Bildiğiniz üzere işletim sistemleri gerek bilgisayarlarda gerek telefonlarda işlem yapmamızı sağlayan sistemlerdir. Bilgisayarlarda en çok kullanılan ve bilinen işletim sistemlerinin başında Windows gelir. Ondan sonra ise bu içeriğimizin de konusu olan açık kaynak kodlu işletim sistemi Linux geliyor.
Sizler için Linux nedir, nasıl kullanılır gibi soruların cevabını veriyoruz. İçeriğimizde Linux işletim sisteminin kimler tarafından, ne için kullanıldığından bahsedecek, Linux’un diğer işletim sistemlerinden farkını da açıklayacağız. Dilerseniz lafı daha fazla uzatmadan Linux nedir? sorusuyla başlayalım.
Linux nedir?
Linux, en çok bilinen ve en çok kullanılan açık kaynak kodlu işletim sistemidir. Diğer işletim sistemlerinden farklı olarak Linux açık kaynak kodlu bir yapıya sahiptir. Bu da işletim sistemini kullanan kişinin bilgisayarın arka planında dönen neredeyse her şeyden haberi olabileceği, işletim sistemini kendince düzenleyebileceği ve geliştirebileceği anlamına geliyor.
Windows’a Linux (Ubuntu) Nasıl Kurulur?
Linux’un diğer işletim sistemlerinden farkı ne?
Aslında bakıldığı zaman Linux, Windows ve macOS gibi işletim sistemleriyle oldukça benzer özelliklere sahip. Aynı diğer işletim sistemleri gibi bir grafik arayüzüne sahip olan Linux, kelime işlemcileri, fotoğraf ve video düzenleyicisi gibi çeşitli yazılımlara da sahiptir. Gündelik kullanılan birçok uygulamanın Linux işletim sistemi için uyarlanmış versiyonu da bulunur. Kısacası bilgisayarın olduğu yerde Linux da hazır halde bekliyor olacaktır.
Linux’u diğer işletim sistemlerinden ayıran en büyük özelliklerden biri, ilk paragraflarda bahsettiğimiz gibi Linux’un açık kaynak kodlu olmasıdır. Linux yapılırken yazılmış kodların hepsi ücretsiz bir şekilde topluma açık halde bulunuyor. Bu da bu kodların yazılımcılar tarafından görülmesine, değiştirilmesine ve geliştirilmesine kapı açıyor.
Linux işletim sisteminin bir diğer farkı ise farklı yazılım seçenekleri içeren çeşitli Linux dağıtımları olmasıdır. Bu da Linux’un inanılmaz derecede özelleştirilebilir olduğu anlamına geliyor. Durumun böyle olması Linux’ta sadece uygulamaların değil, grafikleri gösterecek sistemlerden diğer kullanıcı arayüz bileşenlerinin de değiştirilebilir olduğunu gösteriyor. Dolayısıyla Linux, diğer işletim sistemlerinde yapamadığınız çoğu şey için sizlere özgürlük sunar.
Linux’u kimler kullanıyor?
Linux’u ister biliyor ister bilmiyor olun, muhtemelen daha önce Linux’u istemeden de olsa kullandınız. İnternet sitelerinin neredeyse üçte biri, Linux tarafından oluşturulan sunucular tarafından çalıştırılıyor. Bunun dışında Linux işletim sistemini genellikle yazılımla içli dışlı olan bireyler ve birçok büyük şirket kullanıyor.
Şirketlerin sunucularını kurarken Linux’u seçmelerinin sebebi, diğer işletim sistemlerine göre çok daha güvenli olması. Bunun yanı sıra Linux, diğer işletim sistemlerine göre daha esnek ve daha rahat bir işletim sistemi. Ayrıca Linux’u geliştirmek için çalışan inanılmaz büyük bir topluluk var. Şirketler dilediği zaman bu topluluktan gerçekten de muazzam yardımlar alabiliyor. Ayrıca Linux işletim sistemi için ticari destek sunan şirketler de bulunuyor.
Unix ve Linux arasındaki farklar neler?
Unix’i duyanlarınız vardır. 1970’lerde Ken Thompson, Dennis Ritchie ve birkaç kişi ile Bell Labs’te geliştirilen bir işletim sistemi olan Unix, Linux ile bazı benzerlikler taşıyor. İlk geliştirildiğinde neredeyse ayırt edilemez halde olan Linux, Unix ile benzer araçlara, programlama araçlarına, dosya sistem düzenlerine ve diğer anahtar bileşenlere sahiptir.
Unix’in Linux’tan farklı olmasının en büyük sebebi, tüm Unix versiyonlarının açık kaynaklı ve ücretsiz olmamasıdır. Yıllar geçtikçe Unix benzeri veya Unix uyumlu şeklinde birçok işletim sistemi geliştirildi ancak hiçbiri Linux kadar başarılı olamadı. Linux, bu zamana kadar Unix temel alınarak üretilen en başarılı ve en popüler işletim sistemi oldu. Bunda ücretsiz ve açık kaynak kodlu olmasının da büyük etkisi var.
Linux nasıl geliştirildi?
Linux, 1999 yılında Helsinki Üniversitesi öğrencisi Linus Torvalds tarafından kuruldu. Torvalds’ın Linux’u geliştirme sebebi, çoğunlukla akademik ortamlarda kullanılan bir başka Unix klonu Minix’e rakip olmasıydı. Ücretsiz ve açık kaynaklı bir alternatif olarak geliştirilen Linux’un ismi ilk adımda Freax olacaktı ancak daha sonrasında geliştiricinin ismi ve Unix’in birleşiminden ortaya çıkan Linux isminde karar kılındı.
Linux’un avantajları ve dezavantajları neler?
- Avantajları:
- Güvenlik
- Stabil yazılım güncellemeleri
- Özelleştirme
- Farklı dağıtımlar
- Dezavantajları:
- Teknik destek
- Standart versiyonu yok
- Öğrenme süresi
Açık kaynak
Haberimizde daha önce de belirttiğimiz gibi Linux’un en dikkat çeken özelliklerinden biri açık kaynak kodlu olması. Kodları herkese açık olan Linux’ta kullanıcılar bu kodları görüntüleyebilir, diledikleri gibi değiştirebilir ve bilgisayarlarında çok daha fazla söz sahibi olabilirler.
Güvenlik
Linux, diğer işletim sistemleriyle karşılaştırıldığı zaman çok daha güvenli. Elbette kötü amaçlı yazılımların hepsini engelleyebilecek kadar güvenli bir yapısı yok ancak yine de diğer işletim sistemlerinden daha dayanıklı. Linux’ta virüs içeren bir uygulamanın kesinlikle yöneticiden bir şifre ile onay alması gerekiyor. Şifre girilmediği sürece uygulamalar işletim sisteminde herhangi bir değişiklik yapamıyor. Dolayısıyla Linux, herhangi bir antivirüs programına ihtiyaç kalmadan bilgisayarı koruyor.
Stabil yazılım güncellemeleri
Linux’ta karşılaşacağınız ilk şeylerden biri fazla gelen yazılım güncellemeleri olacaktır. Linux sürekli olarak güncelleniyor ve bu güncellemeler genelde diğer işletim sistemlerine nazaran çok daha hızlı bir şekilde yükleniyor. Linux’ta yapılan güncellemeler kolayca yüklenebiliyor ve genelde bu güncellemeler yapılırken pek sorun çıkmıyor.
Özelleştirme
Linux’u diğer işletim sistemlerinin üstüne çıkaran en büyük avantajlardan biri de özelleştirme imkanı. Linux’un açık kaynak kodları sayesinde istediğiniz herhangi bir özelliği özelleştirebilir, ihtiyaçlarınıza göre herhangi bir özellik ekleyebilir ve varolan bir özelliği kaldırabilirsiniz. Elbette duvar kağıdı veya isteğe bağlı simgelerden bahsetmiyoruz bile.
Farklı dağıtımlar
Linux’un birden çok dağıtımı (versiyonu) bulunuyor. Kullanıcılar, ihtiyaçları ve istekleri doğrultusunda istedikleri Linux versiyonunu kullanmakta özgürler zira bu versiyonların hepsi ücretsiz. Linux’un farklı dağıtımlarına Fedora, Ubuntu, Arch Linux, Debian, Linux Mint örnek verilebilir. Eğer henüz acemiyseniz Ubuntu veya Linux Mint kullanabilirsiniz. Eğer iyi bir yazılımcıysanız Debian ve Fedora ile kendinizi geliştirebilirsiniz.
Linux’un dezavantajları:
Teknik destek
Linux kullanıcılarının oluşturduğu muazzam büyüklükte bir topluluk olduğunu ve bu topluluğun ellerinden geldiğince Linux hakkında başka kullanıcılara destek olduğunu belirtmiştik. Bu durum aslında söylendiği kadar yararlı olmayabilir zira teknik bilgisi yetersiz olan biri yardım istediği zaman topluluktan gelen yardımları anlayamayabilir. Bu da destek isteyen birinin sorununu çözememesine sebep olacaktır.
Standart versiyonu yok
Bildiğiniz üzere Windows ve MacOS birkaç adet standart versiyona sahip. Bunlara örnek olarak Windows 7,8 veya 10 gösterilebilir. Linux’un ise herhangi bir standart versiyonu yok. Bu yetmezmiş gibi bir de kullanıcıların oluşturduğu binlerce farklı Linux sürümü bulunuyor. Bu durum, hangi Linux versiyonunun sizin için en iyisi olduğunu bulamamanıza ve Linux’tan kopmanıza sebep olabilir.
Öğrenme süresi
Linux’un kullanımı Windows veya Mac kadar kolay değil. Teknik olarak Linux, diğer işletim sistemlerine göre çok daha geniş bir bilgi tabanı gerektiriyor. Dolayısıyla yeni yeni bilgisayara alışanlar veya Linux hakkında hiçbir bilgisi olmayanlar, ilk adımlarda fazlasıyla zorlanabilir. Elbette Linux öğrenilemeyecek kadar zor değil ancak yine de Linux’a alışmak biraz fazla zaman isteyecektir.
Linux nedir, ne işe yarar sorusuna cevap verirken Linux hakkında çeşitli detayları da paylaştığımız içeriğimizin sonuna gelmiş bulunmaktayız. Sizlerin de Linux hakkındaki fikirlerini, kullandığınız ve önerdiğiniz Linux sürümlerini yorumlar kısmında görmek isteriz. Bu ve bunun gibi haberlerimizin devamı için bizleri takipte kalın.
