İnsanlar ve robotlar zaten bir süredir beraber çalışıyorlar, ancak elektronik iş arkadaşlarımızla daima yan yana çalışabilecek miyiz? Robotlar ile olan ilişkilerimiz her zaman dost düzeyinde kalabilecek mi?
Robotların günün birinde işlerimizi elimizide alacağı korkusu artık sadece filmlere konu olan bir şey değil, gerçek hayatta da her geçen gün örnekleri artarak karşımıza çıkan bir durum. Teknolojinin, özellikle robotik alanda hızla kaydettiği ilerleme, özellikle iş imkanları konusunda endişleşerimizi de giderek arttırıyor.
İnsanların, gelecekte robotlar ile birlikte uyumlu şekilde çalışıp çalışamayacakları sorusunu cevaplamak için ise bu durumun tam olarak nasıl bir şey olacağını iyi kavramamız gerekli.
İnsanların ve robotların uyumlu bir şekilde çalışabilmeleri için öncelikle insan çalışanların, robotlara işlerini çalacak şeyler olarak değil, çalışma kalitelerini arttıracak destekçiler olarak bakmaları gerekiyor. Aynı şekilde, özellikle yapay zekalı robotların da insan çalışanların yardımına ihtiyaç duyulduğunun farkında olması gerekli. Tabi burada robotların hisleri varmış gibi bir algı çıkıyor ancak yapay zekanın katettiği ilermeye, bizi bunları düşünmeye de bir bakıma mecbur bırakıyor diyebiliriz.
Şimdi bu durumu ele alarak, yani her iki tarafın da diğerinin varlığını 'ihtiyaç' olarak ele aldığını düşünerek işin biraz daha derinine inelim.
İnsanlar ve robotlar hali hazırda dünya çapında birlikte çalışmaktalar ve şu an için herkes mutlu gözüküyor. Hatta buna bir örnek verecek olursak; Ford'un Köln'deki fabrikasında robotlar ile insanlar sadece birbirleri ile çalışmıyor, ayrıca iş de değiştirebiliyorlar. Ayrıca bu iş değişikliğinde hem robotlar, hem de insanlar, birbirlerine yeni işin nasıl yapılacağını bir nevi öğretiyor. Yani burada bir uyum söz konusu. Asıl soru ise gelecekte bu uyumun devam edip etmeyeceği.
İşte bu sorunun cevabını bulmak bizim için önemli fakat bu cevap, öyle kolay bulunabilecek bir cevap değil. Robot işçiler konusunda, olaya yapay zekalı asistanlar dahil olduğunda bizde de ister istemez bir tedirginlik, bir korku oluşuyor. Aslında bakarsak yapay zekalı sistemler, yapay zekalı robotlar ile zaten çalışıyoruz ve bu robotları gündelik işlerimizi, yüklerimizi oldukça hafifletecek asistanlar olarak kullanıyoruz. Yani şu an için yapay zeka bize yardım ediyor. Peki işe biraz bilim kurgu katarsak; yapay zeka ne zaman bizi öldürmeye çalışır?
Bu konuda BBC, insanların robotlar ile sürekli bir uyum içinde çalışmak istemeleri durumunda dikkate alınması gereke önemli faktörleri derinlemesine araştırmakta. Burada söz edilen faktörler yüz ve vücut yapıları gibi faktörler. Bu faktörler, ayrıca insanların biriyle başa çıkması ya da uyum içinde yaşaması için önemli faktörler.
Gelecekte, insan-robot uyumu konusunda en önemli kilit nokası, insanların karamsarlıklarına rağmen robotlar üzerindeki kontrollerini sürdürüp sürdürmeyecekleri. Tabiki hiçbir insan, robotların insan ırkına üstün gelmesi için bir girişimde bulunmaya kalkışmaz (en azından aklı başında hiçbir insan). Fakat burada asıl tehdit, robotların sağlayabileceği ekonomik faydaların gözümüzü kör etmesi.
Giderek maharetleri artan robotlar, bir insanın bir günde yaptığı işi dakikalar içinde halledebilecekler. Bu da iş verenin insandan ziyade robotu tercih etmesi demek. Böyle bir durum ise robotun, daha fazla sorumluluk için daha fazla akıllanması, yani bir diğer deyişle yapay zekanın önünün açılması. Bu konuda, yapay zekaya yapılacak frenleme için özellikle mühendilere büyük iş düşüyor.
Yani uzun lafın kısası, filmlerde gördüğümüz şekilde bir robot ayaklanması pek beklememek lazım. Ancak; iş alanında robotlara verilen imkanların giderek artması, bizim açımızdan da pek olumlu bir gelecek vaad etmiyor diyebiliriz. İnsan gücü her zaman kendine yeni bir iş alanı bulacaktır. Yani 'robotlar bütün işleri kapacak, işsizlik tavan yapacak' gibi bir argüman pek söz konusu değil.Ancak robotların iş konusundaki verimliliği, onlara yüklediğimiz sorumlulukların giderek artmasını da sağlayacak.
Yani bir bakıma iş gücündeki aç gözlülüğümüz, kendi ayağımıza sıkmamıza sebep olabilir. Böyle bir durumda da insan-robot uyumu içinde bir iş sektörü pek mümkün durmuyor.
