Cevap: Her ikisi de.
Aslında malum sorunun kökeni felsefenin mabetlerinden birisi olan Antik Yunan’dır. O vakitten bu yana yapılan milyarlarca tartışmanın cevabını Avustralya ve Fransa’daki fizikçilerden oluşan bir ekip verdi. Bilmeceyi farklı bir şekilde inceleyen araştırmacılar, bulgularını açıkladılar.
Queensland Üniversitesi'nden araştırmacı Jacqui Romero, “Kuantum mekaniğinin tuhaflığı, olayların belirli bir düzen olmadan gerçekleşebilmesidir” diyor. En akılda kalıcı örnekle her gün işe giden birini aklınıza getirin. Bu kişi işe giderken önce tren sonra otobüs yolculuğu yapmak zorunda kalsın. Kuantum fiziğine göre yolculukların sırası böyle olmak zorunda değildir, rastgeledir.
Romero malum sorunun cevabına ilişkin, “Bizim denemelerimize göre, olayların her ikisi de birbirlerinden önce gerçekleşebilir. Buna ‘belirsiz nedensel düzen’ deniyor ve günlük yaşamımızda gözlemleyebileceğimiz bir şey değildir” açıklamasında bulundu.
Belirsiz nedensel düzeni gözlemlemek için araştırmacılar, “fotonik kuantum anahtarı” adı verilen bir cihazı kullandılar. Araştırmacılar için “iki olayın hangi sırayla gerçekleştiğini söylemek, bir şeyin öncesi ve sonrası arasındaki ortak mantığımızı yok etmek” anlamına geliyor. Yani potansiyel olarak nedensellik kavramını varsaymamak gerek. Bu da kuantum fiziğine göre imkansız.
Kuantum fiziği bize daha önce bir elektronun aynı anda iki yerde de var olabildiğini gösterdi. Çalışmalara göre bir foton aynı anda iki yerde de hareket edebilir, böylece söz konusu her iki olay da daha önce gerçekleşmiş olabilir. Queensland Üniversitesi araştırmacısı Fablo Costa, bulguları tavuk ve yumurta bilmecesiyle teorileştirmekten daha fazla çaba gösterdiklerini söylüyor.
Costa’ya göre “daha büyük ölçekte belirsiz nedensel düzen, bilgisayarları daha verimli hale getirmek veya iletişim teknolojilerini geliştirmek” gibi uygulamalarda da kullanılabilir.
Araştırmanın tamamına ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
