Günümüzde kadınlar için çeşit çeşit kıyafet olsa da pantolon kullanımı epey yaygın durumda. Tek rahatsızlıkları ise ceplerinin fazlasıyla küçük olması olabilir. Erkek pantolonlarında ise bu durum tam tersi; cep telefonu, cüzdan, para, anahtar ne isterlerse koyabilecekleri kadar büyük ceplere sahipler.
Erkeklere kıyasla kadın pantolonlarının çoğuna bir cep telefonu bile sığmıyor. Üstelik neredeyse her marka, her kadın pantolonunu bu şekilde tasarlıyor. Bu tasarımın hayatımıza girişi ise yüzyıllar öncesine dayanıyor.
Pantolonların ceplerinden önce cep görevini üstlenen keseler vardı.
17. ve 18. yüzyılın başlarında henüz kot pantolonlar ve cepleri ortada yokken eteklerin, pantolonların altına veya kemerlere bağlanan keseler kullanılıyordu. O dönemlerde bu keseler günümüzde pantolonlarda, eteklerde ve hatta elbiselerde gördüğümüz ceplerin görevini üstleniyordu.
İnsanlar paralarını, anahtarlarını, yüzüklerini ve diğer değerli eşyalarını bu keselerde saklıyordu. Yankesicilik deyimi de tam olarak bu noktada hayatımıza girdi. Yankesici kelimesinin tarihteki en eski anlamı da 'kese kapan hırsız' olarak geçer. Hırsızlar, cep yerine kullanan bu keselerin bağlarını keserek insanların değerli eşyalarını çalıyordu.
Ancak kot pantolonlardaki ceplerin ilk ortaya çıkış amacı ‘yankesicilerden kurtulmak’ değildi.
O zamanlar yalnızca terzilik yapan Jacob W. Davis’ten bir müşterisi ‘sağlam’ bir pantolon yapmasını istedi. Davis, bu isteği duyduktan sonra Levi Strauss’a giderek kendisinden denim kumaş satın aldı. İkili, kumaşı sağlamlaştırmak ve işlevselliğini artırmak için birtakım eklemeler yaptılar. Bu eklemelerden biri de ceplerdi.
Levi Strauss ve Jacob W. Davis, ürettikleri bu kot pantolonun patentini aldı. Ardından iki isim, günümüzde dünyaca ünlü olan Levis markasının ortağı oldular.
Pantolonların cepleri başlarda daha büyüktü.
Yankesicilerin önünü kesmesi ve daha işlevsel olması için ceplerin daha derin olması gerekiyordu. Bunun için de ön ceplerde farklı bir kumaş kullanıldı.
Pantolonlara olan talebin artmasıyla birlikte de üretim arttı. Böylelikle insanlar, değerli eşyalarını taşımak için keseye ihtiyaç duymamaya başladı.
Peki ne oldu da kadınların cepleri daha küçük hale geldi?
Başlarda pantolon giymek çok yaygın bir şey değildi. Genelde yalnızca erkekler giyiyor, kadınlar ise etek ve elbise giymeye devam ediyordu. Üretilen ilk kadın pantolonları, neredeyse bir erkek pantolonu gibiydi.
1800’lerin sonlarına kadar kadınların cepleri büyüklüğünü korudu. Daha sonra ise kadınların vücut şekline uygun yeni tasarımlar üretilmeye başlandı ve cepler giderek küçüldü.
1900’lü yılların başına geldiğimizde ise çantalar ortaya çıktı.
Erkek giyimi olarak görülen pantolonlar, kadınlar tarafından sevilince tasarımcılar bu defa da kadınlar için çantalar ve cüzdanlar üretmeye başladı. Çanta ve cüzdan kullanımının kadınlar arasında yaygınlaşmasıyla birlikte de cep ihtiyacı azaldı.
Artık ihtiyaç duyulmayan cepler, daha da küçüldü ve hatta birer görüntü haline geldi. Tabii bu durumun çanta üreticilerine yaradığını tahmin etmek çok da zor değil. Günümüzde de neredeyse her kadın, pantolonun cebi olsa bile yanında bir çanta taşımaya devam ediyor.
Kadınların daha küçük ceplere sahip olmasının farklı sebepleri de var.
Kadınların kot pantolonları genelde daha dar ve vücudu saracak şekilde tasarlanır. Yine bu sebeple de kadın giyiminde daha ince kumaşlar tercih edilir. Ancak pantolonun daha zarif görünmesi için bazı şeylerden fedakarlık yapmak gerekir. Örneğin cepler gibi.
Kadın pantolonlarında daha büyük cepler kullanılsaydı potluk, şişkinlik ve çıkıntılar gibi tasarımın akışını bozabilecek görüntüler ortaya çıkardı.
Nitekim kadın pantolonları, erkek pantolonlarından her anlamda biraz daha farklıdır.
Kadınlar için üretilen pantolonların büyük çoğunluğunda vücudu daha iyi sarması ve esnekliği artırması amacıyla bir miktar likra kullanılır. Yine aynı sebeple ceplerde kullanılan kumaşlar da daha ince bir yapıya sahiptir.
Daha büyük cepler, kullanılan malzeme dolayısıyla esneyerek uzayabilir, kırışabilir ve cebe koyulan herhangi bir şeyde kötü bir görüntü yaratabilir. Diyelim ki kalın bir kumaştan derin bir cep yapıldı, bu defa da vücudu saran pantolonda potluklar oluşmasına neden olacaktır.
Aynı zamanda cepler, ekstra maliyet anlamına geliyor.
Kadınların ceplerinde erkeklerde kullanılandan farklı bir kumaş kullanıldığından biraz önce de bahsetmiştik. Tabii bu durum, ekstra kumaş ihtiyacı doğurduğu için pantolon maliyetlerini de etkiliyor. Haliyle daha küçük cepler, daha az kumaş ve maliyet anlamına geliyor.
Yani kadınların pantolonlarına daha derin cepler eklemek, her anlamda üreticileri ve tasarımcıları zorlayan bir durum. Bu sebeple de günümüzde kadınların cepleri, erkekler ceplerine kıyasla %6,5 daha dar ve %48 oranında daha kısa. Nitekim bu oranlar değişiklik gösteriyor olsa da yine daha zarif bir tasarım kaygısıyla arka ceplerde de durum pek farklı değil. Christian Dior'un da dediği gibi "Erkeklerin eşyalarını koymak için cepleri, kadınların ise dekorasyon için cepleri var."
- Kaynaklar: Today, the Sun, History of Jeans, India Times, Kendal, Interesting Engineering
- Görsel kaynakları: Levi Strauss & Co., V&A, Pudding
Kot pantolonlarda bulunan minik ceplerin ve metal parçanın ne işe yaradığına buradan bakabilirsiniz:
Kot Pantolonlardaki Küçük Cepler Ne Amaçla Üretildi?
