Bundan 20 yıl önce “beğenmek” kelimesinin karşılığı bambaşkaydı. Son derece duygusal süreçlerden geçtiğimizi ifade ederdi. Bir insan, bir kedi, bir köpek, bir araba, ev ya da herhangi bir şeyi gördüğümüzde, bir şarkı dinleyip bir film izlediğimizde beğendiğimizi ya da beğenmediğimizi sözlerle ifade ederdik. Yani doğal yollarla iletişim kurardık.
Sosyal medyada baş parmak ya da kalp ile ifade ettiğimiz duygular, büyük markaların gözünde ticari bir değer taşıyor. Bu durum sosyal medya platformlarının kendisi için de geçerli. Facebook, Instagram’ı satın aldıktan sonra dünyanın en büyük reklam şirketi haline geldi. Biz bir şeyleri sürekli beğendik, Facebook ise bu sayede ilgi alanlarımızı takip etti.
Takvimler 2012 yılını gösterdiğinde, o dönem 900 milyon kullanıcısı bulunan Facebook, giderek popülerleşen bir uygulamayı 1 milyar dolar karşılığında satın aldı. Instagram Facebook bünyesinde yavaş yavaş değişmeye başladı. Bugün sadece Facebook’un 2,2 milyar, sadece Instagram’ın 1,2 milyar kullanıcısı var. Yapılan “beğenilerin” sayısı ise trilyonları aşıyor…- İlginç bir istatistik: Facebook 1 milyar dolar karşılığında Instagram’ı satın aldığında, Instagram’ın sadece 50 milyon kullanıcısı vardı. Bu da Facebook’un kullanıcı başına 20 dolar para ödediği anlamına geliyor.
Kısaca yapılan her bir beğeninin finansal bir karşılığı var. Beğeni sayıları arttıkça bizim için anlamını yitirmeye, Facebook içinde maddi karşılığı azalmaya başladı. Değişim kapıdaydı ve zamanı geldi.
Instagram, beğeni sayılarını ne zaman gizleyecek?
Şu anda ABD, Kanada, Japonya ve Avustralya’de beğeni gizleme güncellemeleri için gerekli testler yapıldı. Türkiye’de ise bu testler kısa süreler zarfında Kasım ayının ikinci haftasında gerçekleşti. Henüz resmi bir açıklama yok, ancak Instagram’ın testleri başarılı görünüyor. Muhtemelen önümüzdeki aylarda beğenilerin aniden gizlendiğini göreceğiz.
Instagram’ın açıklamalarına göre beğeni gizlemenin nedenleri:
- Sayıların değil paylaşım kalitesinin önemini artırmak*
- İnsanların depresyon ve kaygı bozukluğu yaşamalarına engel olmak**
Instagram, konuya ilişkin yaptığı ilk açıklamada “Ne kadar beğeni aldığınıza değil, Paylaştığınız fotoğrafların kalitesine odaklanmanızı istiyoruz” demişti*. Instagram CEO’su Adam Mosseri ise “İnsanların mutluluğunu ve sağlığını destekleyecek özellikler için çalışıyoruz açıklamasında bulunmuştu**.
2017’de yapılan bir bilimsel araştırmada Instagram, zihinsel sağlık açısından en kötü etki yaratan sosyal ağ olarak nitelendirildi. Uygulamanın psikolojik etkileri nedeniyle anksiyete ve depresyona neden olduğu kanıtlanmıştı.
Beğenileri gizleyerek Instagram’ın bu kötü imajdan kurtulmaya çalışması oldukça doğal. Nitekim gösteriş yapmak, Instagram’ın doğasında olan bir gerçek. Orada herkes mutlu, herkes zengin, herkesin yaşam kalitesi her zaman yüksek… Beğeniler ise böyle çarpık bir tablonun ortaya çıkmasındaki en büyük nedenlerden. İşte bu nedenle Instagram sorunları kökünden çözmeye çalışıyor.
Bu bakış açısı, bizi görünürde oldukça faydalı ve iyi niyetli bir sonuca götürüyor. Sonuçta ortam ne kadar sağlıksız bir hale gelirse, Instagram için beğeni başına ya da kullanıcı başına finansal değeri o kadar azalacak.
Ancak madalyonun diğer tarafında başka gerçekler de var. Instagram’ın beğeni gizleme konusunda açıklayamayacağı nedenler:
Madem Facebook, insanların ve toplumun sağlığını bu kadar önemsiyor, neden daha önce bu kadar hızlı önlemler almadı? Facebook canlı yayınlarında yaşanan olaylardan bahsediyoruz… İntiharlar, cinayetler, terör saldırıları, taciz ve tecavüz olaylarında sağlığı bozuk insanlar Facebook’tan canlı yayın açtılar. Bu görüntülerin her biri kısa süre içinde yüzlerce milyon insana ulaştı.
Facebook olaylar karşısında ne yaptı dersiniz? Cevap: Canlı yayınlar için moderatör ve editör ekibi kurmak için neredeyse 1 yıl bekledi. Koskoca şirketin, canlı yayın özelliğini getirmeden önce böyle olayların yaşanma ihtimalini düşünmemesi son derece tuhaftı.
- Şimdi soruyu netleştirelim: Toplumun sağlığını FAcebook Canlı yayınlarında yaşanan intihar, cinayet, terör saldırısı gibi olaylar mı yoksa Instagram’daki beğeni sayıları mı daha kötü etkiliyor?
Yanlış anlamayın burada bir kıyaslama yapmıyoruz. Sadece olayın doğrudan toplumsal sağlık ya da bireysel psikolojimizle ilgili olmadığını söylüyoruz. Facebook’a her dakika milyonlarca dolar para yağmasını sağlayan reklamlar var. Zaten asıl olay da burası. Facebook, ana uygulamasında kaybettiklerini Instagram ile kazanmanın peşinde. Dolayısıyla canlı yayın skandallarından çok, doğrudan reklamlarla ilişkili olan “beğeni” olayına odaklanıyor.
Peki Instagram beğenileri bundan sonra nasıl görünecek?
Kullanıcılar olarak bizler, kendi paylaşımlarımızın kaç kişi tarafından beğenildiğini görebileceğiz. Ancak başkasının paylaşımlarındaki beğeni sayılarını göremeyeceğiz. Tıpkı diğer istatistikler gibi beğeni sayıları da artık sadece hesap sahiplerine gösterilecek.
Sonuç: Instagram beğenileri gizlense de Facebook hâlâ masum değil
Son 5 yılı ele aldığımızda Facebook’un yaptıklarını düşündüğümüzde, sadece farklı bir uygulama olduğu için Instagram’a daha sıcak yaklaşmak zor görünüyor. Elbette her yeniliği insanlara olumlu tarafıyla duyurmaya devam edecek. Ancak Instagram’ın zaman içinde Facebook’a daha çok benzediğini de unutmayalım.
Hatta bu nedenlerden dolayı Instagram’ın kurucuları Kevin Systrom ve Mike Krieger Facebook’tan ayrılmıştı. Bakalım beğeniler gizlendikten sonra Instagram nasıl bir ortam haline gelecek. Bakalım o silik kalp, duygularımızı ne kadar ifade edecek. Görüş ve düşüncelerinizi yorumlar kısmında belirtmeyi unutmayın...
