Dün sizlerle paylaştığımız bir içeriğimizde, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Derya Yanık'ın kadın pedleri ile bebek ve hasta bezlerine yönelik yaptığı açıklamalardan bahsetmiştik. Bakan Yanık, bu tür hijyen ürünlerinin fiyatlarıyla ilgili bir yasal düzenleme yapılabileceğini ifade etmişti. Bugünse konuyla ilgili yeni bir gelişme daha yaşandı.
Milletvekili Candan Yüceer, kadın pedlerinde yaşanan fiyat artışlarını meclisin gündemine taşıdı. Hazırladığı bir yasa teklifini TBMM Başkanlığı'na sunan Candan Yüceer, kadın hijyen ürünlerinden alınan KDV'nin yüzde 18'den yüzde 1'e düşürülmesini istedi. Teklif yürürlüğe girerse; ped ve tampon gibi kadın hijyen ürünleri daha ulaşılabilir bir hale gelmiş olacak.
Kanun teklifinin geçerli gerekçeleri var
Candan Yüceer, hazırladığı kanun teklifinin gerekçelerini de TBMM Başkanlığı'na sundu. 5 ana madde üzerinde duran milletvekili; kadın hijyen ürünlerinin lüks tüketim ürünü olmadığını, vergi ile sağlık hakkının önüne geçildiğini, kadınların yüzde 82'sinin pedlere ulaşamadığını, başlatılan bir kampanyanın 33 binden fazla imza topladığını ve bazı kadınların pede ulaşamadığı için bez parçası kullanmak zorunda kaldığını ifade ediyor. Gelin o gerekçelere hep birlikte bakalım.
Sağlık hakkı
Sağlık hakkı, Anayasamızın 56. maddesinde sosyal haklar arasında yer almaktadır. Öte yandan Anayasamızın 65. maddesinde “Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir” ifadesi yer almaktadır. İnsan hakları sınıflandırmasında ise sağlık hakkı ikinci kuşak haklar arasında ve pozitif statü hakkı olarak yer almaktadır. Menstrüel dönemin bir hastalık olarak değerlendirilmesi her ne kadar doğru olmasa da bu dönemde menstrüel dönemin gerektirdiği temizliğe uygun sıhhi malzemelerin kullanılmaması üreme yolu hastalıklarına yol açmaktadır.
Pedler lüks tüketim ürünü değil
Kadın örgütlerinin uzun yıllardır sürdürdüğü mücadeleler sonucunda dünyada bu konuda bir farkındalık oluşmuş, pek çok ülkede kadınlar lehine olumlu adımlar atılmış ve atılmaktır. Toplumun yarısını oluşturan kadınların kullandığı bu temel tüketim ürünleri Türkiye'de ise sanki lüks tüketim ürünleriymiş gibi yüzde 18 Katma Değer Vergisi (KDV) ile vergilendirilmektedir. Özellikle yoksulluk sınırının altında yaşayan, düzenli geliri olmayan insanlar için zaten pahalı olan bu ürünler, döviz kurundaki yükselişin ardından oldukça erişilmez bir hale gelmiştir. Ülkemizde çok sayıda kız çocuğu ve kadın, menstrüel dönemde kullanılması gereken hijyen ürünlerini alacak maddi güce sahip olmadığından üreme sağlığı hastalıkları ile karşı karşıya kalmaktadır.
Kadınların yüzde 82'si pede ulaşamıyor
Derin Yoksulluk Ağı'nın saha çalışmalarının ardından yaptığı açıklamada "103 aileyle hem nitel hem de nicel olarak derinlemesine görüşmeler yaptık. Araştırmamızın sonuçlarına göre görüştüğümüz kadınların yüzde 82'si hijyenik pede erişemiyor. Görüştüğümüz diğer kadınlar ise ara sıra olarak pede erişebildiklerini söylediler" ifadeleri kullanılmaktadır.
Kadınlar bez parçaları kullanmak zorunda kalıyor
Regl yoksulluğuna ve bu konudaki tabu kültürüne savaş açtık diyerek çalışmalarını sürdüren Konuşmamız Gerek Derneği, yaptıkları saha çalışmalarındaki çarpıcı deneyimlerini şöyle aktarmaktadır: “Özellikle kırsal kesimde yaşayan kadınların ve kız çocuklarının, mültecilerin, mevsimlik tarım işçileri gibi göç ederek ve genellikle güvencesi olmayan işlerde çalışanların regl yoksulluğunu daha fazla deneyimliyor. Bizim yüz yüze görüşmelerimizden öğrendiğimiz kadarıyla, bu dönemi kanayarak atlatmak durumunda kalan veya paçavralar, dezenfekte edilemeyen kumaş parçaları, çadırlardan yırtılan kaputbezleri gazete kağıtları hatta iri yapraklar kullananlar oluyor. Hijyenik pedler yerine kendileri diktikleri bez parçaları kullananlar da oluyor. Bu biraz daha sürdürülebilir bir çözüm gibi görünse de özellikle temiz suya erişimin kısıtla olduğu çalışma ve yaşama şartlarında çok da etkin değil. Bazı kadınlardan alınan bir paket pedin bir aileyi idare etmesi için pedi çok az sıklıkla değiştirdiklerini, hatta bir tam gün boyunca kullandıklarını da öğrendik.”
33 bin imza toplandı
Change.org’da “Yüzde 18 Kadın Hijyen Ürünleri Vergisi Düşürülsün” başlığıyla başlatılan imza kampanyası şu an 33 bin 100 kişi tarafından imzalanmıştır. Tüm bu gerekçelerle hijyen malzemelerinden alınan vergi yükü kaldırılmalıdır.
