Bir kamyon ya da tırın taşıdığı çekicilerde birden fazla tekerleğin yan yana durduğunu görmüşsünüzdür. Genelde yan yana olacak şekilde iki tekerlek yerle temas edecek şekilde dururken onların arkasında veya önünde bir tekerlek de havada asılı kalır. Yani çoğu kamyonun ikisi havada olacak şekilde toplamda 6 tekerlek görürüz. Peki diğerlerinin yükünü alabilecek bir çift tekerlek daha varken neden onları havada görürüz?
Bugün sizlere kamyon ve römorklarda yer alan, genelde havada gördüğümüz tekerleklerin ne işlevi olduğundan bahsedeceğiz. Pek çok kişi bu tekerleğin stepne görevi gördüğünü düşünüyor, ancak asında stepne için bir aks sistemi kurmak son derece pahalı bir yöntem. Bu tekerleklerin daha önemli bir görevi var. Hadi gelin şimdi kamyon ve römorkların genelde en arkasındaki tekerleklerin neden havada kaldığını açıklayalım.
Tırların arkasında havada duran tekerlekler aslında aracın daha fazla yük taşıması gerektiği zamanlarda kullanılıyor.
Ağır yük taşıması için kullanılan kamyon ve tır römorklarının taşıma kapasitesini aks sayısıyla oranlayabiliriz. Karşılıklı tekerleklerin bağlı olduğu parçaya verdiğimiz isim olan aks, ne kadar fazlaysa kamyon da o kadar fazla yük taşıyabilir. En basit haliyle her çift tekerlek ve aks sisteminin 10 ton yük taşıdığını düşünelim. 2 aks sistemi 20 ton, 3 aks sistemi ise 30 ton yük taşımış oluyor.(Bu ağırlıklar örnek olarak verilmiştir.)
Yere değen tekerlek sayısı arttıkça yakıt tüketimi de artıyor.
Kamyon ya da tır şoförü ağır bir yük taşımadığında, tekerleği kabinden kontrol edebileceği bir tuşla hidrolik yardımıyla yukarı kaldırıyor. Bunun sebebi ise aslında yakıt tüketimiyle alakalı. Bu aks sistemine ihtiyaç olmadığında bile kullanılırsa yola daha fazla tekerlek değecek, daha fazla sürtünme yaratacak ve haliyle yakıt tüketimi daha fazla artacak. Aynı zamanda aracın daha az mekanik parçası döneceği için aşınma da azaltılmış oluyor.
Havada duran tekerlekler, tekerlek patlamalarında ciddi kazaların önüne geçmiş oluyor.
Elbette arkada tek aks sitemine bağlı iki tekerleğin bulunması şoförlere de güven veriyor. Sürekli sağlam bir şekilde kalan bu tekerlekler, bir tekerlek patladığında direkt janta düşmek yerine ağırlığı diğer tekerleklerden alıyor ve çok ciddi sonuçların önüne geçişmiş oluyor.
Arkasında 2 aks bulunan bazı çekicilerde de arkadaki aks havaya kaldırılabiliyor.
Sadece römorklarda değil, bazen bu römorkları taşıyan çekicilerde de bu aks sistemi kullanılabiliyor. Daha fazla yükü yokuş, toprak demeden taşıyan bu çekicilerin sonundaki tekerlekleri havaya kaldırılarak yakıttan tasarruf edilebiliyor. Aynı zamanda tırın daha keskin manevralar yapması için de bu yöntem kullanılabiliyor.
Bu tekerlekler havada olmalarına rağmen neden dönmeye devam ediyorlar?
Havadayken bir nevi boşta olan tekerlekler, yavaş da olsa dönmeye devam ederler. Bunun sebebi ise aracın hareket ederken momentum yaratmasıdır. Ayrıca aslında bağlı oldukları diferansiyel, diğer tekerlekleri döndürürken arka kalan enerjinin bu boştaki tekerlekleri de döndürdüğü görülebilir.
Elbette bu tekerlek sayısının çok daha fazla olduğu römorklar da var.
Bazen gerçekten çok ağır olan bazı yapıları taşımak gerekebilir. Böyle durumlar için de özel çekici ve römorklar üretilir. Bu sayede belki de binlerce ton ağırlıkta olan yapılar bile ağırlık akslar üzerinde dağıtıldığı için sorunsuzca taşınabilirler.
Bugün sizlere kamyon ve römorkların arkasında yer alan, havada duran tekerleklerin aslında ne işe yaradığını açıkladık. Bu tarz içeriklerin devamının gelmesini istiyorsanız bizlere yorumlar kısmından yazabilirsiniz.
