Resmi adıyla İsveç Krallığı, Kuzey Avrupa’da yer alan İskandinav ülkelerinden bir tanesidir. Bölgede kurulmuş en eski devletlerinden bir tanesi olmasının yanı sıra aynı zamanda Avrupa Birliği’nde yer alan en büyük üçüncü ülkedir. Tarihi boyunca hem komşusu olan diğer İskandinav ülkeleriyle hem de Avrupa’nın diğer ülkeleriyle savaşmış olan İsveç, 19. yüzyılın başından beri dış politikada tarafsız bir tutum izlemektedir.
Maalesef adını son yıllarda ülkemizde terörist kabul edilen kişileri barındırması nedeniyle duyuyor olsak da bu yazımızda daha çok İsveç’in tarihi ve coğrafi yapısı üzerinde duracağız. Çünkü ülkenin bin yıl gibi oldukça köklü bir geçmişi var. Yarısı göller, yarısı ormanlarla kaplı son derece sıra dışı bir ülke olan İsveç nasıl ülke sorusunun yanıtını gelin bazılarını ilk kez duyacağınız ilginç bilgiler üzerinden görelim.
İsveç hakkında bazılarını ilk kez duyacağınız ilginç bilgiler:
- İsveç, bölgenin en büyük ülkelerinden bir tanesi.
- Ülkenin yarısını göller ve ormanlar oluşturuyor.
- İsveç’e giderseniz her yerde Donald Duck karakteriyle karşılaşmanız mümkün.
- İsveç’te kola içmek isterseniz aradığınız markayı bulamayabilirsiniz.
- Stockholm metro istasyonları sanat galerisinden farksız.
- İsveç’te tüm çalışanların katılmak zorunda olduğu fika molaları var.
- İsveç ekonomisi için müziğin ayrı bir yeri var.
- Güneşli günleri seven biriyseniz İsveç’te depresyona girmeniz kaçınılmaz.
- Kuzey Kore’nin İsveç’e ödemediği için her yıl artan bir borcu var.
İsveç, bölgenin en büyük ülkelerinden bir tanesi:
450 bin kilometrekarelik yüzölçümü ile İsveç, Avrupa Birliği’nin en büyük üçüncü ülkesidir. 10 milyonu aşkın nüfusu, yakın komşusu Norveç’in neredeyse iki katıdır. Diğer bir İskandinav komşusu olan Danimarka’dan da daha kalabalık olan İsveç’te kilometrekare başına 25 insan düşmektedir çünkü ülkedeki kent, kır nüfusu dağınık bir yapıda seyreder. Son rakamlara bakacak olursak ülke nüfusunun yüzde 63’nün şehirlerde yaşadığını görmek mümkün.
Ülkenin yarısını göller ve ormanlar oluşturuyor:
İskandinav ülkelerinin büyük bir kısmının doğal hayattan oluşuyor olması alıştığımız bir durum ama İsveç’te bu oran yok daha yüksek. İsveç topraklarının yüzde 57’si ormanlık alanlardan oluşuyor. Bu ormanların içinde ise kaydedilmiş 95 binden fazla göl bulunuyor. Daha da ilginç olan bu yüz bine yakın küçüklü büyüklü gölün neredeyse tamamı yüzmeye elverişli izni alacak kadar temiz durumda. Bu temizliğin en büyük nedeni ülkenin geri dönüşüm politikaları. Atıklarının yüzde 99’unu geri dönüştürerek enerjiye çeviren İsveç, Norveç gibi komşu ülkelerden atık ithal ediyor.
İsveç’e giderseniz her yerde Donald Duck karakteriyle karşılaşmanız mümkün:
Dünyanın en popüler çizgi film kahramanı Mickey Mouse olarak bilinir ancak bu durum İsveç’te geçerli değildir. İsveçliler diğer bir Disney karakteri olan Donald Duck’ı severler. Bunun nedeni olarak Donald Duck’ın Mickey Mouse gibi erdemli bir mükemmeliyete sahip olmayan, kusurlu bir karakter olması görülüyor. Bu sevgi o kadar büyük ki halk 2006 yılında seçimleri protesto ederek seçim kağıtlarına Donald Duck yazmaya karar verdiği için ülkedeki seçim yasası değiştirilmiş ve var olmayan adaylara oy verilmesi yasaklanmıştır.
İsveç’te kola içmek isterseniz aradığınız markayı bulamayabilirsiniz:
Toplam satış rakamlarına baktığımız zaman dünyanın en popüler alkolsüz içecek markasının Coca Cola olduğunu görüyoruz. Fakat bu durum İsveç’te geçerli değil. Ülkede Julmust adı verilen yerli bir gazlı içecek markası var. Kök birasına benzeyen bir tür alkolsüz malt içecek olan Julmust, özellikle noel döneminde son derece popüler. 2021 yılının Aralık ayında bu içecekten tam 45 milyon litre içilmiştir. Yani markete gidip de aradığınızı bulamazsanız şaşırmayın.
Stockholm metro istasyonları sanat galerisinden farksız:
Dünyanın tüm metro istasyonlarının kendilerine has özellikleri vardır ve bazıları turistleri çekecek ilginç özellikler sunarlar. Stockholm metro istasyonları ise bunlar arasında açık ara öne çıkıyor çünkü başkentin metro istasyonlarının tam yüzde 90’ı, 150 farklı sanatçı tarafından mozaikler, tablolar, heykeller ve daha pek çok farklı sanat eseri ile donatılmış durumda. Bu yapısı nedeniyle Stockholm metro istasyonu, dünyanın en uzun sanat galerisi olarak anılır.
İsveç’te tüm çalışanların katılmak zorunda olduğu fika molaları var:
İsveç, dünyanın dördüncü en mutlu çalışanlarına sahip ülkesi. Elbette çalışma saatlerinin insani koşullarda olması, gelirin yüksek olması ve özlük hakları gibi sayısız nedeni olan bu durumun diğer bir nedeni ise fika molaları. İsveç’te tüm iş yerleri, yemek arasının yanı sıra günde iki kez fika molası veriyor. Bu molalarda çalışan kahve içip pasta yiyerek sohbet ediyor. Katılım yasal bir zorunluluk değil ama fika molalarına katılmayan çalışanlar iş arkadaşları tarafından ayıplanıyor.
İsveç ekonomisi için müziğin ayır bir yeri var:
Müzikle çok yakından ilişkili değilseniz bilmiyor olabilirsiniz ama ABBA, Robyn, Tove Lo, José González, Swedish House Mafia, Zara Larsson, The Cardigans ve Ace of Base gibi pek çok ünlü müzisyen İsveç’ten çıkmıştır. Max Martin ve Shellback gibi İsveçli büyük müzik prodüktörleri, dünyaca ünlü pek çok isimle çalışırlar. Bu durumun ekonomik yansımasına baktığımız zaman İsveç’in dünyanın en büyük üçüncü müzik ihracatçısı olduğunu söyleyebiliriz. Farklı sektörlerde dünya çapında hizmet veren Electrolux, Ericsson, H&M, IKEA, Saab, Scania ve Volvo gibi farklı şirketler de İsveç ekonomisinin bel kemiğini oluşturmaktadırlar.
Güneşli günleri seven biriyseniz İsveç’te depresyona girmeniz kaçınılmaz:
Kuzey Avrupa’da yer alan pek çok iskandinav ülkesi gibi İsveç’te de genel olarak karanlık bir hava hakim. Hatta kış aylarında uzun bir dönem ülkede gündüzler 5 saatten daha kısa sürüyor. Mevsimsel Affektif Bozukluk olarak adlandırılan bir depresyon türü, ülkede en yaygın görülen psikolojik rahatsızlık. Bu durumu iyileştirmek isteyen İsveç yönetimi, insanlar en azından otobüs beklerken biraz ışık görsünler diye otobüs duraklarına ışıklı kutular yerleştirdi. Ne kadar işe yaradıkları ise tartışılır.
Kuzey Kore’nin İsveç’e ödemediği için her yıl artan bir borcu var:
Kore Savaşı sonrası ülke ikiye ayrıldı ve sosyalist bir rejimi benimseyen Kuzey Kore, tüm dünyaya kendini bir cennet olarak tanıtmaya başladı. Bu tanıtım sırasında batılı araçları kullanarak bazı mühendislik çalışmaları yapmayı planladılar. Yapılan bir anlaşma ile 1970’li yıllarda İsveç’ten tam bin adet Volvo 144GL otomobil sipariş edildi.
Bu araçların bir kısmı 1974 yılında Kuzey Kore’ye teslim edildi ama ödeme yapılmadı. Bir süre daha beklendi ama hala ödeme yoktu. Ortaya çıktı ki Kuzey Kore bu araçlar için herhangi bir ödeme planlamıyordu. İsveç ise taviz vermedi ve fatura göndermeye devam etti. İlginç olan, bu borç her yıl yeniden hesaplanıyor ve Kuzey Kore’ye bir fatura gönderiliyor. Son faturada yaklaşık 300 milyon Euro borç var. Ne zaman ödenir bilinmez.
İskandinav dünyasının en büyük ülkelerinden bir tanesi olan İsveç hakkında bazılarını ilk kez duyduğunuz ilginç bilgilerden bahsederek bu sıra dışı ülkeyi daha yakından tanımaya çalıştık. İsveç hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
