Batman’in azılı düşmanı olarak tanıdığımız dünyaca üne sahip Joker, en çok sevilen kötü kahramanların başında geliyor. Gerek çizgi romanlarda gerekse de filmlerde karşılaştığımız bu ikonik karakterin birbirinden farklı hikayelerinin olması dikkatimizi bir hayli çekiyor.
Çizgi romanlardan televizyon ekranlarına ve beyazperdeye taşınan Joker karakterinin sadece tek bir hikayesi yok. Bu zamana kadar Joker’in özgeçmişi çeşitli çizgi romanlarda ve filmlerde farklı olarak ele alındı. 2019 yılında çıkan Joker filminin devam filminin geleceği de duyuruldu. Bu filmin adı ise, 'Joker: Folie a Deux' olacak. Şimdi dilerseniz dünden bugüne Joker’in kim olduğu ve nasıl ortaya çıktığına değindikten sonra her hikayesine ayrı ayrı göz atalım.
Joker kimdir?
Çizgi roman tarihinin en psikopat kötülerinden biri olan Joker, Batman’in azılı düşmanıdır. Dünyanın en sevilen kötü adamı Joker, iskambil destesinde bulunan joker kartından ilham alan Bob Kane, Jerry Robinson ve Bill Finger'ın ortaklığında yaratıldı.
İlk kez 25 Nisan 1940’ta yayınlanan bir çizgi romanda kendini gösterdi ve ortaya çıkışı da karakterine yakışır bir şekilde oldu. Canlı olarak bağlandığı bir radyo yayınında işlediği cinayetleri teker teker anlatıp adeta Batman’e ve polislere kafa tuttu ve günümüzde dahi sona ermeyen bir kovalamacayı böylelikle başlatmış oldu.
Joker nasıl ortaya çıktı?
DC editörlerinin planına göre Joker, Batman'in ihtişamı altında ezilecekti ama o süper gücü olmamasına rağmen süper kahramanları dize getiren bir karaktere dönüştü. 40’ların sonunda halk ayaklandı ve bunun sonucunda çizgi romanların içerdiği şiddeti aza indirgemenin gerekli olduğuna dair bir yasa çıktı.
Tam zirve yapıp parlayacakken böyle bir yasanın gelmesi Joker’i olumsuz etkiledi. Getirilen kısıtlamalar sonucunda beceriksiz, komik ve şakacı bir sirk palyaçosundan farksız bir hale geldi. 1960’ların sonunda çizgi roman evrenindeki sansürün kalkmasıyla o eski sadist, deli ve korkunç haline döndü.
Joker’in hikayesi her çizgi romanda ve her filmde farklı anlatılıyor. Bazılarına göre o eski bir asker. Bu durum silahlara olan sevgisini ve onları kullanma konusundaki ustalığını açıklıyor. Bazılarına göre ise Batman’in kayıp kardeşi. Zaten o da tek bir geçmişe sahip olmaktansa birden fazla geçmişe sahip olmayı tercih ederim diyor.
Joker’in farklı hikayelerinin yer aldığı çizgi romanlar:
- Batman cilt 1 #168 (1951)
- Batman: Öldüren Şaka (1988)
- Batman Confidential #7-12 (2007-2008)
- Batman: Gotham Sokakları #14-21 (2010-2011)
- Batman: Yıl Sıfır cilt 2 #21-33 (2013-2014)
- Batman #90-91 (2020)
“Red Hood’un Arkasındaki Adam” Batman cilt 1 #168 (1951)
Joker, ilk olarak 1940 senesinde yayınlanan Batman #1 çizgi roman sayısı ile karşımıza çıktı. Buna rağmen DC’nin Joker karakterine bir geçmiş hikayesi belirlemesi uzun yıllar aldı.
Joker’in ilk ortaya çıkışından 11 yıl sonra, Batman kriminoloji üzerine bir ders vermekteydi. On yıl önce Ace Chemicals fabrikasında karşılaştığı ancak sonradan ortadan kaybolan “Red Hood” adında bir suçluyu anlatmaktadır. Yapılan araştırmalar sonrasında, Red Hood’un aslında Joker olduğu ortaya çıkar. Bu suçlu kendi geçmiş hikayesini şöyle açıklar:
“Eskiden bir laboratuvar çalışanıydım. Ta ki 1 milyon dolar çalmaya ve emekli olmaya karar verene kadar! İşte böylece Red Hood oldum! Nihayet Monarch Playing Card Şirketi’ni soyarak bu hedefime ulaştım. Başlığımda bulunan oksijen tüpü sayesinde kimyasal atık havuzunun altından yüzerek kolayca kaçabildim.”
Suçlu eve döndüğü zaman atık havuzundaki kimyasalların tenini kireç gibi beyaza, saçlarını yeşile ve dudaklarını kırmızıya dönüştürdüğünü fark ederek dehşete kapılır. Ancak sonraları kendindeki bu değişikliği benimser ve suçlarla dolu bir hayata atılır. Böylece çizgi roman dünyasının en ikonik karakterlerinden biri doğar: Joker.
Batman: Öldüren Şaka (1988)
Başlangıçta orijinal eserlerden farklı olarak gerçekleşmesi hedeflenen Alan Moore’un Batman: Öldüren Şaka adlı çizgi romanı, Joker’in komedyen olmak için Ace Chemicals fabrikasındaki laboratuvar çalışanı görevinden istifa eden bir kimyager olduğunu açığa çıkaran geçmişe dönük sahneler gösterir. Karısı Jeannie ona her ne kadar komik biri olduğunu söylese de aslında hiç de komik değildir.
O ve hamile eşi çaresizce paraya ihtiyaçları olduğu için birkaç suçlunun Ace Chemicals fabrikasına girmesine yardım eder. Bu suçlular soygun yaparken onlara yardım edebilecek adamlar kullanıyorlardı. Her seferinde polisin soygunu yalnız başına bir suçlunun gerçekleştirdiği fikrine kapılması için onlara yardım edecek kişiye Red Hood kaskı taktırıyorlardı.
Jeannie, evde elektriksel bir kaza sonucunda öldüğünde kimyager sinir krizi geçirmenin eşiğine adım adım ilerler. Ancak soygun devam etmek zorundadır. Anında tüm işler ters gitmeye başlar, polisler kimyagerin suç ortaklarını vurur ve Batman günü kurtarmak için ortaya çıkar. Kaçma umuduyla içine yasadışı atılmış olan kimyasalları fark etmeye fırsat kalmadan yakınlarındaki göle atlar ve oradan uzaklaşır.
Yüzündeki maskesini çıkardıktan sonra suyun üzerindeki yansımasında kendi görüntüsünü gördüğünde delirir. Teni kireç gibi beyazlaşmış, dudakları kızarmış ve saçları yeşermiştir. Kendi düştüğü durumun karşısında sinirleri bozulan Joker kahkaha atmaya başlar. Artık eski benliğinden geriye kalan hiçbir şey yoktur.
“Lovers and Madmen”, Batman Confidential #7-12 (2007-2008)
Değişik yaratıcı ekiplerin klasik veya orijinal bir eser ortaya koyma endişesi olmadan anlattığı hikayelerden oluşan Batman Confidential çizgi roman serisi hayranlar tarafından çok sevildi. Özellikle serinin bu hikayesi, eskiden Berlanti suç ailesi için çalışan artık hayattan bıkmış ve umudunu kaybetmiş başarılı bir banka soyguncusu ve eski tetikçi Jack Napier’i kapsar. Ancak daha sonra Batman ile karşılaşır ve kendisini böyle azılı bir düşman karşısında sınamak için heyecanla dolar. Jack, Bruce Wayne’nin şu ana kadar tüm yaptığı işleri geçersiz kılan ve kendisini işe yaramaz biriymiş gibi hissetmesine sebep olan bir suç zinciri başlatır.
En sonunda ikisi birbirleriyle yüzleşir ve aralarındaki savaş hızla kızışır. Batman istemeyerek de olsa Jack’i silahsız bırakabilmek için silahını kullanır ve Jack de misilleme olarak birisini bıçaklar. Jack kaçmaya çalıştığında ise Batman ona doğru batarang’ini fırlatır ve böylece suçlunun yüzü kesilir. Batman, Jack yüzünden öfkeden gözü döner ve mafya çetesini Jack’e yönlendirir, onunla ne yapmak istiyorlarsa yapmalarını söyler.
Mafya çetesi Jack’i Green Pharmaceutical fabrikasına götürür ve orada döver. Suçlu, kaçmak için çabalarken o kaos esnasında fabrikadaki makineler aktifleşir. Yaptığından pişmanlık duyan Batman, tam Jack’in üzerine kimyasal bir karışım dökülürken fabrikaya gelir ve o ana tanık olur. Yaşanan olaydan sonra suçlu, Joker olarak geri dönmek üzere karanlık geceye doğru yol alır.
“The House of Hush”, Batman: Gotham Sokakları #14-21 (2010-2011)
Joker’in bu hikayesinde, genç Martha Kane’i Dr. Leslie Thompkins’in kliniğinde çalışan bir yardımcı olarak gösterir. Martha, koruyucu ailesiyle yaşayan ve sürekli başkaları tarafından istismara uğrayan genç bir çocuk olan Sonny’e klinikte düzenli olarak bakar. Sonny, Martha’nın genç Doktor Thomas Wayne ile tanışmasına tanık olur. Haftalar sonra bir grup suçlu, düşük gelirli insanların yaşadığı bir mahalleye yayması amacıyla Sonny’e virüs bulaştırır.
Sonny, Martha ve Thomas’a durumu haber verir. Böylece, klinikteki doktorlar ve Wayne Medikal Araştırma takımı ona yardım eder ve olası bir salgın engellenmiş olur. Sallie Guzzo adlı bir çete üyesi amacına ulaşamadığı için sinirlenip kliniği ateşe verir ve Sonny’i kaçırır. Bir süre boyunca Sonny’i evinde yardımcı olarak esir tutar ve ona taciz eder.
Sonny’i içeren geçmişe dönük sahneler bu noktaya kadar devam eder. Ancak “House of Hush” yıllar sonra Joker’in Sallie Guzzo’yu öldürdüğünü ve öldürürken de Sallie’nin Sonny’e söylediği aynı sözleri ona tekrar ettiğini gösterir. Sonraları Twitter’dan hikayenin yazarı Paul Dini’ye Sonny’nin bu karanlık hikayedeki Joker olup olmadığı sorulduğunda yazar tek kelimeyle “Evet.” diye yanıt verir.
“Batman: Yıl Sıfır” Batman cilt 2 #0, #21-33 (2013-2014)
Joker hikayelerinin bu versiyonunda, DC Evreni’nin yeni bir parçası olan Red Hood (veya Red Hood One) adlı bir suçlu, Bruce Wayne’in Batman kimliğini benimsemesinden aylar önce, Gotham’da kırmızı maskeli suçlulardan oluşan bir çeteyi yönetmektedir. Red Hood One’ın altlarının her birine farklı bir numara tahsis edilir ve hepsi birbirlerinden farklı becerilere sahiptir.
Red Hood One, Gotham’da düzen ve huzur sağlamak için uğraşan birisinin olduğunu fark ettiğinde ondan etkilenir ve bu kahramana bir iş bile teklif eder. Ayrıca Red Hood One, Bruce Wayne ile aralarında bir bağ hisseder. Thomas ve Martha Wayne’in cinayete kurban gitmelerinden etkilendiğini iddia eder çünkü kendi koruyucu ebeveynlerinin de komşuları tarafından öldürüldüğünü söyler. Tüm bu yaşanan olaylar ona yalnızca suç için değil kaos için de ilham vermiştir.
Batman #90-91
Catwoman, Joker hakkındaki gerçeği Batman #90 sayılı çizgi romanda açığa çıkardı. Hikaye, Joker'in renkli bir hayduttan Batman'ı deli eden psikopat birine döndüğü gece Designer ile birlikte başladı. Hikaye Catwoman, Riddler, Penguin ve Joker'e gelen garip bir davetle başlar. Designer’ın evine vardıklarında, onlara artık yenmiş olduğu ama rekabetleri onlarca yıl süren Batman kadar güçlü ve yenilmez bir düşmanını anlatır:
"Zamanında, kişisel kazancım için suç planlamıyordum. Sadece o lanet dedektifi kendi oyununda yenmeye çalışıyordum. Zafer her fırsatta benden uzaklaşıyordu ve ben de bana gerçeğin kendisini sunup hayatımı değiştiren deliliğin eşiğine sürükleniyordum. Oyunu dedektifin şartlarına göre oynuyordum. İleriye doğru atılan bir adım, onun beni yenmesi için attığı her adımı geride bıraktı. Eğer bir derece karmaşıklığa sahip bir suç tasarlasaydım, o beni yenmek için iki derece karmaşıklıkla geri dönecekti. Onu yenmek daha hızlı ve daha büyük (üstel) bir sıçrama gerektirecekti."
Designer’ın Catwoman, Riddler, Penguin ve Joker’e sunduğu bu “üstel sıçrama” teklifi onların hayallerini gerçekleştirmelerine ve nihai planlarını uygulamalarına yardımcı olacaktır. Designer’ın tek isteği amaçladıkları zaferleri elde ettiklerinde sahip olacakları servetlerinin yarısını ona sunmalarıdır. Bu durum Selina, Edward ve Oswald için kutlama sebebidir çünkü nihayet Batman’ı yenebileceklerdir. Ama Joker için işler çok daha farklıdır.
Odada Joker ve Designer arasındaki tam olarak ne olduğu bilinmiyor, ancak Catwoman Bruce'a (ve aynı zamanda okuyuculara) tahminini hiç şüphe etmeden söylüyor. Joker isteğini Designer’a söyledikten sonra, sesi odada yankılanıyor ve adamlarına emir veriyor: "Hepsini öldürün!"
Joker’in Batman #91’de barmenle olan konuşması sayesinde odada yaşanan her şey su yüzüne çıkıyor. Barmene anlattığı hikayede Designer hakkında “Şeytan” diye bahsedip diğerlerinin Şeytan’dan kral olmak, en yüce insan olmak ve dünyadaki en zengin insan olmak gibi isteklerinin olduğunu söylüyor.
Sıra Soytarıya yani Joker’e geldiği sırada Soytarı gülüyor çünkü Şeytan’ın oyunu anlıyor. Böylelikle şehirde Şeytan’a karşı çıkabilecek yüce, güçlü veya zengin insan kalmayacağını fark ediyor, şehrin sahibi yine o oluyor. İstek sırası Soytarıya geldiği zaman Şeytan ona ne istediğini soruyor. Soytarı: “Şeytanın ta kendisi olmak istiyorum” diyor ve onu öldürüyor. Böylece Joker, Batman’in en kötü kabusuna dönüşüyor.
Joker’in farklı hikayelerinin yer aldığı filmler:
- Batman (1989)
- Kara Şövalye üçlemesi;
- Batman Başlıyor (2005)
- Kara Şövalye (2008)
- Kara Şövalye Yükseliyor (2012)
- Suicide Squad (2016)
- Joker (2019)
Batman (1989)
Tim Burton tarafından yönetilen 1989 yapımı bu filmde, Gotham şehrinin daimi koruyucusu Batman ve baş düşmanı Joker ile karşı karşıya gelir. Joker karakterinin geçmişini kurcalayarak onun hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlayan ilk filmin bu Batman filmi olduğunu söyleyebiliriz. Bunun yanı sıra film, o güne kadar seyircilerin karşısına çıkan en kapsamlı Joker hikayesini içeriyordu. Serinin en iyi filmlerinden biri olarak gösterilen bu filminde ünlü oyuncu Jack Nicholson’ın Joker karakterine hayat vermesi ve yorumu sayesinde Joker’i Batman izleyicilerine sevdirmiştir.
Joker, filmde yer alan hikayeye göre geçmişte bir süre Gotham yeraltı suç dünyasının başındaki isim olan Carl Grissom için çalışan ve asıl adı Jack Napier olan bir kiralık katildi. Napier, Grissom’ın kız arkadaşıyla ilişkisi olduğu ortaya çıkınca Grissom tarafından tuzağa düşürülür.
Çizgi romanlarda da olduğu gibi bu filmde de Batman ile yüzleşmesi sırasında kimyasal bir atığa düşmek üzereyken Batman uzanıp onun elini tutmaya çalışsa da Napier’in eli kayar ve o kimyasal atığın içerisine düşer. Bunun sonucunda vücudunda ve yüzünde kalıcı izler kalır. Yüzü kireç gibi bembeyaz, saçları yeşil olur ve kendine has bir gülümseme kazanır.
1989 yapımı Batman filmi yalnızca Joker karakterine bir geçmiş hikayesi vermekle kalmayıp aynı zamanda karakterin Batman ile iç içe bir hikayeye sahip olmasını sağlamıştır. Filmde geçmişi gösteren bir sahnede genç Napier’ın Bruce Wayne’in ailesini öldürmesi, Batman karakterinin doğuşunun ve kendini Gotham şehrini suçtan arıtmaya adamasının başlangıcı olduğunu gösteriyordu.
Kara Şövalye üçlemesi:
En iyi süper kahraman filmlerinden biri olarak nitelendirebileceğimiz Kara Şövalye filminde Heath Ledger'ın canlandırdığı Joker, hayatı hakkında bizlere iki farklı hikaye anlatmıştı. Bu hikayelerin ilkinde babasının alkolik bir adam olduğunu söyler. Alkolü fazla kaçırdığı bir gece, oğlunun ciddi bir şekilde durmasından rahatsız olur ve eline bir bıçak alarak Joker’in ağzını keser ve şöyle der: “Neden bu kadar ciddisin?”
Kara Şövalye üçlemesinde Joker’in anlattığı diğer bir hikaye ise eşinin suç çetelerine karşı girdiği borç yüzünden eşinin yüzünün doğrandığını, Joker de ona destek olmak için ağzını kestiği ancak eşi Joker’i çok çirkin bulduğu için terk ettiği anlatılır.
Suicide Squad (2016):
Warner Bros., Jared Leto'nun Suicide Squad filminde Joker rolünde oynayacağını duyurduğunda, birçok hayran şüpheyle yaklaştı: Ledger’in efsanevi Oscar ödüllü performansından sonra, yeni versiyonu acaba nasıl olacaktı? Leto, rolüne daha iyi girip Joker’in kişiliğine rahatlıkla bürünebilmek için çeşitli yöntemler denedi. Ancak Joker’in filmdeki sahnelerinin gelişigüzel kesilmesi hem Leto’yu hem de hayranlarını sinirlendirdi.
Son sahnelerde Joker ve Harley Quinn'in hiç de sağlıklı olmayan ilişkisi üzerinde yoğunlaşıldı. Joker, eskiden psikoloğu olan Harleen Quinzel’i manipüle edip, kendisine olan sevgisini kanıtlamasını ve içinde kimyasal madde olan tanka atlamasını ister. Bu olay, bir an bile düşünmeden kimyasalların içine atlayan Harleen’in artık kendi benliğini kaybedip Harley Quinn’e dönüşmesinin başlangıcıdır. Böylelikle Ledger’in canlandırdığı Joker kadar korkutucu olmasa da yine de soğuk, mesafeli ve kendi halinde bir Joker karşımıza çıkmış oldu.
Joker (2019):
2019 yapımı bu film, başarısız bir komedyen olan Arthur Fleck’in hayatına odaklanıyor. Bu filmdeki hikayede çocukluğunda öz annesinden bir şekilde ayrılan Arthur, üvey annesi Penny tarafından canice işkenceye maruz kalmış biri. Gördüğü işkenceler sırasında acı çekerken gülmeye zorlanması psikolojisini altüst ediyor. Böylelikle Arthur, acı çekerken mutlu olduğunu ve mutluluğun acı çekmek olduğunu düşünmeye başlıyor.
Arthur, bir palyaçoluk ajansında çalışarak geçiniyor ve en büyük hayali bir komedyen olup insanları güldürmek. Komedyenlikte başarılı olamayıp üstüne bir de dalga geçilen Arthur, onunla yine dalga geçilmek üzere çağrıldığı televizyon programında canlı yayında işlediği cinayetle birlikte yavaş yavaş Joker benliğini üzerine oturtuyor.
Filmde üvey annesinin iddia ettiği üzere babası olan Thomas Wayne’i ziyarete gittiği esnada o sırada henüz küçük bir çocuk olan Batman ile karşılaşıyor. Böylece Joker ve Batman’in ilk karşılaşmaları da gerçekleşmiş oluyor.
