Mars'ın Atmosferinde Yeşil Bir Parıltı Gözlemlendi

Mars'ın atmosferi, tıpkı Dünya'nın atmosferi gibi yeşil bir parıltıya sahip. Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) Trace Gas Orbiter (TGO) projesi tarafından Mars'ın atmosferinde zümrüt yeşili bir parıltı tespit edildi. Bu olay, Dünya dışındaki bir gezegende ilk kez görüldü. Dünya üzerindeki en parlak ışımalardan birinin gece parıltısından kaynaklandığı belirtiliyor. Başka bir ifadeyle oksijen atomları, daha önce başka bir gezegenin etrafında görülmedik bir biçimde, ışığın belirli bir dalga boyunu yayıyor.

Belçika'daki Liege Üniversitesi'nden Jean-Claude Gerard, bu yayılımın Mars'taki varlığının 40 yıldır tahmin edildiğini ancak TGO sayesinde ilk kez açığa çıkarıldığını söyledi. Gerard, yeşil ışımanın oksijenin karakteristik özelliği olduğunu vurguladı. Gezegenimizin yüksek enlemlerinde gökyüzünü izleyenler, bu renkli fenomeni 'aurora' (kutup ışıkları) olarak gözlemlerler. Auroralar, yeryüzünün manyetik alanıyla Güneş'ten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkan doğal ışımalardır.

Yeşil parıltıyı Dünya'dan görmek biraz zor:

Gece parıltısıysa auroralardan biraz daha farklı. Gece parıltısı, güneş ışığının havadaki atom ve moleküllerle olan etkileşiminden kaynaklanıyor. Bu etkileşim, hemen göze çarpmayan ama sürekli bir ışık oluşturuyor. Bu ışımayı görmek bir hayli zor. Bu nedenle gözlemciler, sık sık dolaylı yöntemlere başvurur. Bu nedenle bizim gezegenimizin yeşil gece parıltısının en iyi görüntüleri Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki (ISS) astronotlar tarafından yakalanır. 

Bu devamlı ışımanın gündüz ayağı olan gündüz parıltısının tespit edilmesiyse daha da zordur. Üstelik bu olayın mekanizması biraz daha farklıdır. Gece parıltısı, parçalara ayrılan moleküllerin tekrar bir araya gelmesinden oluşurken gündüz parıltısı, güneş ışığının doğrudan nitrojen ve oksijen gibi atomları ve molekülleri uyarmasıyla ortaya çıkar. 

Gök bilimciler, daha önce Mars'ın atmosferinde bu yeşil parıltıyı gözlemleyemedikleri için yöntemlerini değiştirip ISS'ten Dünya'ya bakış perspektifine benzer bir yaklaşım denemişler. TGO ekibi, Mars atmosferini 20 ila 400 kilometre yükseklikten taramış. Tüm yüksekliklerde yeşil oksijen parıltısını görmüşler ancak 80 km yükseklikte en güçlüsünü yakalamışlar ve dediklerine bakılırsa bu kuvvet, Mars'ın Güneş'e olan uzaklığına göre de değişiyor.

Gök bilimcilerin kurdukları modele göre yeşil parıltıyı oluşturan unsur, karbondioksitin parçalanması. Mars atmosferinin %95'ini oluşturan karbondioksit; karbonmonoksit ve oksijene ayrışıyor. TGO, bu parıldayan oksijenlerin hem gözle görülebilen hem de ultraviyole ışık olduğunu ve görülebilir parıltıların ultraviyoleden 16,5 kez daha yoğun olduğunu tespit etti. TGO, Ekim 2016'den bu yana Mars etrafında dönüyor.