Öncelikle bu içerikte Mars’a ya da Ay’a gidilmediği görüşüyle, kitlelerin aklını bulandıran komplo teorilerine değinmiyoruz. Artık gelinen noktada tartışma konusu olan şey; Mars’a gidilip gidilmediği değil, Mars’ta gerçekleşen depremler. İki tartışma konusu arasında dağlar kadar fark var.
6 Şubat 2018’de kendisine ait Tesla Roadster otomobilini Mars yörüngesine başarılı bir şekilde gönderen Elon Musk’ın bu girişiminden 3 ay sonra; NASA daha gelişmiş, insancıl ve faydalı bir proje için düğmeye bastı. Uzay ajansı Kızıl Gezegen’in bugüne kadar hep merak edilen, ancak incelemek için yeterli teknolojilerin gönderilemediği yeraltı dünyasını incelemek istiyordu. Mars’ın yeraltı katmanlarının Dünya’ya benzediği söylense de elimizde kesin bir kanıt yok.
Mars katmanların bizdekine benzetilmesinin nedeni, Dünya ile benzer yeryüzü şekillerine sahip olmaları. Biliyorsunuz ki yeryüzünde gördüğünüz her doğal yapı, yer altındaki alevli, yakıcı ve oldukça hareketli karmaşanın sonucu. Dağlar, tepeler, vadiler, obruklar, volkanlar, su kaynakları, uçurumlar ve daha nicesi...
Gelin Mars’taki yeryüzü ve yeraltı dünyalarını daha da iyi tanımamızı, belki de bir gün orada yaşayacağınız ideal bölgeyi belirlemenizi sağlayacak InSight görevine, 8 kısa ve öz bilgiyle yakından bakalım.
InSight, Mars yüzeyinde gezemeyecek:
Bugüne kadar Mars’a gönderilen “flyby, rover, probe, orbital” şeklinde 4 farklı tipte araç var. Bunlar Türkçesiyle “geçiş, kâşif, sonda, yörüngesel” olarak anılabilirler. InSight aracı ise aslında bir sonda. Peki bu sonda ne işe yarayacak? Devam edelim.
- Hap bilgi / Sonda: Herhangi bir noktadaki derinlik ölçümü, tabaka yapısını inceleme gibi çalışmalar için kullanılan araç.
InSight’ın işi, en küçük sarsıntıları bile hissetmek:
Atık Mars yüzeyinde son derece hassas ölçüm mekanizmalarıyla donatılmış, gelişmiş bir deprem avcısı var. Aracın iniş yaptığı bölge ve yakınlarında gerçekleşen her türlü sarsıntı kaydedilecek, Dünya’daki depremlerle kıyaslanacak.
InSight, yanılgılarımızı bertaraf edebilir:
Bilim, kendisini yalanlamak için vardır. InSight ise bu şüpheciliğin Mars yüzeyindeki son temsilcisi. Mars’ın Dünya gibi tektonik plakalara sahip olmadığı düşünülüyor. Dediğimiz gibi düşünülüyor, peki ya öyle değilse? İşte bu merak sonucunda belki de Dünya üzerinde maddi değeri yüksek olan şeylere ulaşacağız.
- Hap bilgi / Tektonik plakalar: Bir yerbilim (jeoloji) dalı olan tektonik, bizim haritada kıtalar olarak gördüğümüz, aslında okyanus altına da uzanan plakaları inceler. Bu plakalar, kıtalardan farklı olarak birbirlerine yapboz parçaları gibi bitişik dururlar. Altlarındaki lavların üzerinde sabit duramadıkları için, birbirlerine yakınlaşmaları ya da uzaklaşmaları; dağları, dev yarıkları ve pek çok yeryüzü şeklini açıklar.
InSight, bir değerli maden avcısı mı?
Öncelikle bu konu tamamen iddialardan ibaret. Nitekim Mars’a gidecek ilk sivil inan topluluklarının görevi, gezegendeki değerli madenleri çıkartıp Dünya’ya göndermek olacak. Evet, belki de 100 yıl sonrasından bahsediyoruz. InSight, bu madenlerin ilk tespitini yapacak kâşif olabilir. Önümüzdeki yıllarda onu sıkı takip edin.
InSight video kaydedemiyor:
Yanlış okumadınız, gelişmiş teknolojisine rağmen InSight’ın üzerinde bir video kayıt kamerası yok. Sadece iki küçük fotoğraf makinesi var. Onlar da hemen altında bulunan kırmızı tozla kaplı yüzeyin fotoğrafını çekebiliyorlar. Onun yerini gözle görülemeyecek veriler sunan gelişmiş sensörler alıyor. Mars’a SUV büyüklüğünde bir araç göndermek, oldukça masraflı. Gramların bile büyük önemi var.
InSight, potansiyel yabancı yaşamın izlerini arayacak:
InSight, Mars’ta bir zamanlar var olduğunda şüphe duyulan yabancı yaşamın izini sürecek. Bunun için yeraltından toplanan minerallerin inceleneceği insansız bir laboratuvara sahip.
- Hap bilgi / Güneş Sistemi’ndeki diğer dünyalar: Mars, 4 milyar yıl önce bugünkü Dünya’yı andıran bir ortama sahipti. Aynı şekilde Merkür ve Venüs de öyleydi. Sonra sıra bir alev topu olan Dünya’ya gelmişti. InSight, bu bilmeceyi çözmek için çok güçlü veriler sunabilir.
InSight, insanlığın medyum olmasını sağlayacak:
Medyum, her ne kadar mistik bir kelime olsa da gelinen noktada mistik güce gerek kalmadı. İçinde bulunduğunuz şartlara ilişkin ne kadar bilginiz varsa, geleceğe ilişkin o kadar tutarlı varsayımlarda bulunursunuz. InSight, Dünya’nın yaşlı hali olduğu varsayılan Mars’ta adeta geleceğe yolculuk yaptı. Dünya’nın ilerleyen yüzyıllarda nasıl bir yer olacağına dair net kanıtlarımız olacak.
İnSight’ın tam olarak faaliyete geçmesi 1 ay sürecek:
4x4’lük bir arazi aracı boyutlarında olan InSight’ın tam olarak faaliyete geçmesi, sabit durduğu yerde laboratuvarını kurması 1 ay vakit alacak. Bu yazıyı 26 Aralık 2018 tarihinden sonra okuyanlar, InSight’da çoktan çalışmaların başladığını varsayabilirler.
Sonuç: En yakın teknik destek 55 milyon kilometre uzakta!
Eğer InSight’ın başına bir şey gelirse, Mars’taki diğer uzay araçlarının yanına gitmesi teknolojik olarak imkansız. Ayrıca ona teknik müdahalede bulunmak için yeterli imkana sahip değiller. Dolayısıyla ona en yakın teknik servis ona ortalama 55 milyon kilometre uzaklıkta olan Dünya’ya yer alıyor. Bu mesafe Mars'ın Dünya'ya en yakın olduğu anlarda kaydediliyor. İki gezegenin arasında mesafe, 77 milyon kilometreye kadar çıkabiliyor.
