Tarihimize baktığımızda başarılarla dolu olduğunu görüyoruz. Gerçekten de 3 kıtaya yayılıp devasa bir imparatorluğa dönüşen muhteşem bir tarihimiz var. Osmanlı İmparatorluğu, bu dünya üzerinde hüküm sürmüş en güçlü imparatorluklar arasında yer alıyor. Böylesine çeşitli insan ve bölgenin bulunduğu imparatorluk elbette sayısız hikaye barındırır içerisinde. Bize okullarda tarihimizde yaptığımız savaşlar, anlaşmalar ve başarısızlıklar gösteriliyor. Peki tarih sadece bundan mı ibaret?
Tarihimizde sevineceğimiz çok fazla an ve hikaye bulunsa da bir o kadar da yanlış olan ve üzüleceğimiz hikaye bulunuyor. Bunlardan birisi de III. Murat döneminde yaşanan maymun katliamı. Osmanlı İmparatorluğu, Yavuz Sultan Selim hükümdarlığında fethettiği Afrika topraklarından pek çok diğer şey gibi maymunları da İstanbul'a getirdi. Osmanlı İmparatorluğu'nun 12. padişahı III. Murat döneminde maymunların sayısı bir hayli artmış ve pek çok yararlı alanda kullanılır olmuştu. Peki ne oldu da bu maymunlar vahşice katledildi? Hadi gelin yaşanan bu olaylara bakalım.
Maymunlar Osmanlı İmparatorluğu'nda hangi amaçlarla yer alıyorlardı?
Yavuz Sultan Selim'in gerçekleştirdiği Afrika fetihlerinin ardından Osmanlı İmparatorluğu'na dahil olan maymunlar, hem çok akıllı olmaları hem de bazı fiziksel üstünlükleri yönünden son derece popüler olmuşlardır. Çeşitli nitelikleri nedeniyle ev hayvanı olmalarının yanısıra o dönemin en güçlüsü olan Osmanlı donanmasında da hayati amaçlarla kullanılan maymunlar, görme yetenekleri sayesinde Osmanlı gemilerinde gözcülük yapıyorlardı. Kolay eğitim alabiliyor olmaları ve insanlara göre çok daha uzakları görme becelerileri sayesinde denizlerde seyahat ederken uzaktaki savaş gemilerini görüp Osmanlı askerlerine haber veriyorlardı.
Osmanlı İmparatorluğu'nda pek çok amaç için kullanılan maymunlar, III. Murat döneminde zenginleşen halkın da ilgisini çekiyordu. Hatta amaca göre eğitilip satılması için maymun satılan dükkanlar ortaya çıkmıştı. Afrika'nın Osmanlı İmparatorluğu'na kattığı pek çok olumlu etkiden biri olan maymunlar, her ne kadar insanlarla çok iyi anlaşıyor olsa da elbette bazı insanlar bu canlılardan rahatsızdı. Tüm bu olayların birer katliama dönüşmesine neden olacak III. Murat'ın imamlığını yapan Manisalı Molla Abdulkerim Efendi de onlardan biriydi.
Maymunların hedef gösterilmesi ve ortaya çıkan katliam
Sultan Murat'ın imamlığını yapan ve daha sonrasında Rumeli kazaskeri olan Manisalı Molla Abdulkerim Efendi, maymunlardan adeta düşmanıymış gibi nefret ediyordu. Maymunların insanlar tarafından oyun ve eğlence amacıyla kullanıldığını ve Müslüman olan halkı yoldan çıkaracağını düşünüyordu. Yaşadığı dönemin en ünlü din adamlarından olan Molla Abdulkerim Efendi, Fatih Camii'nde verdiği bir cuma vaazında, maymunların müslümanları yoldan çıkarabileceğini, maymunların fuhuş ve kadınların kendilerini tahrik etmek amacıyla kullanıldığını söyleyen din adamı, arkasına binlerce kişilik ateşli bir kalabalık alarak İstanbul'un her yerinde maymunları yakalayıp ağaçlarda astırdı.
Bu kızgın kalabalık önce Azapkapı ve Galata'daki maymun satıcılarını bastı. Din adamından çok da beklenmeyecek bir nefretle maymunları öldürtüp ağaçlarda sallandırtan, hatta iri yapılı maymunlar için özel idam sehpaları bile hazırlatan Molla Abdulkerim Efendi, bu olayın ardından halk arasında "Maymunkeş imam" lakabıyla anılmaya başladı. Yüzlerce zavallı maymunun iplerini kendi elleriyle çeken Molla Abdulkerim'in bu nefreti yüzünden İstanbul'da adeta maymun kalmıyor. Bazı önemli kaynaklara göre o gün için "İstanbul'da neredeyse dallarında maymun asılmayan ağaç kalmamıştır" deniliyor.
Bu olay hiç yaşanmasaydı, belki de şu anda kedi ve köpek gibi sevimli dostlarımızın yanında maymunları da evcil hayvan olarak sahiplenebilecektik. Kendilerinde öldürmeyi hak olarak gören insanlar her ne olursa olsun her zaman dünyada bulunuyor. Şimdi de bu olayları kedilere, köpeklere ve diğer hayvanlara yapıyorlar. Dünyada tek yaşamadığımızı unutmamalı ve hayvan dostlarımızı her noktada korumaya çalışmalıyız.
