Oyun oynamak gerçekten büyük bir keyif. Özellikle işten veya okuldan döndükten sonra vakit geçirmek ve biraz da dinlenmek için en güzel aktivitelerden biri. Nitekim halk arasındaki tabiriyle "kasan" bir PC sinirlerimizi fazlasıyla yıpratabiliyor. Bilgisayarların oyun oynarken kasmasının birçok sebebi olabiliyor. Oyun, donanım ve yazılım kaynaklı sorunlar nedeniyle en iyi bilgisayarlarda bile performans kaybı yaşanabilir.
Kasma problemleri yaşıyorsanız öncelikle sorunun kaynağını bulmanız gerekiyor. Yukarıda da bahsettiğimiz nedenlerden biri oyunların kasmasına neden olacaktır. Performans kaybının neden kaynaklandığını bulduğunuz anda çözümün de neredeyse %80’ini de tamamlamış oluyorsunuz. Geriye soruna özel çözümü tamamlamak kalıyor. Gelin kasma probleminin çözüm yöntemlerine beraber bakalım.
Kasma sorununun suçlusu oyunların kendisi olabilir:
Aylardır sıkıntısız oynadığınız oyun bir anda kasmaya başlarsa sorunu belki de yine oyunda aramak gerekiyor. Özellikle sık güncelleme alan oyunlarda bu tarz sorunların yaşanması pek muhtemel. Buna bir örnek vermek gerekirse; Counter-Strike: Global Offensive en güzel örnek olacaktır. CS:GO'ya gelen güncellemelerden sonra pek çok kez performans kaybı yaşanıyor.
Oynadığınız oyuna yeni bir güncelleme geldikten sonra kasma problemi yaşarsanız, oyunu oynayan diğer kişilere danışmayı deneyin. Onlar da performans kaybı yaşıyorlarsa bu oyundan kaynaklanıyor demektir. Çözümü için maalesef genellikle sizin yapabileceğiniz bir şey olmuyor. Oyun yapımcısı firmalar bu tarz sorunlardan sonra hemen yeni bir güncelleme yayınlayarak sorunu çözecektir.
İşlemci yetersiz geliyor olabilir ama nasıl yetersiz?
Oyun teknolojisi geliştikçe ihtiyacı olan işlemci gücü de büyüyor. Yetersiz bir işlemciye sahipseniz sadece bir oyun değil, tüm oyunlarda sorunlar yaşamanız pek mümkün. Bilgisayarda birden fazla görev verilen işlemciler yetersiz geldiğinde kasma problemleri ve performans kaybı yaşanır. Bu sorunun tespitini de Görev Yöneticisi üzerinden yapabilirsiniz.
Bilgisayarınız oyun oynarken kasmaya başladığında öncelikle Görev Yöneticisi’ni açın. Eğer işlemcinin üzerindeki tek yük oyundan kaynaklanıyorsa bu işlemcinizin oynadığınız oyun için yetersiz olduğu anlamına geliyor. İşlemci dışında farklı programlar da varsa öncelikle bu programları kapatıp oynamayı deneyin. Kapattıktan sonra da kasmalar devam ederse artık yeni bir işlemci almanın zamanı geldi demektir.
İyi bir ekran kartı yüksek performans anlamına gelmiyor:
Oyuncuların en çok hataya düştükleri konu ekran kartları üzerinde oluyor. Günümüzde hâlâ birçok kişi, iyi bir ekran kartının oyunları çalıştırmak için yeterli olduğuna inanıyor, ancak durum hiç de öyle değil. Ekran kartınız ne kadar iyi olursa olsun eğer yetersiz bir işlemciye sahipseniz performans kaybı yaşarsınız. Bunun için ekran kartı kadar işlemciye de önem vermeniz gerekiyor.
Aslında bu sorunun yaşanmasının temel nedeni de işlemci hızı ile ekran kartı işlemcisinin hızının eşleşmemesi. Bu durumu 98 model bir şahine BMW motoru takmak gibi de düşünebilirsiniz. Araç gitmeye çalışıyor ama kasa bu yükü belli bir hızdan sonra kaldıramıyor. Bu da doğal olarak bilgisayarlar için gecikmelere ve performans kaybına neden oluyor.
Eski bir sabit disk de oyunlarda kasma sorunu yaşatabilir:
Sabit disklere genel olarak sadece depolama alanı gözüyle bakılsa da her modelin kendine ait özellikleri oluyor. Eski modeller verileri daha yavaş işlerken, yeni nesil sabit diskler çok daha hızlı veri işler. SSD’lerin son yıllarda çok popüler olmasının sebebi de aslında verileri eski model sabit disklere göre çok daha hızlı işlemeleri. Bir SSD, eskiden 1-1.5 dakika içerisinde açılan bilgisayarı saniyeler içinde açabilir.
GTA 5, League of Legends ve PUBG gibi yüksek performans gerektiren oyunların verileri de bir o kadar hızlı işlenmesi gerekiyor. Gerçekten çok yetersiz bir sabit diskiniz varsa sabit diskin bu verileri işlemciye iletmesi gecikmeli olacaktır. Bu da bilgisayarda performans kaybına yol açar. Bunu çözmenin tek yolu da yeni bir sabit disk almak. Oyun bilgisayarlarında ise iyi performans için SSD mutlaka olmalı.
Yetersiz depolama alanı gecikmelere yol açar:
Yukarıdaki yöntem için “Benim sabit diskim yeni model veya SSD” diyenler olacaktır. Keşke tek başına bunun yeterli olduğunu söyleyebilseydik. Ancak iyi performans istiyorsak, depolama alanında yeterli boşluğun da olması gerekiyor. Ağzına kadar tıka basa doldurulmuş sabit diskler, ne kadar yeni olursa olsun gecikmelere yol açar. Bu nedenle kullanmadığınız dosyaları silmeyi deneyin.
İşlemciler verileri işlerken depolama alanından da belli bir miktar kullanır. Bu alan daha çok verilerin değiştirilmesi veya yedeklenmesi için kullanılır. Normal şartlarda minimum 200 maksimum 500 MB’lık bir alanın boş bırakılması gerekiyor. Ancak zirvede bir performans istiyorsanız daha fazla alanı boş bırakabilirsiniz. Bunun için de kullanmadığınız ve gereksiz olan tüm dosyaları silmeyi deneyebilirsiniz.
İyi performans için iyi bir RAM olması şart:
Bellekler(RAM) bilgisayarın doğru çalışması ve iyi performans vermesi için çok önemli. İyi bir işlemciye sahip olmak kadar o işlemciyi kaldıracak bellek kapasitesine de sahip olmamız gerekiyor. Eskiden bir hayli ucuz olan belleklerin gelişen teknolojiyle birlikte fiyatları da yükseldi. Bunun en temel sebebi de aslında işlemci ve ekran kartı teknolojisinin de gelişmesi. Yani iyi performans için iyi bellek olması gerekiyor.
Bellekler bilgisayarlarda en kolay değiştirilebilen donanımlardan biridir. Ancak performans kaybı sonrasında RAM değiştirmeden önce sorunun bellekten kaynaklandığından emin olun. Aksi takdirde boşa yapılan bir değişiklik olabilir. Belleklerde bir sorun olup olmadığını oyun açıkken Görev Yöneticisini çalıştırarak öğrenebilirsiniz. Eğer bellek kapasitesi sonuna kadar kullanılıyorsa, kapasitesini 16 GB’a çıkarmayı deneyebilirsiniz.
Gereksiz programları kapatın. Peki neden?
Performans kaybını önleyebileceğiniz bir diğer yöntem ise gereksiz programları kapatmak. Oyun oynarken arka planda çalışan uygulamalar kasma sorunlarına yol açabilir. Arka planda çalışan uygulamaları Görev Yöneticisi üzerinden tespit edebilirsiniz. Bu yöntem sizi sonuca götürebilecek en kolay işlemlerden biri. Örneğin Chrome, gerçekten yüksek bellek kullanılır. Bu nedenle oyun oynarken Chrome açmamayı tercih edebilirsiniz.
Chrome dışında arka planda çalışan virüs yazılımları, program sürücüleri gibi ekstra yükler de performans kaybına yol açabilir. Oyun oynarken en iyi PC performansı için bu tarz uygulamaları kapatın ve oyunu ondan sonra başlatın. Bunun dışında virüs programlarını geçici süreyle kapatmayı da deneyebilirsiniz.
Kötü amaçlı yazılımlar ve virüsler ciddi sorun çıkarabilir:
Bunu söylemeye bile gerek yok ama performans kaybının yaşanmasına en çok neden olan sorunlar virüsler oluyor. Siz farkına bile varmadan bilgisayarınıza sızan virüsler sadece oyunlarda deği, genel PC performansında da gecikmelere neden olabilir. Bu nedenle genel bir tarama yapmanızda fayda var. Bir anda yaşanan kasmaların ve oyunların açılmamasının nedeni virüsler olabilir.
Kötü amaçlı yazılımlar ise genellikle internetten indirilen korsan yazılımlarla bilgisayara geliyor. Ücretli bir programın korsan yazılımını indirmek veya güvenilmeyen programları indirmek bilgisayarınıza kötü amaçlı yazılımları taşıyabilir. Bu yazılımlarla oyunlarda performans kaybının yaşanmasının yanı sıra, korsanlar tarafından kişisel bilgileriniz de çalınabilir. Bu sorunları çözmenin en basit yolu virüs taraması yapmak veya format atmak.
Normalde kasmayan oyunlar yukarıdaki sebeplerden dolayı kasabilir. Çözümleri de yine yukarıda anlattığımız gibi aslında oldukça basit. Siz yine de, yeni bir donanım almadan önce performans kaybının oyunlardan veya virüslerden dolayı olmadığından emin olun. Eğer bunlarda bir sorun yoksa, yukarıdaki yöntemleri tek tek deneyebilirsiniz.
