Zaman zaman bazı tartışmalara neden olsa bile kolesterol, vücudumuz için en gerekli yağ türlerinden bir tanesidir. Suda çözülmediği ve kana kendi kendine karışmadığı için HDL ve LDL olarak adlandırılan iki farklı lipoprotein tarafından taşınmaktadır. Halk arasında kötü kolesterol olarak da bilinen LDL, kolesterolü kan dolaşımı içerisinde taşıyan lipoproteindir ve kandaki oranı son derece önemlidir.
LDL kolesterol yüksekliği sonucunda pek çok damar ve kalp hastalığının önü açılabilir. Zaman zaman artması normal görülse bile sürekli bir yükseklikten bahsetmek riskli olabilir. Bu nedenle kan tahlili ile belirli aralıklarda ölçülmesi ve eğer doğal yollarla düşürülemiyorsa tedavi uygulanması gerekebilir. Gelin LDL kolesterol nedir yakından bakarak düşüklüğü ve yüksekliği ne anlama gelir sorusunun yanıtını arayalım.
Temelden başlayalım, LDL kolesterol nedir?
Safra asitlerinin üretilmesinde önemli bir role sahip olan kolesterol, karaciğer başta olmak üzere pek çok farklı organda bulunur. Suda çözülmeyen ve kendi kendine kana karışmayan mumsu yapıda bir yağ olduğu için lipoprotein olarak adlandırılan moleküller tarafından taşınır. Bunlar HDL ve LDL olarak adlandırılır.
HDL lipoprotein iyi kolesterol olarak anılır çünkü kolesterolü vücuttan atılması için yeniden karaciğere taşır. LDL lipoproteini ise kolesterolün kan damarları içinde dolaşımını sağlar. Kötü kolesterol olarak anılır çünkü kolesterolün kan dolaşımında yüksek olması nedeniyle pek çok farklı kalp ve damar hastalığı oluşabilir. Kısaca LDL kolesterol olarak da bilinir.
İdeal LDL kolesterol değeri kaç olmalı?
Sağlıklı bir yetişkin bireydeki ideal LDL kolesterol değeri 130 mg / dL altında olmalıdır. Toplam kolesterol ise 200 mg / dL altında olmalıdır. 130 mg / dL altı normal, 130 - 159 mg / dL arası sınırda, 160 mg / dL ve üzeri ise riskli kabul edilmektedir. Kalp ve damar hastalığı olanların, bu alanda daha önce operasyon geçirmiş olanların ve diyabet hastalarının çok daha düşük bir LDL kolesterol değerine sahip olmaları hedeflenir.
Herkes LDL kolesterol ölçtürmeli mi?
Uzmanlar, 20 yaşından büyük olan herkesin herhangi bir sağlık problemi olmasa bile en azından beş yılda bir LDL kolesterol ölçümü yaptırmasını öneriyor. Zaten LDL ile HDL, total kolesterol ve trigliserit birlikte ölçülerek değerlendirilir. Eğer kişilerin sahip oldukları başka hastalıklar varsa daha sık ölçüm yaptırmaları gerekmektedir.
Ender görülen LDL kolesterol düşüklüğü ne anlama gelir?
Genel olarak baktığımız zaman LDL kolesterol düşüklüğü gibi bir durum söz konusu değildir. Çünkü zaten bu değerin olabildiğince düşük olması istenir. Ancak hekimler, kan tahlilinde görülen diğer değerlerle birlikte çok düşük bir LDL kolesterol gördükleri zaman farklı hastalıklardan şüphelenerek yeni testler isteyebilirler.
Önemli bir risk olarak görülen LDL kolesterol yüksekliği ne anlama gelir?
Genel olarak sağlıklı bireylerde LDL kolesterol değerinin 130 mg / dL ve altında olması beklenir. Bu değerin üzerine çıktığı anda risk başlar. En tehlikeli eşik ise 160 mg / dL üzeridir. LDL kolesterol değeri bu eşiği geçen kişiler yüksek riskli kabul edildikleri için yakından izlenir.
Yüksek LDL kolesterolün bir risk olarak değerlendirilmesinin nedeni, damar sertliği oluşturmasıdır. Bir anda değil ama zaman içinde yavaş yavaş damarları sertleştirerek kalp krizine, inmeye, böbrek hastalıklarına neden olabilir. LDL kolesteroldeki her 10 mg / dL artış, kalp krizi riskini yüzde 20 oranında arttırmaktadır.
Peki LDL kolesterol neden yükselir?
- Ailesel hiperlipidemi yani kan yağlarındaki yükseklik
- Diyabet
- Hipertansiyon
- Böbrek hastalıkları
- Karaciğer hastalıkları
- Pankreas iltihabı
- Tiroid bezi hastalıkları
LDL kolesterol yükselmesine neden olan hastalıklar bu şekilde. Aslında genel olarak LDL kolesterol yükselmesinin asıl nedeni kişinin yaşam tarzıdır. Hareketsiz yaşam, sağlıksız beslenme, sigara kullanımı nedeniyle LDL kolesterol yükselmektedir. Bu nedenle değeri yüksek kişilerin ilk olarak yaşam tarzında değişiklik yapması önerilir.
LDL kolesterol yüksekliği belirtileri nelerdir?
- Göz çevresinde yağ bezeleri
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Sürekli halsiz hissetme
- Sürekli yorgun hissetme
- Baş dönmesi
LDL kolesterolü yüksek olan kişilerde görülen belirtilerden bazıları bu şekildedir ancak çoğu zaman kişi iş işten geçene kadar bu tür bir sorunu olduğunun farkına varmaz. Eğer bazı damarlar çok fazla daraldıysa ya da sertleştiyse bölgesel ağrılar görülebilir. Etkilenen kalp damarları varsa göğüs ağrısı, etkilenen bacak damarları varsa bacak ağrısı görülebilir.
Tıbbi tedavi dışında LDL kolesterol nasıl düşürülür?
- Sigarayı bırakın.
- Kilo verin ve düzenli egzersiz yapın.
- Beslenme şeklinizi değiştirin.
Sigarayı bırakın:
Sigara tüm kötülüklerin anası olduğu gibi damar sertliğinin de bir numaralı nedenidir. Sigara içen kişilerde damar yapısı bozulur, kolesterolün damar duvarında birikme olasılığı artar ve bu nedenle de plak oluşur. Kişinin sadece sigarayı bırakması bile LDL kolesterolün yüzde 20 oranında düşmesini sağlar.
Kilo verin ve düzenli egzersiz yapın:
Kişinin fazla kiloları arttıkça LDL kolesterolü de bir o kadar artar. Vücut ağırlığının fazla olması demek, sağlığın bozuk olduğu anlamına gelir. Özellikle hareketsiz yaşam tarzına sahip olan kilolu kişilerde bu risk çok daha fazladır. Düzenli egzersiz yaparak fazla kilolardan kurtulmak, LDL kolesterol üzerinde olumlu etki yapacaktır.
Beslenme şeklinizi değiştirin:
Hayvansal gıdaları, şarküteri ürünlerini, tereyağı gibi hayvansal yağları, sakatat ürünlerini, doymuş yağları, trans yağları, yağlı ve unlu mamulleri tamamen hayatınızdan çıkarın. Süt ürünlerinde yarım yağlı ya da yağsız olanları tercih edin. Sebze, tahıl ve bakliyatlara yönelin. Posa açısından zengin besinler tüketerek fazla kolesterolün vücuttan atılmasını sağlayın.
Ne zaman doktora gitmek gerekiyor?
Vücudumuz çoğu zaman iş işten geçene kadar bir belirti göstermediği için LDL kolesterol şüphesi ile kimse kolay kolay doktora gitmiyor. En doğrusu, düzenli olarak kan tahlili vermektir. Bunun yanı sıra vücudunuzu iyi tanımalı ve normal olmayan bir durum hissettiğiniz zaman muayene olmalısınız.
Farkında olmadan büyük risk taşıyor olabileceğiniz LDL kolesterol nedir, yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi LDL kolesterol hakkında da en doğru ve size özel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.
