Klimalar kış aylarında ısınmaya yönelik tercih edilse de yaz aylarında mevzubahis serinlemek olduğunda şüphesiz çok daha revaçta. Ancak hepimizin bildiği gibi bu elektrikli araçların yararıyla birlikte birtakım zararları da var. Örneğin, klima çarpmaları.
Peki klima çarpması tıbben gerçekten bir hastalık mı ve klima üşütmesi diye bir şey var mı?
Aslında bu konu bir hayli tartışmalı.
Bazı uzmanlar klima çarpmasını bir hastalık olarak görürken bazıları da klimanın tek başına bir rahatsızlık sebebi olmadığını, yalnızca bazı hastalıklara davetiye çıkarabileceğini ifade eder.
Klima çarpmasıyla karşılaşmamızın en temel sebeplerinden biri, klimanın yanlış kullanımıdır. Örneğin her birimizin metabolizması, ısı üretimi ve ısı kaybı arasında bir dengeye sahiptir. Eğer klimayı olması gerekenden daha düşük bir sıcaklıkta çalıştırırsak, bu denge şaşar ve istenmeyen semptomlarla karşılaşmak daha olası olur.
Bununla birlikte ihtiyacın ötesinde klimanın aşırı soğukta çalıştırılması, oldukça sıcak bir ortamdan aniden soğutulmuş ortama geçilmesi ve bu soğuk ortama uzun süre maruz kalınması da vücudun ısı dengesinin bozulmasına sebep olabilir.
Klimalar, ortamın nem dengesini altüst etmede oldukça başarılıdır.
Sağlığımızı koruyabilmek adına, bulunduğumuz ortamın nem seviyesi belirli aralıklarda seyretmelidir. Bu konuda yapılan araştırmalar, klimalı ortamlarda ortalama %50 bağıl nemin olması gerektiğini belirtir. Eğer bu nem dengesi bozulursa, hava kuruluğu ortaya çıkabilir ve gözler ve üst solunum yolları bir hayli olumsuz etkilenir.
Bunun yanı sıra uzun süreli klima kullanımı söz konusu olduğunda ortamın nem dengesinin bozulması, dehidrasyona (sıvı açığı) neden olabilir ve buna bağlı olarak gözler ve üst solunum problemlerinin yanı sıra ağızda kuruluk ve susuzluk hissi de görülebilir.
Ayrıca klima kullanılırken ayarların, ortamın ideal sıcaklık ve nem seviyesine göre ayarlanması gereklidir. Aksi takdirde yetersiz veya haddinden fazla soğutma, istenmeyen rahatsızlıklara neden olabilir. Yine klimadan gelen soğuk hava, direkt vücuda yönlendirilmemelidir. Özetle serinleme, dengeli bir şekilde sağlanmalıdır.
Elbette klima temizliği, klima çarpmasının önüne geçebilmek için olmazsa olmazlardan.
Klima temizliğinin ne sıklıkla yapıldığı, klima çarpması riskinde şüphesiz oldukça belirleyici. Düzenli olarak değiştirilmeyen veya temizlenmeyen filtreler, iç ortamın hava kalitesinin bozulmasına neden olabilir ve böylece karşılaşılabilecek sağlık sorunları, kaçınılmaz hale gelir.
Bu sağlık sorunları kişiden kişiye değişiklik gösterse de baş ağrısı, öksürük, kramp, bulantı, kusma, halsizlik, kas ve ekrem ağrıları, burun akıntısı ve yüksek ateş görülen en yaygın şikayetlerdendir. Ayrıca bu belirtiler, soğuk algınlığı ve grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları belirtileriyle oldukça benzerlik gösterdiğinden klima çarpması, sıklıkla diğer sağlık sorunlarıyla karıştırılabilir.
Peki klima çarpmasını diğer rahatsızlıklardan nasıl ayırt edebiliriz?
Doktorlar genellikle baş ağrısı ve yüksek ateş gibi belirtilerle gelen hastalarda öncelikle, diğer sağlık sorunlarını elemek için birtakım tetkikler uygular. Bu testler sonucunda eğer rahatsızlığın, viral bir enfeksiyondan kaynaklanmadığı tespit edilirse doktorlar, hastanın klima kullanım düzeyini ve şeklini sorar.
Klima çarpmasını teşhis edebilecek bir laboratuvar testi yoktur ancak uzmanlar, klima çarpmasından şüphelenirse dehidrasyona (su kaybı) yönelik bazı tahliller yapabilir ve klima çarpmasını bu şekilde tespit etmeye çalışabilir. Aslında bu durumun kesin bir şekilde teşhisi olmadığı gibi spesifik bir tedavisi de yoktur.
Bu noktada temel hedef hastanın semptomlarını hafifletmek olur. Şikayete yönelik ilaç tedavileri, su kaybı tehlikesine karşı bol sıvı tüketimi, ateşi dindirmek amaçlı ılık duş ve genel anlamda sağlıklı ve dengeli beslenme klima çarpmasının etkilerini azaltmaya yönelik tercih edilen yöntemlerdendir.
