Geçtiğimiz hafta boyunca Muğla, Adana ve Antalya gibi birçok şehirde yıkıcı boyutlarda orman yangınları baş gösterdi. Sayısız bitki ve hayvanın hayatını kaybettiği yürek burkan yangınlar, ülke ve dünya basınında “Türkiye yanıyor” başlıklarıyla anıldı. Şehirlere kadar inen yangınlar maalesef hâlâ devam ediyor ve insanlar duruma el atmak için birçok yardım kampanyasına katkıda bulunmaya çalışıyor.
Yangınlar başlayıp korkunç boyutlara geldiğinden beri internette birçok yardım kampanyası ortaya çıktı. Fidan dikimi, bölge halkına yardım ve bölgenin onarımı için başlatılan bu kampanyalardan en çok ses getirenlerinden biri de Instagram’da ‘Islamic Relief USA’ adlı hesaba bağlı olarak 'Patco Earth’ tarafından başlatılan kampanya oldu. Peki Instagram’ın kendi bağış özelliğiyle başlatılan bu tür yardım kampanyalarının doğruluk payı ne?
Instagram'daki bağış kampanyaları ne kadar güvenilir?
Geçtiğimiz haftalarda Çin’de her yıl haziran ayında düzenlenen Yulin Köpek Eti Festivali aleyhine bir yardım kampanyası başlatılmıştı. ‘Her paylaşım bir köpeğin canı’ mottosuyla başlatılan bu kampanya, köpekleri bu etkinlikten kurtarmak isteyen binlerce kişi tarafından destek görmüştü. Daha sonra bu kampanyanın faydasız olduğu ve kampanya sayfasındaki bilgilerin yanlış olduğu ortaya çıkmıştı.
Instagram’ın aynı bağış toplama özelliğiyle başlatılıp büyük destek gören bir diğer kampanya da Türkiye’de inanılmaz boyutlara ulaşan orman yangınlarına yardım amaçlı ortaya çıkan, “Türkiye’ye yardım için hikayenize ekleyin" ifadesiyle paylaşılan yardım kampanyası oldu. 11 binden fazla kişi tarafından paylaşılan kampanya, ek bağışlarla birlikte şu ana kadar 1 milyon 714 bin TL topladı. Böylece hedef olarak belirlenen 1 milyon 707 bin TL değerinin üzerine çıkılmış oldu. Peki bu tip kampanyalara destek vermek ne kadar faydalı? Söz konusu gönderiyi hikayenizde paylaşmak sorunların çözümüne katkıda bulunuyor mu? Bunun yanıtı kampanyanın sahibine göre değişiyor.
Kampanyanın açıklamalarına göz gezdirmek önemli
Instagram’ın bağış toplama özelliği 2020’den beri kullanılıyor. Farkındalık gerektiren birçok olay için bugüne kadar kullanılmış olan bu özellik şimdi de Türkiye’nin Akdeniz ve Ege bölgesini etkisi altına alan yangınlar için kullanılıyor. En çok yayılan kampanyalardan birinde her paylaşımın 0,01 dolar bağış yaptığı ifadesi yer alıyor. Evet, hesaplara çekilen trafik sayesinde elde edilen gelir gerçekten böyle bir yardım sağlayabilir. Ancak paylaşımların asıl amacı kampanyanın yardımda bulunabilecek kişilere ulaşması. Zaten neredeyse 2 milyon liranın sadece 11 bin paylaşımla elde edilmesi mümkün değil.
Bu kampanyalara ister paylaşımla, ister doğrudan bağış yaparak destek verirken dikkat edilmesi gereken şey; kampanyayı başlatan kuruluşun parayla ne yapacağını resmî olarak belirtmiş olması. Yulin’de köpeklerin işkencelerle öldürüldüğü festival için başlatılan kampanyada paranın nereye gideceği belirtilmemişti. Zaten sonrasında sayfanın daha önce de yalan yanlış kampanyalar başlattığı ortaya çıkmıştı. Yangınlar için Patco Earth ve Patco Ocean tarafından başlatılan kampanyada ise bağışların Islamic Relief USA kuruluşuna gideceği yazıyor. Ancak bu kuruluşun parayla ne yapacağına dair kesin bir açıklaması bulunmuyor.
Önemli bir kırmızı bayrak: hedef bağış miktarı 2 katına çıktı
Bağış kampanyası için belirlenen 1 milyon 707 bin TL’lik hedef kolayca aşılınca kampanyayı yürüten Patco Earth ve Patco Ocean, hedef miktarı 4 milyon 269 bin TL’ye çıkardı. Bu, kampanyanın asılsız olduğuna dair oldukça önemli bir işaret. Ayrıca şunu da not düşelim: Patco Earth ve Patco Ocean, Çin’deki köpek eti festivaliyle ilgili bağış kampanyası başlatan Plant A Tree Co.’nun çatısı altında yer alıyor.
Fidan bağışında bulunmak bölgelerdeki tahribatı azaltabilir
Yani kampanyaya destek olmak size kalmış. “Paylaşayım, yalansa da bana bir zararı yok” derseniz rahatça paylaşabilirsiniz. Ancak bağışta bulunacağım derseniz tavsiyemiz şu: İster yurt içi ister yurt dışı bir kuruluş olsun, yaptığı her şeyi verilerle kamuoyuna sunan; bilindik bir kuruluşu tercih etmeniz daha mantıklı. Ayrıca bu süreçte yapabileceğiniz en mantıklı bağışlardan biri, ormanların kül olduğu bölgelere fidan bağışında bulunmak. Akdeniz bitkilerinin yangınlardan sonra tekrar canlandığı, tohumların bu tip durumlarda ormanı tekrar canlandırmak için evrimleştiği doğru. Hatta fidanlarla aşırı müdahalede bulunmak kendini yenileme yetisine sahip maki ormanlarının dengesini bile bozabilir. Ancak hasarlı bölgelere belirli miktarda fidan dikmek, bölgelerin koruma altında kalmasına yardımcı olur. Fidanlar dikilirse herhangi bir işletme, kafasına göre bölgeyi satın alıp Türkiye’nin akciğerlerine betondan yapılar dikemez.
