Bazı sabahlar, gözümüzü açtığımız ilk anda hayatın endişeleriyle karşı karşıya kalırız. “Bugün iğrenç bir gün geçireceğim.” diye düşünürüz ve çoğu zaman da böyle olur. Bazen, günün ilk birkaç saati devam eder; bazen ise tüm güne yayılarak bir eziyete dönüşür.
Siz de güne kaygılı bir modda uyanıyorsanız sabah anksiyeteniz olabilir. Üstelik, birazdan göreceksiniz ki aslında bu durum beynimizin bizi korumak için salgıladığı hormonlardan kaynaklı ortaya çıkıyor.
Tam olarak nedir bu sabah anksiyetesi?
Tıbbi bir terim olmayan sabah anksiyetesi, stres ve kaygı duyguları hissederek uyanmak anlamına gelir. Eğer sabahları aşırı stres ve kaygıyla uğraşıyorsanız genel bir anksiyete bozukluğuna da sahip olabilirsiniz. Ancak bu durum yalnızca sabahları ortaya çıkıyorsa ve birazdan sıralayacağımız belirtiler varsa muhtemelen sabah anksiyetesi yaşıyorsunuz.
Uyandığınızda bu belirtileri deneyimliyorsanız yüksek ihtimalle siz de sabah anksiyetesine sahipsiniz:
- Uyandığınız anda huzursuz, sinirli, gergin ya da tükenmiş hissetmek
- Gergin kaslar, göğüs sıkışması, yüksek kalp atışı, nefes alma zorlukları gibi panik atak belirtileri
- Odaklanma problemleri
- Baş ağrısı, mide bulantısı ve titreme
- Duyguları kontrol etmede zorluk
Belirtileri öğrendiğinize göre sizde bu anksiyetenin olup olmadığını az çok anlamışsınızdır ancak neyin sebep olduğunu hâlâ bilmiyor olabilirsiniz.
Sabah kaygısına, birçok etken neden olabilir. Bu anksiyete, aşırı strese ve endişelere bir tepki olduğundan belirtilerinize katkıda bulunabilecek birkaç olası neden bulunur.
Stres hormonu adı verilen kortizol, korku veya strese karşı, adrenal bezler tarafından salgılanır. Araştırmaların bulgularına göre hayatlarında yüksek stres seviyesine sahip kişilerde kortizolün uyanmanın ilk saatinde en yüksek seviyede olduğu ortaya çıkmıştır.
Yatağa kaygılı girerseniz veya gece endişeli düşüncelerle uyanırsanız, sabahları muhtemelen endişeli hissedersiniz.
Uyumadan önce; gelecekteki bir sınav hakkında, yapacağınız sunumla ilgili veya iş yerinde size stres verecek bir konuyla alakalı kaygılar gibi düşüncelerle boğuştuysanız çok yüksek ihtimalle sabah uyandığınızda bu kaygı seviyesi daha da yukarı çıkmış olur.
Çünkü vücudunuz size enerji verebilmek için çok yüksek seviyede kortizol hormonu salgılamıştır ve bu yüksek oranlardaki hormon daha fazla anksiyete duymanıza sebebiyet vermiştir.
Peki sabah anksiyetesinin önüne nasıl geçebiliriz?
Diğer tüm psikolojik sorunlarda olduğu gibi, bir uzmanla görüşerek terapi almak yapılması gereken ilk iş olmalı. Bunun yanında, kendi yapabileceğiniz bazı şeyler de var:
Kafein ve şeker, kaygı belirtilerini artırabilir. Ancak besin eksikliğinden kaynaklanan düşük kan şekeri, kaygıyı daha da kötüleştirebilir. Bu yüzden dengeli ve düzenli beslenme anksiyetenin önlenmesinde büyük rol oynar.
Ek olarak; yeterli seviyede uyumak, fazla alkol tüketmemek, nefes egzersizleri yapmak, işte ve evde stresi artıracak durumlardan kaçınmak, sosyal medya gibi uyarıcılardan uzak durarak kendinize zaman ayırmak, günü planlayarak hareket etmek, fiziksel aktivite, meditasyon yapmak gibi yollara başvurabilirsiniz.
