Her gün biraz daha büyüyen, bir yandan da incelen akıllı telefonlar, akıllı saatler, sanal gerçeklik gözlükleri derken büyük teknoloji şirketleri, ürünleri için çok daha ince fakat verimli ekran teknolojileri aramak zorunda kalıyorlar. Hanımlar ve beyler; karşınızda geleceğin ekran teknolojisi: mikro-LED!
Mikro-LED teknolojisi, Teksas Teknik Üniversitesi'nden Profesör Hongxing Jiang ve Profesör Jingyu Lin’in liderliğini yaptığı bir araştırma grubu tarafından 2000 yılında icat edildi. Fakat teknoloji, tüketiciler ile ilk kez 2012 yılında Sony'nin 55 inçlik Full HD Crystal LED Display televizyonunda buluştu. TV, diğer LCD rakiplerine göre çok daha yüksek bir kontrast ve renk aralığı sunmasına karşın imalat tekniği son derece pahalı olduğu için ticari olarak uygulanabilir değildi.
Mikro-LED nedir?
Mikro-LED teknolojisinin OLED teknolojisi ile bir dizi benzerlik ve farklılıkları bulunuyor. Benzerliklerden başlamak gerekirse; her ikisi de LED ışıklar kullanıyor. Şaşırdınız değil mi? Daha bitmedi. Kısaca her ikisi de ışık yayan diyotlardan oluşuyor ve kırmızı, mavi, yeşil alt pikseller bulunuyor. Bu nedenle Mikro-LED’ler de OLED’lerde olduğu gibi yüksek kontrast değerlerine sahip olacaklar ve siyahı ‘siyah’ gösterebilecekler.
İki teknoloji arasındaki temel fark, kullanılan malzemelerdedir. OLED ekranların adında geçen ‘O’, organik kelimesinden gelmektedir ve piksellerde kullanılan organik malzemeleri işaret etmektedir. Mikro-LED teknolojisi ise standart LED’lerde kullanılan inorganik Galyum Nitrit (GaN) malzemeleri kullanır. Bu sayede polarizasyon ve kapsülleme katmanı ihtiyacı azalır ve daha ince paneller üretilmiş olur. Özetlemek gerekirse Mikro-LED, OLED’den daha ince ekranlar üretilmesini sağlar.
Neden henüz kullanılmıyor?
Şimdi aklınıza madem daha ince bir ekran teknolojisi var, neden 17 yıldır kullanılmıyor diye bir soru gelebilir. Sorun şu ki; Mikro-LED ekranları icat ettik, fakat üretebilecek teknolojimiz bulunmuyor. Daha doğrusu, mevcut OLED teknolojisi 4K çözünürlüğe ulaşmış hatta geçmiş durumda. Mikro-LED’ler saç telimizden dahi daha ince olduğu için o çözünürlüklerde mikro-LED TV panelleri üretecek bir imalat tekniği henüz geliştirilmedi. Ayrıca benzer sebeplerden dolayı pikseller, teknolojiyi akıllı telefon ya da saatlerde kullanacak kadar sıkıştırılamıyor.
Tabii tüm bu sorunlar teknolojinin gelişmesi, yeni üretim tekniklerinin bulunması ile aşılabilir. Bu nedenle şu an üretilemese de Samsung, Apple, Facebook Oculus gibi dev şirketler, gelecekte üretecekleri ürünlerde kullanmak üzere bu teknoloji için araştırmalar yapmaya devam ediyorlar.
Mikro-LED’in OLED’e göre avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Mikro-LED’in OLED ekranlara göre en büyük avantajı, daha düşük güç tüketimi ile aynı ekran parlaklığını sağlayabiliyor olması. Samsung ve Apple gibi şirketlerin OLED teknolojisine ciddi yatırımlar yapması şaşırtıcı değil. Zira mikro-LED ekranlar aynı ekran parlaklığında LCD’ye göre %90, OLED’e göre %50 daha düşük güç tüketimi vadediyor. Akıllı telefon, akıllı saat gibi mobil ürünlerin şarjını en çok ekran ışığının azalttığını düşünürsek, mikro-LED’ler şarj problemlerimiz için tam da aradığımız çözüm olabilir.
Mikro-LED ekranların bir başka avantajı, kullanım ömrünün çok daha uzun olmasıdır. OLED ekranların üretiminde kullanılan organik malzemelerin kullanım ömrü kısıtlı olduğu için bir süre sonra ekran ışığı mavileşmeye başlar. Mikro-LED ekranların kullanım ömrü ise LCD’lerden bile uzundur.
Mikro-LED ekranlar daha küçük malzemelerden üretildiği için, gerekli imalat tekniklerinin keşfedilmesi halinde 4K, 8K gibi akıllı telefon çözünürlükleri görmemizi mümkün kılar. Bunun gerekli olup olmadığı tamamen farklı bir tartışma konusudur. VR konusuna gelecek olursak da; mevcut OLED ekranlar tepki süresini mikrosaniyelere kadar düşürmüştür. Fakat mikro-LED ekranlar bunu bin kat daha düşürerek nanosaniyelere indirebilir. Bu da sanal gerçeklik deneyiminin maksimuma çıkmasını sağlar.
Gelelim mikro-LED teknolojisinin dezavantajına. Henüz piyasada tek bir büyük OLED üreticisi var, o da Samsung. Diğer ekran üreticileri ise önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde OLED ekran üretimine geçmeyi planlıyorlar. Henüz büyük ekran üreticilerinin yeni yeni OLED üretimine geçtiği bir dönemde mikro-LED ekranların fiyatının OLED ekranlardan 3-4 kat daha pahalı olması bekleniyor. İlerleyen zaman içinde fiyatları tabii ki düşecektir. Fakat bu geçiş evresinde OLED ekranlara olan ilgi mikro-LED ekran yatırımcılarını ‘küstürürse’, mikro-LED ekran teknolojisi çok daha ileri bir zamana ertelenebilir.
