1 Aralık 2019 tarihinde Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıktığından beri tüm dünya yeni koronavirüsün neden olduğu Covid-19 pandemesi ile mücadele ediyor. Bilim insanları ve sağlık çalışanlarının çabaları sayesinde bazı önlemler alıyor ve aşılar yapıyoruz. Ancak koronavirüs de bizimle mücadele etmeye devam ediyor ve mutasyon geçirerek karşımıza yeni koronavirüs varyantları çıkarıyor.
Bugüne kadar tespit edilen koronavirüs varyantları sayısı 12 ancak Dünya Sağlık Örgütü Endişi Verici Varyantlar listesine yalnızca 4 tanesini aldı. Alfa, Delta, Gamma ve Beta olarak isimlendirilen koronavirüs varyantları çok daha bulaşıcı ve tehlikeli olarak görülüyor. Gelin bir türlü kurtulamadığımız bu virüsün varyantlarına yakından bakalım ve hangi özellikleri ile farklılaştıklarını ve risklerini görelim.
Bugüne kadar tespit edilmiş koronavirüs varyantları:
Dünya Sağlık örgütü tarafından yapılan açıklamaya göre şu an için dünya çapında tespit edilmiş olan 12 koronavirüs varyantı bulunuyor. Şu an için görülen demek daha doğru olacak çünkü her tespit edilen virüs üzerinde DNA incelemesi yapılmıyor. Yani daha çok varyant da olabilir.
Bugüne kadar tespit edilen Alfa, Delta, Gamma ve Beta varyantları Dünya Sağlık Örgütü tarafından Endişe Verici Varyantlar listesine alınırken; Epsilon isimli iki varyant, Zeta, Eta, Teta, Iota, Kappa ve Lambda varyantları İzlenmesi Gereken Varyant listesine alındı. Endişe verici varyantların riski çok daha yüksek olarak görülüyor.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından Endişi Verici Varyantlar listesine alınan koronavirüs varyantları:
- Alfa varyantı
- Delta varyantı
- Gamma varyantı
- Beta varyantı
Daha bulaşıcı ve daha öldürücü: Alfa varyantı
Dünya Sağlık Örgütü tarafından B.1.1.7 olarak kodlanan alfa varyantı ile ilk kez 2020 yılının Eylül ayında İngiltere’de karşılaştık. Normal koronavirüse göre %43 - %90 oranında daha bulaşıcı. İngiltere’de en yaygın virüs tipi olan alfa varyantının çok daha öldürücü olduğuna dair bulgular da var.
Çok daha hızlı bulaşıyor: Delta varyantı
Dünya Sağlık Örgütü tarafından B.1.167.2 olarak kodlanan delta varyantı ile ilk kez 2021 yılının Mart ayında Hindistan’da karşılaştık. Hindistan’da günlük vaka sayısının 400 bine kadar çıkmasının en büyük nedeni olarak görülüyor. Alfa varyantına göre %51 - %67 daha bulaşıcı olan delta varyantının aşıların koruyucu etkisini azalttığı düşünülüyor.
Delta varyantının mutasyon geçirmiş hali olan bir de delta plus isimli bir varyant bulunuyor. Delta plus varyantının da en az delta varyantı kadar tehlikeli olduğu düşünülüyor. Delta plus varyantı da Dünya Sağlık Örgütü tarafından Endişe Verici Varyantlar listesine dahil edilmiştir.
Koronavirüsü bambaşka bir hale getirdi: Gamma varyantı
Dünya Sağlık Örgütü tarafından P.1 olarak kodlanan gamma varyantı ile ilk kez 2020 yılının Ocak ayında, Brezilya’dan Japonya’ya yolculuk eden kişilerde karşılaştık. Orijinal koronavirüsün aminoasitlerinde 17 değişim yaratan gamma varyantı, Brezilya’nın Amazonos eyaletinin başkentinde yeni bir bulaş dalgası yarattığı ve antikorlara karşı güçlü göründüğü için endişe verici olarak kabul ediliyor.
Gençler arasında yayılıyor: Beta varyantı
Dünya Sağlık Örgütü tarafından B.1.351 olarak kodlanan beta varyantı ile ilk kez 2020 yılının Ekim ayında Güney Afrika’da karşılaştık. Herhangi bir hastalığı olmayan genç kişiler arasında yayıldığı için hastalık riskini arttırıyor. Antikorlara karşı direnç gösteren beta varyantı, aynı zamanda koronavirüs aşılarına karşı da direnç geliştirebiliyor.
Delta varyantı yakında baskın tip olacak:
Dünya çapında 12 farklı koronavirüs varyantı görülse ve bunlardan 4 tanesi Endişe Verici Varyantlar listesine alınsa bile bunların hepsi büyük tehlike arz eden mutasyonlar değil. Varyantların pek çoğundan aşıyla ve önlemlerle korunmamız mümkün. Ancak delta varyantı öyle değil.
Delta varyantı bugüne kadar görülmüş en tehlike koronavirüs varyantı. Çok daha hızlı bulaştığı yetmezmiş gibi bir de antikorlara karşı dirençli olması onu çok daha tehlikeli bir hale getiriyor. Covid-19 geçiren ya da aşı olan bir kişi bile delta varyantı kaptığı zaman yeniden hasta olabiliyor.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan son açıklamaya göre doğanın bir kuralı olarak yakın zamanda güçlü olan hayatta kalıp yaygınlaşacak yani delta varyantı asıl baskın koronavirüs türü olacak. Yine de BioNTech aşısının delta varyantı üzerinde %79 etkili olması her şeye rağmen umut verici olarak görülüyor.
Tam bitti derken art arda geçirdiği mutasyonlarla hayatımızı zorlaştırmaya devam eden koronavirüs varyantları ve ortaya çıkardıkları risklerden bahsettik. Virüs güçlenmesine rağmen hala elimizdeki en önemli silahlar maske, hijyen, sosyal mesafe ve aşılardır.
