Evde avizelerinize çarpıp takırtı çıkaran, doğru düzgün uçmasını bile bilmeyen bu böcekleri rahatsız edici kokusundan dolayı öldüremezsiniz de. Gazete vb. bir nesneyle usulca tutup pencereden atmaktan başka çareniz yoktur.
Şekilleri kalkana benzediği için İngilizcede "shield bug" denen bu böceğin bizdeki adı da "kalkan böceği"dir ancak "osuruk böceği" kullanımı daha yaygındır. Kahverengi kokarca böceği, süne böceği gibi isimleri de bulunur.
Türkiye'de çok sayıda çeşidi bulunsa da aslında Çin, Japonya, Kore Yarımadası ve Tayvan'a özgü bir böcek türüdür.
Genel olarak toprak renginde, bazen tamamen siyah, bazen kırmızımsı, bazen kirli beyaz, bazen de bu renklerin birkaçının karışımı olan alacalı desenli renklerdedir.
Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan, Makedonya, Sırbistan, Kosova ve Karadağ Cumhuriyeti'nde sık görülür. 1990'ların ortalarında ise Amerika Birleşik Devletleri'nde de ilk kez görüldü ve daha sonra orada da yayıldı.
Bağlı bulundukları familya özelliği olarak pis koku salgılarlar. Tahmin edeceğiniz üzere bu bir savunma mekanizmasıdır.
Tehdit altında hissettiklerinde veya ezildiklerinde bu kötü kokuyu yayarlar. Bu savunma yöntemi, avcılara karşı başarılı bir taktiktir. Öldürülmedikleri ve yenmedikleri için kolayca üreyip çoğalabilirler.
Göğüslerinin(toraks) altındaki bezlerde, kötü kokulu kimyasalı bulundururlar. Bu bezleri kasarak küçük salgılar yayıp avcıyı ortamdan uzaklaştırırlar. Sokma veya ısırma gibi saldırı mekanizmaları bulunmadığı için tek silahları budur.
Salgıyı birkaç metre uzağa bile püskürtebilirler. Bu yüzden böcekten uzaklaşsanız bile kokudan etkilenmeye devam edebilirsiniz.
Yaydıkları koku, türlere göre farklılık gösterebilir.
İnsanlardan bu kokunun tanımlanması istenildiğinde farklı betimlemeler yapılmıştır. Bu keskin koku; kişniş, yanmış lastik, kükürt ve amonyak, hatta çürümüş et kokusuna benzetilir. Koku, trans-2-dekenal ve trans-2-oktenal bileşiklerinden kaynaklanır. Yağlı, berrak bir sıvıdır ve mumsu bir kokuya sahiptir.
Bu kimyasaldan dolayı osuruk böceklerinin tadı da kötüdür.
Böcekleri avlama hatasına düşen kuşlar, balıklar veya büyük böcekler bu kötü tadı aldıklarında tükürürler. Bir nevi çürük çıkan kabak çekirdeği yemiş gibi hissederler.
Tatları berbat olduğu için ve öldürülünce koku yayacakları bilindiğinden üredikçe ürerler ve istilacı olabilirler.
İstilacı derken ciddiyiz, çünkü bu kötü koku dışında sizin algılayamadığınız başka bir koku da salgılayarak kavgaya çağırır gibi adam çağırıp diğer böcekleri de bu sinyalle evinize çekerler.
"Salonumuz klimalıdır" sinyalini alan diğer osuruk böcekleri, daveti geri çevirmeyerek evinizdeki çatlaklara, yarıklara girerler ve burada kış uykusuna yatarlar. Yumurtaları da burada gelişir.
Yanlışlıkla yeme ihtimaliniz de yüksektir.
Ekin zararlısı oldukları için pek çok meyve, sebzenin dış yüzeyinde nekroz alanları veya çukurlu bölgeler oluşturup yapraklarda benekler ortaya çıkmasına; tohum kaybı ve bitki patojenlerinin bulaşmasına da sebep olabiliyorlar.
İçine girip suyunu çektikleri bitkilerin çürümelere neden olurlar. Özellikle dut ağaçlarında çok fazla oldukları için yediğiniz dutları iki kez kontrol etmenizde fayda var. Yoksa bir daha dut yememenize neden olacak bir travma yaşayabilirsiniz. Ayrıca bu meyvelerden yapılan şarap, meyve suyu gibi içeceklerin aromasını bozdukları bilinmektedir.
Vücut sıvıları toksiktir. Vakalar nadir olsa da bu sıvının, insan derisi ve gözleri için tahriş edici olabileceği bilinmelidir.
Osuruk böceği kaynaklı kornea iltihabı vakaları bildirilmiştir ancak bütün bunlara rağmen çok fazla tedirgin olmanızı gerektirecek bir tür değildir.
Bilim insanları, küresel ısınmanın "bu tip böceklerin yayılmasını artırdığını" belirtiyor. İlerleyen yıllarda bu kokuya daha da maruz kalabilirsiniz.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
