NASA’nın Mars’ın yüzeyinden elde ettiği yeni fotoğraflar, oldukça ilgi çekici. Elde edilen yeni bir görüntüde Kızıl Gezegen’in yüzeyinde yer alan bir tepe ve ortasındaki bir delik görünüyor. Eski bir madencilik faaliyetinin ardından bu hale gelmiş gibi görünen delik, aslında Mars'ta bir zamanlar gerçekleşen volkanik faaliyetlerden kalma bir lav tüpü.
Mars’ın yüzeyindeki devasa delik ilk kez, 2011 yılında Mars HiRise görevinde Pavonis Mons adı verilen bir yanardağın batı yamacında görüntülendi. Deliğin ilginç yapısı bilim insanlarının dikkatini çekti ve delik üzerinde bir çalışma yapıldı.
Bilim insanlarına göre Mars'ın volkanik açıdan aktif olduğu dönemlerde bu delik, ağzına kadar lavlarla doluydu. Ancak volkanik aktiviteler bitip yüzey katılaştıktan sonra üstte kalan ince katı yüzey, Mars'ın magmasına geri dönen lavların oluşturduğu boşluklara çöktü ve karşımıza bu devasa delik çıktı.
Devasa deliğin analizleri, açıklığının 35 metre olduğunu ortaya çıkardı. Deliğin derinliğinin ise içinde biriken molozun üzerinden tepeye kadar 28 metre olduğu tahmin ediliyor. Yapılan hesaplamalar, çöken moloz yığınının 62 metre yüksekliğinde olduğunu, çökmeden önce ise 90 metre yüksekliğinde olduğunu gösteriyor. Bu boyutlar Dünya’daki lav tüpü mağaralarının boyutlarından çok daha fazla.
NASA, bunun gibi lav tüpü mağaralarının önemli olduğunu düşünüyor. Lav tüpü mağaraları, Mars’ın maruz kaldığı radyasyona karşı bir koruma sağlayabilir. Bu da lav tüplerinin yeraltı yaşam alanları kurmak için ideal yerler olduğunu gösteriyor. Diğer taraftan lav tüpleri Mars’ta yaşamın aranması için en iyi yerler olabilirler.
NASA’nın devasa delikle ilgili yayınladığı blog yazısında, “Bunun gibi delikler ilgi çekicidir. Çünkü iç mağaralar Mars’ın sert yüzey ikliminden nispeten korunmaktadır. Bu da onları Mars’taki yaşamı içerecek iyi adaylar haline getirmektedir” denildi. Bu nedenle gelecekte yapılacak Mars görevinin başlıca hedeflerinden biri bu mağaralar olacak.
Mars’taki yaşamın aranması faaliyeti için önemli hedeflerden biri olmakla beraber devasa delik önemli de bir gizemin parçası olarak görülüyor. Dünya’daki lav tüpü çatı pencereleri bu kadar yüksekte ve bu kadar geniş değil. Bilim insanları, Mars’taki bu çatı penceresinin nasıl ve neden konik bir krater haline geldiğini anlamaya çalışıyorlar.
