İnternet tarayıcı pazarının önemli aktörlerinden olan yazılım firması Mozilla, 2019 İnternet Sağlık Raporu’nu yayımladı. Rapor için 200 uzmanın internetin geleceğine yönelik görüşleri alındı. Bu yılın raporu genel olarak yapay zekaya karşı önyargıya ve tasarım alışkanlıklarına odaklandı. Özellikle sosyal medya uygulamaları ve akıllı telefonlar gibi uygulamaların yarattığı bağımlılık ve yerel yönetimler ile sivil toplum kuruluşlarının interneti dünya çapında daha sağlıklı hale getirme gücü, raporun odak noktasını oluşturdu.
İnternet Sağlık Raporu, internete belli bir sağlık yüzdesi veren ya da interneti sağlıklı/sağlıksız diye ayıran bir rapor değil. Çalışma daha ziyade insanları yönlendirmek ve belli konuları dikkate almaya çağırmak amacında. Raporda ‘para kazanma yöntemlerinin, toplumların yönetiminin ve diğerleriyle sosyal etkileşimin değişimini kucaklamak’ öne çıkarılan başlıklar oldu.
Gelecekte ekonomilerimizin ve toplumlarımızın büyük değişimler geçireceği belirtilen raporda, bu değişimlerin kaynağı olarak da makinelerin öğrenme ve karar verebilme yetisindeki artış gösterildi. “Yanlış yaptığımızı bildiğimiz şeyi düzeltmeliyiz ve yapay zeka için iyinin ne olduğunu kararlaştırmalıyız.” denildi.
Yapay zekanın son yıllarda ABD’li ve Çin’li şirketlerin atılımlarıyla ilerlediği belirtilirken, Microsoft ve Amazon’un kolluk kuvvetlerine yüz tanıma yazılımları sattıklarına işaret edildi.
Raporda yapay zeka okuryazarlığının önemine de dikkat çekildi. Sıradan vatandaşlar kadar kurumlar ve kuruluşların da bu konuda kendilerini geliştirmeleri gerektiği ifade edildi.
Deepfake uygulamalarına karşı da uyarılarda bulunulan raporlarda, bu yöntemlerden nasıl korunulabileceği de tartışıldı. Bazı kişiler devletin bu konuda düzenleyici görev yapmasını isterken, bazı kişiler ise hükümetlere güvenilemeyeceğini söylüyor.
Rapor, ‘alışkanlık makinesinden kurtulmak’ adlı bir başlıkta da akıllı telefon uygulamaları ve sosyal medya platformlarını ele alıyor. Ayrıca tavsiye motorları da bu başlığa dahil ediliyor. 2018 yılının raporunda da Facebook ve Amazon gibi devlerin incelenmesi, düzenlenmesi ya da bölünmesi için tavsiyeler veriliyordu.
Raporda nefret söylemlerine karşı Almanya’nın uyguladığı yasalar da öne çıkartılıyor. Benzer yasaların işe yarayabileceği konusunda bir açıklama olmasa da uzmanlar, şirketlerin operasyonlarına yönelik açıklamalarını yetersiz buluyor.
Raporda ayrıca etkileşim arttırarak para kazanma, bağımlılık oluşturma,dünya çapında internete erişim gibi konular da yer aldı. Rapora göre dünya çapında internete erişim artsa da, sansür ve uluslararası yavaşlama engellenemedi.
