Ülkemiz topraklarının garip bir yapısı olduğunu kabul etmek gerekiyor. Bölgeleri geçtim, bir köyde yetişen meyvelerden daha ilgincini yan köyde görmek mümkün. Mikroklima alanların da elbette bu konuda katkısı çok büyük. Hal böyle olunca zannediyoruz ki dünyada yetişip yetişebilecek her türlü meyve bizde de var ama aslında kazın ayağı hiç de öyle değil. Her geçen gün yeni bir meyve ile tanışmaya devam ediyoruz.
Daha da ilginç olan ise ülkemizdeki meyveleri bile tam olarak tanıyor sayılmayız. Çünkü bunlardan bazıları uzun yıllar yalnızca yerel pazarda satılan ürünlerdi ve ancak iletişim araçlarının gelişmesi ile birlikte tanınır hale geldi. Bazıları ise farklı topraklarda yetişen meyvelerdi ve ülkemizde daha farklı bir yapıda yetiştiler. Uzatmayalım, en iyisi gelin bazılarını ilk kez göreceğiniz sıra dışı meyvelere yakından bakalım.
Pek çoğunu ilk kez göreceğiniz sıra dışı meyveler:
- Mangostan
- Çerimoya
- Finger Lime
- Aronya
- Jabuticaba
- Yangmei
- Tamarillo
- Longan
- Rambutan
- Karambola
- Cornus Kausa
- Pepino
- Ake
- Kiwano
- Aguaje
Keskin tatlı kraliçe: Mangostan
Güneydoğu Asyalılar tarafından meyvelerin kraliçesi olarak da anılan mangostan; Hindistan, Endonezya, Sudan ve Kolombiya’da yetişen tropikal meyvelerden bir tanesi. Mora çalan kırmızı bir kabuğu var ama kabuğu yenmiyor, içindeki beyaz meyve kısmı yeniyor. Tatlı ve aynı zamanda keskin bir lezzeti olan bu meyvenin kurusundan çay da yapılıyor.
Kabuğu ve tohumları zehirli: Çerimoya
Amerika kıtasında, Avrupa ülkelerinin bazılarında, Uzakdoğu ülkelerinin bazılarında ve biraz da İsrail’de yetiştirilen çerimoya, en tatlı meyvelerden bir tanesi. Özellikle B ve C vitaminleri açısından son derece zengin. Kabuğu ve tohumları yenmiyor çünkü felce kadar götürebilecek zehirli bir etkisi var. Yalnızca içindeki beyaz meyve kısmı yenebilir.
Yöresel misket limon: Finger Lime
Ülkemizde şekli nedeniyle limon havyarı olarak da anılan finger lime, Avustralya kıtasındaki Queensland ve New South Wales bölgelerine özgü bir narenciye türüdür. Tadı da kabuk görünümü de misket limona benziyor. Yetiştiği toprağa göre siyah, kırmızı, yeşil, kahverengi, sarı renkte olabilir. Kıtanın yerlileri tarafından binlerce yıldır kullanılan finger lime, sömürge dönemi sonrası adını duyurmuştur.
Zengin antioksidan: Aronya
Asıl yetiştiği yer Amerika kıtasının kuzey bölgesi olsa da aronya ülkemizin Karadeniz bölgesinde de yetiştirilmektedir. Asıl adı chokeberry olan bu meyve kuş kirazı, avcı üzümü olarak da bilinir. Antioksidan açısından son derece zengin olduğu için tazesi yenmediği durumlarda kurutulup çayı yapılarak da tüketiliyor.
Ağaç gövdesinde yetişen tek meyve: Jabuticaba
Brezilya ve Arjantin topraklarında yetişen bir meyve olan jabuticaba, ilginç bir şekilde ağacın dallarında değil gövdesinde küme halinde yetişiyor. Ağacın gövdesinde yetişen tek meyve olarak bilinen jabuticaba, vitamin ve mineral açısından son derece zengin. Meyve olarak da yeniyor ama daha çok reçel, marmelat, meyve suyu, şarap, sirke ve likör yapımında kullanılıyor.
Çin koca yemişi: Yangmei
Çin koca yemişi olarak da bilinen yangmei; Çin, Japonya, Kore ve Filipinler topraklarında yetişen bir meyve. Ülkemizin Orta Karadeniz bölgesinde de yetiştirilmeye başlanan yangmei, binlerce yıldır Çin’de en sevilen meyveler arasında. Özellikle C vitamini açısından son derece zengindir. Meyve olarak yenmesinin yanı sıra Avrupa’ya meyve suyu şeklinde ithal de edilir.
Domatesin tatlı hali: Tamarillo
Amerika kıtasının yanı sıra Yeni Zelanda’da ve Avustralya’da da yetişen tamarillo, ağaç domatesi olarak adlandırılmaktadır. Kırmızı renkli olan tamarillo gerçekten de domatese benzer ama ona göre daha serttir ve daha çok tohum içerir. Kalorisi düşüktür ve demir açısından oldukça zengindir.
Ejder gözü meyvesi: Longan
Çin başta olmak üzere Güneydoğu Asya bölgesine özgü bir meyve türü olan longan, ejderha gözü meyvesi olarak da bilinir. Bu adı almasının nedeni, küçük meyveyi açtığınız zaman içinde saydama yakında beyaz renkte bir meyve ve simsiyah büyük bir çekirdek görmenizdir. Tıpkı üzüm gibi salkımlı bir yapıda yetişir ve antioksidan açısından zengindir.
Saçlı meyve: Rambutan
Güneydoğu Asya bölgesinde yetişen bu meyve, kabuk yapısı nedeniyle Endonezya dilinde saç anlamındaki rambutan adıyla isimlendirilmiştir. Kabuk soyulduktan sonra ortaya çıkan saydama yakın beyaz etli kısmı tüketiliyor. Tadı üzüme benzer asidik bir yapıdadır. Mineral ve vitamin açısından son derece zengindir. Tohumları pişirildiği zaman uyuşturucu etkiye sahiptir.
Yıldız meyvesi: Karambola
Endonezya, Filipinler ve Malezya topraklarında yetişen karambola, yıldız meyvesi olarak da bilinir çünkü kabuk yapısı gerçekten de bir yıldıza benzer. Çok düşük kaloriye sahip olmasına rağmen mineral ve vitamin açısından son derece zengindir. Taze olarak yenmesinin yanı sıra konserve olarak ya da meyve suyu olarak da tüketilebilir.
Acı kabuk, tatlı meyve: Cornus Kausa
Bir tür kızılcık olması nedeniyle ülkemizde kusa kızılcığı, Çin kızılcığı, Japon kızılcığı olarak da adlandırılan cornus kausa, Asya bölgesinde yetişiyor. Kabuğu acı ama içindeki jölemsi meyve tatlıdır. Genel olarak hamur işlerinde lezzet katması için kullanılır ya da şarap yapımında kullanılır.
Kavunun ağaçta yetişen hali: Pepino
Amerika kıtasına özgü bir meyve olmasına rağmen ülkemizde Akdeniz kıyılarında, Erzincan’da ve Malatya’da da yetiştirilen pepino, şeklinden dolayı ağaç kavunu olarak da adlandırılır. İlginç bir şekilde tadı da kavunu andırıyor. Kalsiyum ve C vitamini açısından zengin olan pepino, az çekirdekli bir meyve.
Ham hali zehirli: Ake
Afrika kıtasına özgü bir meyve olan ake, aynı zamanda Jamaika’nın ulusal meyvesidir. İçinde kocaman çekirdekler vardır ama onlar değil, etli kısım yenir. İlginç olan, meyvenin ham halinin zehirleme riski vardır. Bu nedenle olgunlaştığından emin olmadan ve doğru pişirme teknikleri uygulanmadan yenmemesi gerekir.
Nedense Alanya kavunu olarak bilinir: Kiwano
Boynuzlu kavun olarak da biline kiwano, Afrika’ya özgü bir meyve olmasına rağmen dünyanın pek çok farklı bölgesinde ve hatta ülkemizde de yetiştirilmektedir. Ülkemizde Alanya kavunu olarak da bilinir. Tadı salatalık, muz, limon karışımı olarak tarif edilir. Meyvesi jelimsi bir yapıdadır.
Bataklık meyvesi: Aguaje
Güney Amerika bataklıklarında yetişen bir meyve olan aguaje, taze olarak da yeniyor ama daha çok meyve suyu, reçel, dondurma ve şarap yapımında kullanılıyor. A ve C vitamini bakımından son derece zengindir.
Bazıları ülkemizde de yetişen ama manavda kolay kolay bulamayacağınız sıra dışı meyvelerden bazılarını listeledik. Listede yediğiniz meyvelerden varsa düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
