbeyliğinde geleneklere uygun olarak devlet tecrübesi kazandığı sırada babası Selim, II. Selim adıyla 24 Eylül 1566 tarihinde tahta çıktı. Babası döneminde de eğitim almaya ve tecrübe kazanmaya devam eden Murad, çok geçmeden Osmanlı tahtına geçti.
III. Murad tahta çıktıktan sonra ilk icraati epey kanlı oldu:
II. Selim öldükten sonra Murad, III. Murad adıyla 22 Aralık 1574 günü tahta çıktı. II. Selim’in fazlaca çocuğu vardı, bunun anlamı III. Murad her an tahttan olabilirdi demek oluyor. Bu nedenle III. Murad tahta çıkar çıkmaz aldığı fetva ile beş kardeşini boğduruverdi.
Kanuni döneminden beri Fransızlarla Osmanlı’nın arası iyiydi. Lehistan’da bir iktidar boşluğu oluşunca III. Murad, Erdel Beyi’ni kral yaptı ve kuzey sınırını güvence altına aldı. 1578 yılında ise Ramazan Paşa Fas üzerine bir sefer yaparak Portekiz gücünü kırdı. Sefere III. Murad katılmadı, zaten kendisi hüküm süresi boyunca hiçbir sefere katılmamıştır.
Safevi savaşı sırasında Sokullu Mehmed Paşa’nın öldürülmesi, devlet yapısını sarstı:
Kanuni döneminde Safevi Devleti ile başlayan sorunlar bir barış antlaşması ile çözülmüştü ancak uyulmadı. Şah II. İsmail de ölünce Van Beylerbeyi saldırı başlattı. Farklı tarihlerde yapılan saldırılar ile birlikte Osmanlı - Safevi Savaşı tam 22 yıl sürdü. En sonunda 21 mart 1590 tarihinde Ferhat Paşa Antlaşması imzalandı ve III. Murad döneminde Osmanlı İmparatorluğu en geniş sınırlarına ulaşmış oldu.
Tabii bu süreçte Kanuni döneminden beri sadrazamlık yapan Sokullu Mehmed Paşa’nın rolü büyüktür. Adı tarihe altın harflerle yazılmış olan Sokullu, 1579 yılının 11 Ekim günü derviş kılığındaki bir saldırganın suikasti sonucu öldürüldü. 74 yaşında öldürülen Sokullu’nun katili ise konuşturulmadan öldürüldü. Bugün bile gizemi çözülmeyen bir durumdur.
Sokullu Mehmed Paşa öldükten sonra III. Murad’ın annesi Nurbanu Sultan devlet yönetimine bile karışacak kadar güçlü hale geldi. Sokullu’dan sonra 11 sadrazam ve 7 şeyhülislam değiştirildi. Bazı tarihçilere göre III. Murad kendini zevk ve sefaya verdiği için işleri Sokullu yürütüyordu, o da ölünce işler iyice çığrından çıkmış oldu.
- Sokullu Mehmed Paşa
III. Murad'ın I. Elizabeth'e mektubu ile iki ülke arasında yeni ilişkiler kuruldu:
Dönemin en büyük gücü olan Osmanlı İmparatorluğu; Cenevizlilere, Venediklilere ve Fransızlara bazı haklar vererek ticaret yapmalarına izin vermiştir. Dönemin İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, III. Murad’a bir elçi göndererek İngilizlere de bu hakların verilmesini rica etmiştir.
Zaten Katoliklerden iyice tiksinmiş olan Osmanlı, Protestan olan İngilizlerle arayı iyi tutmaya karar verdi. Öyle ki III. Murad ile I. Elizabeth arasında sık sık mektuplaşmalar olmuş ve hatta III. Murad, kraliçeye Müslüman olmasını bile söylemiştir. Bu dönemde yaşanan olaylar uzun yıllar sürecek İngiliz - Fransız rekabetinin fitilini ateşlemiştir.
- I. Elizabeth
Avrupa ve Kırım ile ipler kopma noktasına geldi:
Kırım Hanı II. Mehmed Giray azledildikten sonra isyan ettiği için onu cezalandırmak amacıyla 1584 yılında askeri bir harekat düzenlendi. Kılıç Ali Paşa liderliğindeki donanma Kırım güçlerini bastırınca Osmanlı padişahlarının Kırım Hanını tayin etmelerine ve hutbelerde önce Osmanlı padişahının adının okunmasına karar verildi. Böyle Osmanlı Kırım üzerinde tam hakimiyet kurmuş oldu.
Bir dönem Venedik ile yaşanan sorunlar çok geçmeden Avusturya’ya da sıçradı. Yapılan barış antlaşması bozulunca II. Rudolf vergi ödemedi ve Eflak, Erdel, Boğdan beyleri de isyan etti. İşler karışınca bu savaş, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na karşı yapılan bir savaş haline geldi ve on yıldan uzun sürdü.
III. Murad bu sırada sessiz sedasız öldü:
Bir yanda savaşlar, bir yanda devlet içi sorunlar devam ederken kendini şiire, tasavvufa, zevke, sefaya vermiş olan III. Murad; 1595 yılının 16 Ocak günü felç geçirdikten sonra hayatını kaybetti. Döneminde Osmanlı toprakları 20 milyon kilometreye yaklaşan III. Murad, Ayasofya Camii avlusuna gömüldü.
III. Murad için ne iyi ne de kötü bir padişah demek doğru olur. Çünkü kendisi Osmanlı İmparatorluğu’nun en güçlü döneminde tahta çıktı ve yapacağı zaten çok da bir şey yoktu. Fakat güçlü devlet adamlarının bir bir ölmesi ve devletin iyice kadınlar saltanatının eline kalarak bozulması bu dönemde olduğu için çok da iyi bir dönem olarak anılmaz.
III. Murad’ın kaç çocuğu var, dedikodular doğru mu?
III. Murad’ın annesi Nurbanu Sultan, oğlunu aşkı Safiye Sultan’dan ayırmak için onu cariyelere boğdu. Bilinen altı nikahlı karısı olan III. Murad’ın aynı zamada Haseki makamına gelmiş kırktan fazla cariyesi olduğu biliniyor.
Tüm bu eşlerinden bazı kaynaklara göre 130 çocuğu olmuştu. Öldüğü zaman bile hala pek çok cariye hamileydi. Doğan çocuklardan 25 erkek çocuğun ve 19 kız çocuğun adı biliniyor. Diğerleri bebeklik ve çocukluk çağında ölmüştür. Öyle ki III. Murad’dan sonra tahta çıkan III. Mehmed 19 kardeşini boğdurtmak zorunda kalmıştır.
Osmanlı’nın en güçlü döneminde tahta çıkan ve yüzden fazla çocuğu olduğu söylenen III. Murad kimdir, kaç çocuğu var gibi merak edilen soruları yanıtladık. III. Murad hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
