Uluslararası bilim insanlarının oluşturduğu ekip, Kızıl Gezegen'de aynı Dünya'daki gibi erimiş kaya değil de çamur püskürten yanardağların nasıl göründüğüyle ilgili çalışmalar yapıyordu.
Gezegende akışkan çamurun simülasyonunun kaynayan bir diş macunu gibi hareket ettiği ve belli şartlar altında bu akışkan çamurun zıplamaya başladığı, Mars koşullarının yaratıldığı kapalı bir ortamda yapılan deneyde görüldü. Yapılan çalışmalara göre Mars yüzeyindeki bu yapışkan madde, Hawaii'nin Kilauea Yanardağ'ında bulunan "pahoehoe" adı verilen lav türünü anımsatıyor.
'Lav mı, Çamur mu Emin Olamıyorduk'
Araştırma sonuçlarının Kızıl Gezegen üzerine yapılan bazı araştırmaları daha karmaşık hale getirebileceğini belirten Çek Bilim Akademisi'nden Dr. Petr Broz, "Uzaydan bakıyorsunuz ve gördüğünüz şeyin çamur mu yoksa lav akıntısı mı olduğundan emin olamıyorsunuz. Gezegende o maddeyi inceleyecek bir jeolog olmadan bunu anlamak zor" dedi.
Mars'taki çamur volkanlarına uzun zamandır şüpheyle yaklaşan Dr. Broz, dünyada lav akıntılarının donarak konik şekiller oluşturduğu bilindiği halde Mars'taki benzer şekillerin farklı formlar olabileceğini kanıtlamak üzere yıllardır çalışmalarını sürdürüyordu.
Mars'taki çamura benzeyen maddenin gezegendeki aşırı soğuk ve alçak basınçlı hava koşullarında nasıl davrandığını araştırmak üzere çalışmalara başlayan Broz'u, İngiltere'deki Açık Üniversite'den Dr. Manish Patel, ekibiyle bir araya getirdi. Dr. Patel ve ekibi, Mars koşullarını oluşturdukları özel bir haznede, uzaya gönderilecek ekipmanları test ediyor.
Kumdan bir rampa oluşturan araştırmacılar, Mars'taki akışkan çamurun bir benzerini buraya döktüler. "Dünya koşulları" altında, bu çamurun doğrusal bir akışkanlıkla hareket etmesi düşünülüyordu. Fakat Mars koşullarında çamurun lif lif ve çentikli loplar halinde hareket ettiği görüldü.
'Alçak Basınç Yüzünden Su Buharlaşıp Donuyor'
Bu durum, Dünya'dakinden yaklaşık 150 kat düşük olan alçak basıncın suyu çok çabuk buharlaştırması, kaynatması ve sonunda dondurması nedeniyle oluşuyor. Petr Broz bu durumla ilgili olarak "Akışkan sıvının yüzeyi kuruyor, ancak içi sıvı kalıyor. Yani dış yüzey bir süre akışkanlığını kaybediyor, ancak sonra içeriden gelen momentum (hareket gücü) derideki zayıf noktaları delerek yüzeye çıkıyor ve madde bir süre daha akışkan oluyor" diyor.
Nature Geoscience dergisi, ekip araştırmasının ilk sonuçlarını yayımladı. Fakat ilk raporda, Mars'taki sıcak dönemlerin taklit edildiği araştırmanın sonuçlarında yer almadı. Kızıl Gezegen'in bazı bölgelerinde sıcaklığın 20 dereceye çıktığı kısa dönemler oluyor. Bu senaryoda ise çamurun kuvvetli şekilde kaynadığı ve zemin üzerinde adeta zıpladığı görüldü.
Bu çalışmayla Petr Broz, bilim insanlarına gezegenler hakkında çalışırken, fiziksel süreçlerin bazen beklenmedik sonuçlar doğurabileceğini de hatırlattığını söyledi.
