Geçtiğimiz yıl 29 Nisan’da küresel ansiklopedi Wikipedia, Türkiye’de erişime kapatıldı. Gerekçe olarak ise Suriye iç savaşına ve devlet destekli terörizme ilişkin iki maddede yazılan içerikler gösterildi. Bu içeriklerde, Türkiye’nin uluslararası imajını zedeleyecek ifadeler yer alıyordu.
Vikipedi kendisini dünyanın her yerinde “özgür ansiklopedi” olarak lanse ediyor ve kullanıcıların maddeleri düzenlemelerine, yeni madde girişi yapmalarına olanak tanıyor. Elbette bu maddeler, diğer insanlar tarafından da değerlendirilebiliyor. Akademik dünya ise Vikipedi’yi bilimsel bir kaynak olarak kabul etmiyor. Fakat yapılan araştırmalarda, bilimsel olarak onay olan makalelerin büyük bir kısmında Vikipedi’den alıntılar yapıldığı gözlemleniyor.
Yani Vikipedi’nin ne denli doğru bilgi verdiği fazlasıyla tartışmaya açık bir konu. Zira Prof. Dr. İber Ortaylı da yaptığı son açıklamasında erişim engeline yönelik değil, Vikipedi’nin geçerliliğine yönelik değerlendirmelerde bulundu. Bilindiği üzere Vikipedi yasaklı olsa da aynı kaynağa “www.wikizero.org” üzerinden erişim sağlanabiliyor.
Wikipedia’dan Dev Kampanya: Türkiye’yi Özledik!
Ortaylı: Hiç tavsiye etmiyorum
Neredeyse 11 ay önce yasaklanan Vikipedi hakkında İlber Ortaylı, Kütüphane Haftası kapsamında ‘Beşeriyetin Hafızası Kütüphaneler’ konulu panelde konuşma yaptı. Dijital kütüphane olduğu üzerine gelen bir yoruma Ortaylı’nın yanıtı şöyle oldu:
“Hiç tavsiye etmiyorum. Türkçesine ise hiç güvenmeyin. Ben size örnekler veririm. Bir kere ansiklopedi kullanmaya alışın. ‘Efendim bizim rafta 30 tane cilde yer yok’ deniyor. Sana kim dedi 30 cildi al. Hepsinin bilgisayara uyumlusu çıktı. Takar okursun. Özellikle gençler, ansiklopedi okuyacaksınız. Bir maddeye bakarken, öbürüne takılırsın. Tıpkı Harvard’ın veya Bilkent’in raflarında gezmek gibi. Aradığından çok, okuduğun kaçak madde aklında kalır. Lügat bakarken aramadığın kaçak madde kalıyor.”
Ansiklopedilerin bilimsel kuruluşların kontrolünde basıldıkları ve değiştirilemedikleri göz önüne alınırsa, ciddi bir kaynak oldukları gerçek. Türkçe’nin kullanımı konusunda da küresel bir platformun duyarlı olmaması alıştığımız bir durum. Lakin ansiklopedi olarak kendisini konumlandıran bir oluşumdan söz ederken Ortaylı’nın bu ifadelerini dikkate almakta fayda var.
Cambridge Üniversitesi, istisnai bir şekilde de olsa geçtiğimiz yıl, Vikipedi’nin bilimsel bir kaynak olabileceğini dile getirmişti. Lakin tartışmalar hala sürüyor.
