Günümüzden 36 yıl önce, Şubat 1985’te Japonya’nın başkenti Tokyo’da yaşamına devam etmekte olan 29 yaşındaki Mariko Aoki, kitaplar ile ilgili bir dergiye göndermiş olduğu mektupta ne zaman bir kitapçıya gitse bağırsaklarının çalışmaya başladığını ve tuvalete gitme ihtiyacı hissettiğini paylaşmıştı.
Dergi, Aoki’nin mektubunu yayımladığında daha önce dillendirilmeyen yepyeni bir fenomen ortaya çıktı. Zira Aoki’nin hikayesinin yayınlanmasından sonra pek çok okur, söz konusu dergiye kendilerinin de benzer bir deneyim yaşadıklarını aktardı. Mariko Aoki Fenomeni olarak adlandırılan söz konusu fenomen, ortaya atılan pek çok hipoteze rağmen henüz açıklanabilmiş değil.
Kitapçıya gidildiğinde tuvalet yapma ihtiyacı duyulması, sanıldığından daha yaygın bir durum
Şu ana kadar Mariko Aoki Fenomeni’ni açıklamak için ortaya atılmış hipotezlerden en popülerleri “kitap üretiminde kullanılan mürekkebin veya kağıdın bağırsak hareketliliğini etkileyen maddeler içerdiği”, “rafları tararken tekrarlanan çömelme ve eğilip kalkma hareketlerinin tuvalete gitme ihtiyacı oluşturduğu” ve “müşterilerin kitapçıda karşılaştığı bilgi karmaşasından kaçınmak için bağırsaklarını boşaltma dürtüsüne kapıldığı” yönündeydi.
Teksas Teknoloji Üniversitesi'nin tıp fakültesinde yardımcı doçent olan gastroenterolog Dr. Sameer Islam, söz konusu fenomen için bugüne kadar bilimsel olarak kanıtlanmış bir “neden” ortaya konulmadığını ifade ederken, “Bu, düşünüldüğünden daha yaygın bir durum” ifadelerini kullandı ve açıklamalarına şu şekilde devam etti:
“Tamamen psikolojik bir problem. Ancak bunu yaşayanlar tabii ki ‘kaçık' değil. Bağırsak ve beyin arasında gerçek bir bağlantı vardır; buna bağırsak-beyin ekseni denir. Zihnimizde hissettiklerimiz bağırsaklarımızı etkiler. Bu nedenle, sınava girmek veya konuşma yapmak gerektiğinde, yani gerildiğinizde midenizde hareketlilik hissedersiniz. Hatta bu gerginlik huzursuz bağırsak sendromu gibi sorunlara neden olabilir.”
Kitapçılarda tuvalet bulunmaması, anksiyeteyi tetikliyor olabilir
Kitap üretiminde kullanılan malzemelerin müshil etkisi yaptığı yönündeki hipotezi de değerlendiren Dr. Islam, “Olası bir teori, ancak buna dair bilimsel bir kanıtımız yok” diyerek hipotezin doğru olabileceğini ancak kanıtlanamadığını belirtti. Kitapçılarda tuvalet bulunmamasının yarattığı gerilimin çok daha olası bir neden olduğunu ifade eden Dr. Islam, şu şekilde konuştu:
“Birçok hasta huzursuz bağırsak sendromu veya ülseratif kolit gibi sorunlardan mustarip. Bu yüzden tuvalete ulaşıp ulaşamayacakları konusunda sürekli endişeleniyorlar. Bu da anksiyeteyi tetikleyerek ishal ve sancıya neden olabilir.”
Tuvalette kitap okuma alışkanlığı, kitapçıda tuvaletinizin gelmesinin nedeni olabilir
“Zamanla vücudunuz kitap okumayı tuvaleti kullanmakla özdeşleştirebilir” diyerek söz konusu fenomenin tuvalette gazete veya kitap okuma alışkanlığıyla da ilgili olabileceğini ifade eden Dr. Islam, “Bilinçaltındaki bu bağlantılar, yakınlarda tuvalet olduğunda dışkılama dürtüsünü de tetikler” ifadelerini kullandı.
İnsanların rafları incelerken eğilip kalkmasının bu fenomene yol açtığı fikrinin de doğru olabileceğini belirten Dr. Islam, “Dışkılama söz konusu olduğunda duruşunuz, büyük bir fark yaratır. Tuvaletlerin şekli bu nedenle çömelmenizi gerektiriyor. İşlemi kolaylaştırmak için rektumun açısını değiştiriyor. Aynı şey raftaki kitabı okurken de yaşanabilir” diyerek sözlerini tamamladı.
