İskandinav Mitolojisi’nde Tanrıların Babası olarak isimlendirilen Odin yalnızca mitolojik bir figür değil, pagan inancının en yüce tanrısıdır. Oğlu Thor ile birlikte İskandinav bölgesinin en önemli inanç figürlerinden olan Odin Türk mü? İlk kez duyanlar için şaşırtıcı bir soru olabilir ama Odin’in hatta tüm İsveç halkının Türk olduğu iddiası, İsveç tarihinin kurucusu olarak adlandırılan Prof. Sven Lagerbring’e ait.
İsveç modern tarih biliminin en önemli isimlerden olan Prof. Sven Lagerbring, 1764 tarihli İsveççenin Türkçe ile Benzerlikleri ismiyle kaleme aldığı kitabında, Odin ve İsveç halkının Türk kökenli olduğunu açıklamakla kalmamış, iki dilin arasında bugün bile benzer olan özellikleri detaylarıyla anlatmıştır. Söz konusu kitabı referans alarak Odin Türk mü sorusunu yanıtlamaya çalışan pek çok çalışma daha yapılmıştır.
Odin, İsveç’e Tyrkland yani Türk Yurdu’ndan geliyor:
Prof. Sven Lagerbring tarafından kaleme alınan İsveççenin Türkçe ile Benzerlikleri isimli, İsveçlilerin Türk Ataları alt başlıklı kitapta anlatılan ve İskandinav bölgesinin en önemli destanlarından biri olarak kabul edilen Hervar Saga ya da diğer ismiyle Harverar Masalları’nda Odin’in İsveç’e geliş hikayesi anlatıyor.
Efsaneye göre Odin, Tyrkland yani Türk Yurdu olarak isimlendirebileceğimiz yerden Tirkiar ve Asiemaen yani Türkler ve Asyalılar olarak adlandırılan iki büyük toplulukla yola çıkıyor. Bu büyük kitlenin lideri olan Odin ve yanındakiler, uzun bir yolculuk sonucunda bugün İsveç olarak bildiğimiz topraklara yerleşiyorlar.
Harverar Masalı’na göre Odin Türk mü?
Dilimize Abdullah Gürgün tarafından çevrilen ve Kaynak Yayınları tarafından yayımlanan Lagerbring’in kitabında, Odin’in ve İsveç halkının Türk kökenli olduğuna dair pek çok kesin yargı bulunuyor. Elbette bu yargıların ana referansı Harverar Masalları başta olmak üzere diğer önemli İskandinav efsaneleridir.
Pek çok İskandinav efsanesinde Tanrıların Babası Odin’in, Türk Mitolojisi’nin en önemli figürü olan iki kurtla beraber dolaştığından bahsediliyor. Odin hakkında çizilmiş olan pek çok görselde Odin, iki karga ve iki kurt ile birlikte resmediliyor. Bu durum, İsveç ve Türk mitolojilerindeki en önemli benzerliklerden biri olarak kabul ediliyor.
Fraklı Osmanlı Vikingi (mi)?
Kitapta ilk olarak bahseden isim, Siyonizmin kurucusu Teodor Hertzl’in Fraklı Osmanlı Vikingi olarak andığı Ali Nuri Dilmeç’tir. Ali Nuri Dilmeç, 1861 yılında İsveç’in Malmö şehrinde dünyaya geldi. 17 yaşında İstanbul’a gelen Dilmeç, İslam dinini kabul etti ve o tarihten itibaren kendini bir Türk olarak tanımladı. Dilmeç’in bu kitaba ulaşma hikayesi ise oldukça enteresan.
Lagerbring’in kitabını bir müzayededen satın alan Dilmeç, daha sonra kitabı bir arkadaşına ödünç veriyor ve kitap eline ancak 20 yıl sonra yeniden ulaşıyor. Kitap eline ulaştığı zaman Değerli Bir Kitabın Tuhaf Yazgısı isimli bir yazı kaleme alana Dilmeç, “Odin’in de Türk asıllı olduğu da apaçık ifade ediliyor.” diyor ve kitapta “Bizim atalarımız Odin’in yoldaşları Türklerdir. Bu konuda yeterli belge var.” denildiğini söylüyor.
Ortak dil, ortak mitoloji:
Lagerbring’in kitabının çevirmeni olan Abdullah Gürgün, aynı zamanda uzun yıllar İsveç ve Türk kültürünü de araştırmış ve 2008 yılında Kaynak yayınları tarafından yayımlanan İsveçlilerin Türk Kökenleri Üzerine isimli bir kitap kaleme almıştır.
Hem Lagerbring’in hem de Gürgün’ün kitabında İsveççe ve Türkçe dillerinde, bugün bile hala kullanılan kelimeler arasındaki benzerlikten bahsedilir. Geçmişteki benzerlik ise daha da ilginçtir. Thor ‘Tur’ kelimesinden, Odin ise ‘Ot - İn’ kelimelerinin birleşmesinden türemiştir.
Thor’un kökeni olan Tur kelimesi türeme, töre ve Türk sözcüklerinin de kökenidir. Odin’in kökeni ‘Ot - İn’ ise ‘inen ateş’ anlamındadır. Odin ismi ile eski Türklerde saygı duyulan kutsal bir büyük olan Öden Ata arasındaki benzerlik de dikkat çekicidir. Öyle ki, ünlü Türk komutan Timur’un seferlerden önce Öden Ata’ya dua ettiği biliniyor.
İki dil arasında dikkat çeken diğer bir ayrıntı ise runik adı verilen oyma yazılardır. Norveç’te, İsveç’te, Orta Asya’da ve Orhun Yazıtları’nda karşımıza çıkan runik yazılarının ortak bir kökene sahip olduğu düşünülüyor. İsveç ve Norveç’te yazılı bulunan ancak ne İsveççe ne de Norveççe okunabilen runik yazıların Türkçe olduğu düşünülüyor.
Sonuç olarak; Odin gerçekten de Türk müydü?
Prof. Sven Lagerbring’in kaleme aldığı kitabı ana referans olarak görürsek ve İskandinav efsanelerine en geniş anlamda yer veren eser olduğunu düşünürsek evet, Odin ve İsveçlilerin bizimle ortak bir atadan geldiğini söyleyebiliriz.
Elbette, söz konusu destanların daha sonra iki milletin yakınlaşması sonrası üretilmiş sözlü gelenek eserleri olması da bir ihtimaldir. Ne de olsa Vikinglerin İstanbul’a geldiği biliniyor. Ancak her şeye rağmen eldeki veriler, ortak olmasa bile en azından birbirine oldukça yakın olan iki kültürü açıkça ortaya koyuyor.
Odin ve İsveçliler Türktür iddiası ile iki kültürün birbirine oldukça benzer yönleri olduğunu ortaya koyan Prof. Sven Lagerbring’in çalışmaları üzerinden bu iddiayı değerlendirdik. Odin’in Türk olması ile ilgili düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
