NASA'nın milyonlarca kilometre uzaktaki Mars'ta robot jeolog olarak görev yürüten InSight uzay aracı, kızıl gezegenin tozlu yüzeyinde tek başına görev yapıyor ve zemindeki sismik yankıları dinliyor. InSight, tektonik çatlakların gıcırtısını ve gezegenin içindeki küçük sarsıntıları hissedebilecek kadar hassas.
Sinyallerin çoğu belirsiz olarak gelse de, iki tanesi belirgin şekilde tespit edildi. Bilim insanları sinyalleri kaynaklarına kadar izledi ve kırmızı gezegende şimdiye kadar bulunan ilk aktif fay bölgesini keşfetti. NASA'nın Amerikan Jeofizik Birliği konferansında sunduğu InSight verilerine göre, marsquakes olarak bilinen etkinlikler, 3 ve 4 büyüklüğünde gerçekleşti.
İki deprem, Dünya standartlarına göre küçük olsa da, Mars'ta tespit edilen en büyük depremlerden oldular. Bilim insanları, her iki depremi de InSight’ın iniş bölgesinin yaklaşık 1.600 kilometre doğusunda kalan, derin çatlaklardan oluşan ve Cerberus Fossae olarak bilinen bir bölgeye kadar izleyebildiler.
Çalışmanın sonuçları artık uzmanlar tarafından incelenmeyi ve bir dergide yayınlanmayı bekliyor. InSight ekibinden araştırmacılar, çalışma yayınlanana kadar yorum yapmayı reddettiler. Ancak milyonlarca kilometre ötedeki bu aktif fay bölgesinin duyurusu şimdiden bilim insanlarının kafasını karıştırdı.
Mars'taki iç dalgalanmalara hangi mekanizmanın neden olduğu konusunda emin değiller. Dünya'daki depremler, tektonik plakaların hareketinden kaynaklanır. Bu jeolojik hareketler gezegenimizin kabuğunda kırılma noktasına varan bir stres yaratır. Kırılma gerçekleştiğinde, deprem formunda bir sarsıntı ortaya çıkar. Ancak Mars'ta tektonik plaka yok.
Mars artık eskisi kadar ölü bir gezegen olarak görülmeyecek
Gezegen, oluşumunda kayalık yüzey etrafında durgun bir kabuk oluşturmak için soğuyan, erimiş bir kaya kütlesiydi. Volkanlar sönmüş olsa bile, gezegenin içinin ne kadar sıcak olduğu belirsiz. Bazı hareketler, kayalık gezegenin devam eden soğutma ve sıkışmasından kaynaklanıyor olabilir. Bu sıkıştırma, bir toprak bloğunu, diğerinin üzerine iterek yüzeyi çatlatabilir.
Kuzey Karolina Eyalet Üniversitesi'nde gezegen jeoloğu olan Paul Byrne, "Sahip olduğumuz tüm beklentiler ve Mars'ın ne kadar aktif olabileceğini açıklamaya çalışmamız gereken tüm modeller şimdi bu ölçütle kıyaslanabilir. Mars, bu verilerle artık bize biraz daha canlı gelecek" dedi.
Ortaya çıkan veriler, Mars'ın tektonik hareketlerini çözmeyi ve gezegenin içini haritalamak için küçük titreşimleri kullanmayı amaçlayan InSight görevi için umut verici olarak görülüyor.
