Biyolojik olarak erkek cinsiyetinde doğan Einar Wegener, bir kadına aşık olup evlenmişti ama 46 yaşına geldiğinde cinsiyet değiştirme ameliyatı oldu ve Lili Elbe adını aldı.
Bugün artık az çok bilgimiz olan bir konu olmasına rağmen 20. yüzyılın ilk yıllarında yaşanan bu olay döneminde pek anlaşılır değildi, bu nedenle de Lili Elbe büyük zorluklar yaşadı. Maalesef geçirdiği son ameliyat sırasında yaşanan bir enfeksiyon nedeniyle çok geçmeden hayatını kaybetti. Dünyanın bilinen ilk transseksüeli olarak tarihe geçen Lili Elbe kimdir gelin biraz daha yakından bakalım.
En baştan başlayalım; Lili Elbe kimdir?
- Einar Wegener
Tam adıyla Einar Magnus Andreas Wegener, 28 Aralık 1882 tarihinde Danimarka’nın Vejle şehrinde dünyaya geldi. Hakkında yazılan bazı eserlerde doğum yılı 1986 olarak da geçmektedir.
Einar Wegener’in doğduğunda biyolojik olarak erkek olduğu düşünülüyor. Ancak bazı kaynaklarda interseks yani her iki cinsiyetin de özelliklerini taşıdığı söylenir. Hatta bazı raporlarda Klinefelter sendromu yaşadığı ve zaten ilkel de olsa yumurtalıklara sahip olduğu söyleniyor.
Öğrenciyken bir kadına aşık oldu ve evlendi:
- Gerda Gottlieb
Einar Wegener, resim yeteneği olan bir gençti ve Kopenhag'da bulunan Danimarka Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi’nde eğitim almaya başladı. Burada kendisi gibi bir resim öğrencisi olan Gerda Gottlieb ile tanıştı. İkili aşık oldular ve 1904 yılında Gerda 19, Einar 22 yaşındayken evlendiler.
Çizim yaparak hayatlarını kazanıyorlardı. Einar Wegener manzara konusunda tam bir uzmanken Gerda Gottlieb moda dergilerine çizimler yapıyordu. Gerda’nın çizimlerinde her zaman çok güzel bir kadın vardı. İsimsiz bu model söylediğine göre Gerda’nın kuzeniydi ama ortalarda pek görünmüyordu. Gerçek bir süre sonra ortaya çıktı.
Einar Wegener, kadın giysilerini giydiği anda gerçeği anlamıştı:
- Lili Elbe
Gerda Gottlieb, bir gün bir moda dergisi için çizim yapacaktı ama model o gün gelemeyecekti. Eğlenceli olacağını düşünen Einar, Gerda’nın çizimi için kadın kıyafetleri giydi. Giydiği çorapların ve topuklu ayakkabıları içinde kendini buldu. Bu görünüşü severek kendine Lili adını verdi.
Bu noktada farklı söylentiler var. Einar, bu kıyafeti eğlence amaçlı olarak giyiyordu ve karısı da bu konuda kendisini destekliyordu. İçindeki değişimi ikisi de fark etmişti ama hayat onlar için güzeldi. Başka bir söylentide ise Gerda, Einar bu kıyafetleri giydikten sonra içindeki lezbiyeni keşfetmişti ve onu bu şekilde giyinmesi konusunda teşvik ediyordu.
Lili zaman zaman Gerda’nın kuzeni ya da yengesi olarak tanıtılıyordu. Yakın arkadaşlar arasında geçen yemeklerde ise Einar bazen ortadan kayboluyor ve kıyafetlerini değiştirerek Lili olarak aralarında katılıyordu. Her ne oluyorsa oluyordu ve Gerda’nın çizimlerinde herkesin hayran olduğu o güzel kadın gerçeğe dönüşüyordu.
Gerçekten Lili Elbe olmak için ilk ameliyatını olunca evlilikleri sonlandı:
- Lili Elbe ve Claude Lejeune
Einar Wegener’in artık kararı kesindi, biyolojik olarak da Lili olacaktı. Bunun için Almanya’ya gitti. Berlin’de seksolog Magnus Hirschfeld ile görüştü ve biyolojik olarak kadın olması için gerekli dört ameliyat planlandı. Bunlardan ilki, 1930 yılında Magnus Hirschfeld'in kontrolünde Dr. Erwin Gohrbandt tarafından yapıldı ve testisleri alındı.
Elbette bu haber hızla Danimarka ve Almanya basınında duyulunca büyük bir sansasyon yaşandı. Danimarka hükümeti iki kadının evliliğinin yasal olmadığını söyleyerek Einar Wegener ile Gerda Gottlieb arasındaki evliliği iptal ettiğini açıkladı. Einar Wegener, pasaportu dahil tüm resmi evraklarda adını Lili Ilse Elvenes olarak değiştirdi. Belgelerdeki cinsiyetini de değiştirmişti, o artık resmen bir kadındı. Daha sonra da Elbe soyadını aldı.
Nedendir bilinmez, evlilikleri bittikten sonra Gerda ile aralarındaki ilişki de bitti. Bilinene göre İtalyan bir diplomatla evlenerek Fas’a yerleşti. Lili de Fransız bir sanat tüccarı olarak tanınan Claude Lejeune ile bir ilişkinin içine girmişti. Lili Elbe olarak resim çizmeyi bıraktı. Çünkü ona göre resim yeteneğine sahip olan Einar Wegener’di, kendisi değil. Her şey istediği gibi gidiyordu, sıra son ameliyata gelmişti.
Geçirdiği son ameliyat, onun ölümüne neden oldu:
- Lili Elbe
Lili Elbe’nin ilk ameliyatında testisleri alınmış, ikincisinde yumurtalıkları yerleştirilmiş, üçüncüsünde penisi alınmıştı. Dördüncü ve son ameliyatında rahim nakli yapılacak ve vajinal kanal oluşturulacaktı. 1931 yılında Dr. Erwin Gorbandt tarafından bu ameliyat yapıldı.
Ameliyat sırasında yerleştirilen uterus, Elbe’nin vücudu tarafından reddedildi. Hemen sonrasında yapılan cerrahi mücadahale sırasında ise enfeksiyon oluştu. Maalesef bu enfeksiyon nedeniyle dünyanın ilk transseksüeli olan Lili Elbe, 1931 yılının 13 Eylül günü kalbi durarak hayatını kaybetti.
Her şey Gerda’nın suçu olabilir mi?
- Gerda Gottlieb
Konu hakkında pek çok söylenti olduğunu söylemiştik. Bu söylentilerden birine göre Einar Wegener’in aklında cinsiyet değiştirmek gibi bir şey yoktu. Fakat lezbiyen olan karısı Gerda, ona kadın kıyafetleri giydirerek Lili’yi yaratmış ve adamın aklına bunları sokmuştu. Tabii bu yalnızca bir söylenti.
Gerda, Lili’nin ölüm haberini aldığında Fas’taydı ve tam anlamıyla yıkıldı. Kocasından boşanıp her şeyin başladığı şehir olan Kopenhag’a geri döndü. Bir odaya kapandı, resim yapmayı bıraktı ve kendini alkole verdi. Çok geçmeden 1940 yılında o da hayatını kaybetti. Dönemin ünlü ressamı Gerda Gottlieb’in ölümü, gazetelerde küçük bir ilan olarak verildi.
Lili Elbe’nin yaşadıklarını anlatan film: The Danish Girl
- Yıl: 2015
- Tür: Biyografi, Suç, Dram
- Yönetmen: Tom Hooper
- Oyuncular: Eddie Redmayne, Alicia Vikander, Ben Whishaw
- IMDb: 7.1
David Ebershoff tarafından kaleme alınan aynı isimli kitabın sinema uyarlaması olan The Danish Girl, Lili Elbe’nin hayat hikayesini anlatıyor. Dünyanın ilk transseksüelinin yaşadıkları, tüm çarpıcı ayrıntılarıyla izleyicilere sunuluyor.
Biyolojik olarak erkek cinsiyetinde doğup kadın olmak için ameliyatlar geçirerek tarihin ilk transseksüeli olan Lili Elbe kimdir sorusunu yanıtladık ve hayatı hakkındaki sıra dışı detaylardan bahsettik. Düşüncelerinizi saygı çerçevesinde yorumlarda paylaşabilirsiniz.
