Türkiye’nin sanayileşmesinde ve ekonomik kalkınmasında büyük rol oynayan Koç Holding, 1926 yılında Vehbi Koç’un ticarete atıldığı küçük bir bakkal dükkânından bugün yaklaşık 155 bin çalışanı ve 886,3 milyar TL geliri olan dev bir topluluğa dönüştü.
Koç Holding, Türkiye’nin ilk holdingi olmanın yanı sıra, Fortune Global 500 listesinde yer alan tek Türk şirketi olarak da gurur kaynağı oldu. Peki bu başarı hikâyesi nasıl başladı? Gelin, Koç Holding’in kuruluşunu ve gelişimini birlikte inceleyelim.
Koç Ailesi'nin ticarete ilk adımı, Vehbi Koç'un, babasını bir bakkal dükkânı açmaya ikna etmesiyle başladı.
Bu dükkân, Ankara’nın Ulus semtinde bulunuyordu ve Millî Mücadele’nin yeni bittiği, Cumhuriyet’in ilan edildiği yıllara tanıklık etti. Vehbi Koç, ticaret hayatına bu küçük iş yeriyle başladı ve zamanla işlerini genişletti. 1923 yılında Ankara’nın başkent olmasıyla birlikte, şehirde hızlı bir imar ve yapı ortamı doğdu.
Vehbi Koç da bu fırsatı değerlendirerek, inşaat malzemesi ve hırdavat alanlarına yöneldi. 31 Mayıs 1926’da, babasının adına kurduğu bu dükkânı Koçzade Ahmet Vehbi adıyla Ankara Ticaret Odası’na kaydettirdi. Bu tarih, Koç Topluluğu’nun doğuşunu simgeliyor ve Topluluğun resmî kuruluş tarihi olarak kabul ediliyor.
Ankara'da işlerini iyice ilerlettikten sonra 1930'lu yıllarda İstanbul'a gelen Vehbi Koç, bu dönemde de büyük işlere imza attı.
Daha geniş bir ekonomik ortama sahip olan bu şehirde, çeşitli ticarethaneler açtı, bazı müteahhitlik işlerini üstlendi, yabancı firmaların bayilik ve temsilciliklerini aldı. Bu dönemde, Türk halkının ihtiyacını karşılayacak bazı malların üretimi için yerli bilgi ve teknolojinin yetersizliğini göz önünde bulundurarak dış bağlantılar kurdu.
1940’ların sonuna doğru, Türkiye Cumhuriyeti’nin benimsediği endüstrileşme ilkesine uygun olarak imalata yönelmeye başladı.
Vehbi Koç, 1940 yılında General Electric firmasıyla iş birliği yaparak Türkiye'nin ilk ampul firmasını kurdu.
Tabii bu kuruluş, devamında pek çok kişinin de elektrik ihtiyacı karşılandı. Daha sonra, gıda sektörüne ilk olarak 1944 yılında Ege Bölgesi’nde kurulan Çiftçiler A.Ş. ile atıldı. Ardından 1952 yılında Arçelik A.Ş.'yi kurarak elektrikli ev aletleri sektörüne girdi.
1954 yılında, İsviçreli Migros ile ortak olarak Migros Türk A.Ş.'yi kurdu ve perakende sektöründe faaliyet göstermeye başladı.
1959 yılında, Ford Motor Company ile ortak olarak Otosan A.Ş.'yi kurdu ve otomotiv sektörüne girdi. Bu şekilde; Koç Topluluğu, Türkiye’nin sanayileşmesinde öncü bir rol oynamaya başladı.
Vehbi Koç, 1938 yılında, şahıs firmalarının uzun ömürlü olmadıklarını görerek, girişimlerini bir anonim şirket olarak düzenlemeye başlamıştı.
Bu şirket, Koç Ticaret A.Ş. adını aldı ve Koç Topluluğu’nun temelini oluşturdu. Ancak zamanla şirket sayısı arttıkça sevk ve idare ile organizasyon konusunda sorunlar yaşanmaya başladı. Bu sorunları çözmek için Türk ve yabancı uzmanların yıllar süren çalışmaları sonucunda, 1963’te Koç Holding A.Ş. kuruldu.
Bu holding, Türkiye’nin ilk holdingi oldu ve Koç Topluluğu’nun çatı şirketi hâline geldi. Koç Holding; 1975 yılında Koç Ailesi, Vehbi Koç Vakfı, Koç Emekli Vakfı ve halka açık hissedarlar arasında paylaşıldı. 1991 yılında, Koç Holding, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na kote oldu.
Aynı zamanda holding, 2022 yılında Fortune Global 500 listesinde 357. sırada yer alarak Türkiye’nin en büyük şirketi olmuştu.
Koç Holding, bugün 4 ana sektörde (dayanıklı tüketim, enerji, finans ve otomotiv) ve diğer sektörlerde faaliyet gösteren 100’den fazla şirkete sahip. Ayrıca bugün Türkiye'nin sahip olduğu 10 büyük sanayi kuruluşu olan Tüpraş, Ford Otosan, Arçelik ve Tofaş'ın da Koç grubuna ait olduğunu hatırlatalım.
Kendilerinin Cumhuriyet'in kuruluşundan bu yana ülkeye sağladıkları katkı, pek çok şirketi sollar vaziyette. Umarız ki başarıları globalde daha fazla ses getirmeye devam eder diyerek sözü size bırakıyoruz.
Sektöre dair diğer içeriklerimize aşağıdan göz atabilirsiniz:
