Uzaya gitmek ve orada kalmak oldukça meşakkatli bir mesele. Ay'a, Mars'a gitmek isteyen uzay ajanslarının, bu uzun yolculuğa çıkacak olan astronotlarının en temel ihtiyaçlarını giderebilmesi için çözümler bulması gerekiyor.
İşte bu ihtiyaçlardan bir tanesini gidermek için yola çıkan NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'na yepyeni bir tuvalet gönderiyor. Yeni uzay tuvaleti, yarın Türkiye saatiyle sabah 5 sularında Wallops Flight Facility'den özel bir kargo, uzay aracıyla fırlatılacak.
NASA'dan 23 milyon dolarlık tuvalet
Universal Waste Management System (Evrensel Atık Yönetim Sistemi) olarak adlandırılan tuvalet, 23 milyon dolar değerinde. Yeni tuvalet, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda şu an kullanılan tuvaletten %65 daha küçük ve %40 daha hafif olmasına rağmen daha kalabalık ekipler için tasarlandı.
NASA, tuvaleti yaklaşan Artemis göreviyle birlikte tasarladı. Uzay istasyonunda bulunan astronotlar, tuvaleti test ettikten sonra uzay ajansına geri dönüş yapacaklar. NASA da yapılan geri dönüşler sonrasında uygulayacağı geliştirmelerle 10 günlük Ay'a yolculukta Orion uzay aracında kullanılacak.
NASA, Ay'a ilk kadın astronotu göndermeyi hedeflediği için bu tuvalet, kadınların kullanımına da uygun hale getirilecek. Tuvalette idrar hunisi bulunacak. Burada idrar filtrelenecek, işlenecek ve daha sonra kullanılmak üzere suya dönüştürülecek.
Süreç nasıl işliyor?
İdrarı geri dönüştürme işlevi, uzaya su gönderme ihtiyacının azalmasına yardımcı oluyor. Özellikle 2 yıl sürecek olan Mars'a gidiş gelişlerde bu durumun önemi daha da artıyor. NASA, Mars'a gitmeden önce idrarın en az %98'ini geri dönüştürmeyi hedefliyor. Peki, süreç nasıl işliyor?
Tabii, dünyadakiyle benzer olduğunu söylemek pek mümkün değil. Uzay istasyonunda yerçekimi olmadığı için astronotlar, idrarlarını vücuttan çekmek için bir fan ve hava akışına sahip olan vakum kullanıyorlar. Ancak işler büyüdüğünde olaylar da karmaşıklaşıyor. Astronotların atığı vakumlayan gümüş bir kabın üstündeki ufak bir hedefi tutturması gerekiyor.
İstasyona gönderilen yeni tuvalette koku kontrolü daha iyi sağlanıyor. Kapak kaldırıldıktan kısa bir süre sonra hava vakumlanmaya başlıyor. Ayrıca yeni tutamaçlar da bulunuyor, bu sayede astronotların yerçekimsiz ortamda pozisyonlarını koruması daha kolay hale geliyor. Dışkılar ise plastik bir torbanın içerisine kapatılıyor ve Dünya'nın atmosferine yeniden girerken yakılıyorlar. Ancak astronotların sağlığını değerlendirmek için bazı örnekler tutuluyor.
