20 Temmuz 1969 tarihinde, binlerce yıldır kendi küçük gezegeninde yaşayan insanlık için çok büyük bir adım atıldı. Kendi gezegenimiz dışında bir yere, uydumuz Ay’a ayak basıldı. Konuyla ilgili yüzlerce spekülasyon yapıladursun; Apollo 11, Ay'daki ilk adımın sahibi Neil Armstrong ve astronot arkadaşlarının, binlerce kişilik ekibin başarısı olarak tarihe geçti.
Arsev Eraslan ve İsmail Akbay isimli iki Türk mühendisimiz, Ay’a atılan ilk adımın arkasındaki en büyük kahramanlar arasındaydılar. 1930’lu yıllarda “Çok değil yüz yıla kalmaz insanoğlu Ay’a gidecektir” sözüyle ileri görüşlülüğüne bir kere daha hayran kaldığımız Mustafa Kemal Atatürk’ün mirasını en başarılı şekilde temsil ederek, NASA'nın Apollo 11 projesinde görev almışlardı.
Apollo 11 görevinin kısa özeti:
İkinci Dünya Savaşı sona ermiş fakat iki güçlü ülke arasında Soğuk Savaş devam etmekteydi. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki bu soğuk savaş olarak isimlendirilen durumda, fiili bir savaş yoktu ama iki ülke her an yeni bir kıyametin habercileri olabilirlerdi. Bu dönemde iki ülke sanat, bilim, politika gibi alanlarda rekabet ederlerken bir de uzay konusunda bir rekabet başlamıştı.
Sovyetler dünyanın ilk insan eliyle yapılmış uydusu olan Sputnik 1’i, 4 Ekim 1957 tarihinde Dünya’nın yörüngesine oturttular. Bunun üzerine kızışan uzay rekabeti çerçevesinde ABD, 29 Temmuz 1958 tarihinde NASA’yı kurdu. Dönemin ABD Başkanı John F. Kennedy tarafından mutlaka Ay’a gidilmesi konusunda yapılan ısrarlar sonucu pek çok deneme yapıldı, astronotlar hayatını kaybetti ama sonunda Apollo 11 bu görevi başarıyla tamamladı.
16 Temmuz 1969 tarihinde, milyarca insan canlı yayında izlerken, Florida’dan kalktı Apollo 11 roketi. 3 günlük zorlu bir yolculuk sonrası Ay yörüngesine başarılı bir şekilde tutunan Apollo 11 mürettebatı 1 gün sonra, yani 20 Temmuz 1969 tarihinde, Ay yüzeyine indiler ve astronot Neil Armstrong, insanlık tarihinin en büyük adımlarından birini attı. Ay yüzeyinde geçirdikleri 21.5 saatten sonra başarılı bir şekilde Dünya’ya dönüş yaptı Apollo 11 ekibi.
Bu önemli uzay görevi sonrası Apollo 11 mürettebatı ve ekibin komutanı Neil Armstrong, bir dünya turuna çıktılar. Dünyadaki önemli ülkeleri ve başkentleri ziyaret ettiler. Ülkemizin başkenti Ankara’ya da gelen ekip, Anıtkabir’e de giderek Mustafa Kemal Atatürk’ün huzuruna çıktılar ve ona saygılarını sundular.
Görevin ardından gerçekleşen Neil Armstrong ve arkadaşlarının Türkiye ziyareti:
Dünya tarihinde unutulmayacak bir an yaşanmış; sağ salim Ay’a gidilmiş, ayak basılmış ve geri dönülmüştü. Bu yalnızca o astronotların, ABD’nin ya da NASA’nın değil, tüm Dünya halklarının bir başarısıydı. Herkes bu olayın gururunu ve sevincini yaşıyordu, belki Sovyetler hariç herkes. Bu sevincin paylaşılması adına, Ay’a giden Apollo 11 ekibi Neil Armstrong, Buzz Aldrin ve Michael Collins bir dünya turuna çıktılar.
29 Eylül 1969 tarihinde başladıkları ve birkaç ay sürmesi planlanan dünya turunda, dünyadaki pek çok ülkeye, bu ülkelerin başkentlerine ve önemli şehirlerine ziyaretler düzenledi bu ekip. Bu dünya turu kapsamında Türkiye ve başkent Ankara da vardı. Böylece 20 Ekim 1969 tarihinde Apollo 11 mürettebatı, ABD Başkanı Richard Nixon’ın özel uçağıyla Ankara’ya geldiler.
Havalimanından üstü açık, Cadillac marka bir arabayla ayrılan ekip, yol boyunca Ankara halkını selamladılar ve onların sevinç gösterilerini keyifle izlediler. Ankara’da mutlaka ziyaret etmek istedikleri bir yer vardı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün edebi istirahatgahı Anıtkabir...
Neil Armstrong, Buzz Aldrin ve Michael Collins’ten oluşan Apollo 11 ekibi, Anıtkabir’e bu ziyareti gerçekleştirdiler. Mozoleye çelenk bırakarak, Atatürk’e saygılarını sundular. Büyük savaşların baş kahramanı olan ama her şeye rağmen dünyada barışı savunan bu lidere, insanlık adına en büyük adımlardan birini atan ekibin ziyareti son derece etkileyici bir andı. Bu ziyaret sonrası dönemin başbakanı Süleyman Demirel tarafından tüm ekibe Nutuk hediye edildi.
Neil Armstrong, 2010 yılında Adana’ya da gelmişti:
Ay’da yürüyen ilk insan olarak dını tarihe altın harflerle yazdıran Neil Armstrong’un Türkiye’ye yaptığı tek ziyaret Anıtkabir'e gittikleri ziyaret değildi. 2010 yılında Çukurova Üniversitesi’nde yapılan bir söyleşi kapsamında astronotlar Neil Armstrong, Gene Cernan, Jim Lovell ve Good Morning America programının eski sunucularından olan David Hartman, Adana’ya gelmişlerdi. "Uzay Efsaneleri İmkansız Mümkündür" başlıklı söyleşi kapsamında bu efsane astronotlar unutulmaz deneyimlerini paylaşmışlardı.
Dönemin Çukurova Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Alper Akınoğlu ve Amerika Birleşik Devletleri’nin Adana Konsolosluğu tarafından düzenlenen bu söyleşiyi, David Hartman yönetmişti. Neil Armstrong’a sorulan Ay’da yürümenin nasıl bir his olduğu sorusu üzerine Armstrong, "küçükken böyle bir şeyi hayal bile edemeyeceğini, geleceğin tahmin edilemez ve umut dolu dolu olduğunu" söylemişti.
Neil Armstrong'un kısa hayatına dair kısa bir özet:
Ay’a ilk ayak basan insan olan Neil Armstrong, 5 Ağustos 1930 yılında, Amerika Birleşik Devletleri’nin Ohio eyaletinde dünyaya geldi. Purdue Üniversitesi'nde havacılık ve uzay mühendisliği okuyan Armstrong, uzun zaman Amerikan Deniz Kuvvetleri’nde pilot olarak görev yaptı hatta Kore üzerinde uçuşları oldu.
1956 yılında evlenen ve üç çocuk babası olan Armstrong, uzaya ilk kez 1966 yılında Gemini 8 uçuşuyla gitti. Elbette isminin dünya tarihine kazınmasını sağlayan Apollo 11 göreviyle, 20 Temmuz 1969 tarihinde, Ay’a ilk ayak basan insan oldu. Ay’a adım atarken söylediği “That's one small step for a man, one giant leap for mankind.” Yani “Bir insan için küçük, insanlık için dev bir adım.” sözü, dünyada en çok bilinen ve en etkileyici sözlerden bir tanesidir.
Neil Armstrong, 1971 yılında NASA’dan ayrılmış ve 1979 yılına kadar Cincinnati Üniversitesi uzay mühendisliği bölümünde profesör olarak görev yapmıştır. 1980’li yıllarda Uluslararası Uzay Komisyonu'nda görev alan Armstrong, 25 Ağustos 2012’de hayatını kaybetmiş fakat hayatı boyunca yakaladığı başarılarıyla, adını ölümsüzlüğe yazdırmıştır.
