2020 Tokyo Olimpiyatları, geçen yıl pandemi dolayısıyla ertelenmiş ve geçtiğimiz günlerde yapılmaya başlamıştı. Yine pandemi sebebiyle çok az insan olimpiyatları stadyumda canlı izleme imkânı bulabildi.
Olimpiyatları televizyon ve internet üzerinden takip ettiğimizde, onlarca farklı istatistik ile karşılaşıyoruz. Atletlerin koşma hızı, atlama yüksekliği gibi önemli istatistikler nasıl hesaplanıyor? Bugün bu sorunun cevabını öğreneceğiz.
Olimpiyatlarda yapay zekâ gücü
Olimpiyatlarda çoğu branşta gördüğümüz bu istatistikler Intel’in "3DAT" isimli özel yapay zekâsının olimpiyatlar için özel hazırlanmış versiyonu sayesinde bizlere ulaştırılıyor. 3DAT sistemi bize sadece istatistikleri sunmakla kalmıyor, ayrıca insan vücudu ve hareketlerini inceliyor.
Intel’in 3DAT sistemi, öğrenebilen yapay zekâ kullanarak geliştirildi ve olimpiyatlardaki bütün sporlarda, insanları stadın kalanından ayırmakta tam bir uzman. Bu sistem işinde o kadar uzman ki, atletlerin hareketlerini tespit etmesi, ölçmesi ve sonuçları bizlere sunması 30 saniyeden kısa sürede gerçekleşiyor.
3DAT spor dünyasını değiştirebilir
Intel’in “Olimpik Teknoloji” bölümü müdürü Jonathan Lee, “Bu sistem, size yarışlar hakkında bilgi veren bir 'kişisel asistan' gibi çalışıyor” diyerek sistemin işlevini çok güzel bir şekilde özetliyor.
Bu olimpik yapay zekânın gelişmesi için Lee ve ekibi önemli sporlardaki atletlerin görüntülerini kullandı. Bütün spor dallarında yapılan önemli hareketleri tek tek makineye öğreten ekip, sıradan insanların yapabileceği hareketleri de sisteme öğretti. Sıradan insanların hareketlerini öğrenen yapay zekâ, bu hareketleri atletlerinden hareketlerinde ayırarak sadece atletleri takip edebiliyor.
Yapay zekânın, atletleri stadyumun geri kalanından ayırabilmesi için Intel çalışanları, atletlerin göz, burun, omuz, el gibi vücut parçalarını makinaya öğretti. Tüm bu işlem büyük bir dikkatle ve tamamen elle yapıldı. Yapılan bu işlemin ardından yapay zekâ, özel kameralar ile tespit ettiği bu noktaları birleştirerek atletlerin 3 boyutlu modellerini çıkartabiliyor ve atletlerin istatistiklerini ölçebiliyor. 3DAT sistemi, şu anda sadece 2020 Olimpiyatlarında, yarışma parkurlarında kullanılıyor.
Geleceğin teknolojisi olabilir
İtalya’daki Brescia Üniversitesinde "İnsan-Bilgisayar Etkileşimi" bölümünde araştırmacı olan Barbara Rita Barricelli, 3DAT’a benzer yapay zekâ sistemlerinin yakın gelecekte bütün spor dallarında kullanılabileceğini belirtiyor. “Teknoloji, eğlence ve araştırma dışında, halka faydalı olacak şekillerde kullanıldığında bu konuda büyük bir adım atmış olacağız” diyen Barricelli, yapay zekâ sisteminin insanların spor izleme alışkanlıklarını tamamen değiştirebileceğini düşünüyor. Tıpkı futbolda kullanılmaya başlayan "VAR" sistemi gibi, 3DAT sistemi de yakın gelecekte sporun vazgeçilmezlerinden olabilir.
Bu yapay zekâyı tasarlayan ve eğiten ekibin başındaki Jonathan Lee ise, bu sistemin olimpiyatlar ve diğer spor dalları dışında, spor salonuna giden insanlar dahil herkes tarafından kullanılmasını hedefliyor. 3DAT’ın ileriki dönemlerde sporcuların hareketlerini inceleyerek onların yaptıkları hataları tespit etmesini ve olası sakatlıkarı önlemesi amaçlanıyor.
“Dijital İkiz” dönemi yaklaşıyor.
2 kez Olimpiyat Dekatlon Şampiyonu olan ve 3DAT projesinde Intel ile çalışan Ashton Eaton, 3DAT projesi hakkında “Uzun vadede bu teknoloji atletlerin performansını arttırmalarına yardımcı olabilir” dedi. Bunu mümkün kılan şey ise, Intel’in geliştirdiği yapay zekânın 2 boyutlu resimleri 3 boyutlu modellere dönüştürebilmesi ve atletlerin “Dijital İkiz”lerinin oluşturulabilmesi.
Dijital ikiz, bir sporcunun ya da atletin vücudunun taranması ve birebir modelinin oluşturulması ile oluşuyor. Bu dijital ikizler yapay zekâ yardımıyla tıpkı gerçek bir atlet gibi eğitilebilir. Bu sayede atletin gelecekteki potansiyel gücü ve yapabileceklerinin sınırı daha kolay ölçülebilir.
2020 yılın Amerikan Hava Kuvvetleri, B-1B Lancer Bomber uçaklarının dijital ikizlerini oluşturdu. Bu sayede yetkililer, uçakta hangi parçaların zamanla bozulduğunu ve bu parçaların bozulmasını nasıl yavaşlatabilecekleri hakkında araştırmalar yapmaya başladı.
Şu anda Intel’in 3DAT sistemini geliştiren ekip, bu üstün yapay zekâyı daha fazla geliştirmeyi ve hayatın içinde her alanda kullanmayı hedefliyor.
Olimpiyatlarda kullanılan 3DAT sistemi, yakın gelecekte spor salonlarında sıklıkla kullanılabilir ve sporcuların vazgeçilmezlerinden olabilir.
