Binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan Yunan mitolojisi, Hristiyanlık öncesi Yunan toplumunun dini inancını temsil eder. Bu inançta pek çok tanrı, tanrıça ve doğaüstü yaratık vardır. Bunlardan biri de tanrıça Persephone’dir. Persephone hikayesi üstün yeteneklere sahip bir tanrıçayı değil, güzelliği yüzünden başına olmadık şeyler gelen bir kadını ve bu yüzden dünyanın kuraklığa sürüklendiği bir dönemi anlatır.
Persephone ismini yeraltı tanrıçası ya da kraliçesi olarak da görebilirsiniz ama bu onun istediği bir güç değildi. Hades tarafından kaçırıldığı ve zorla yeraltında tutulduğu için bu unvanı kazanmıştı. Zeus ile Demeter’in kızı olan Persephone kaçırıldıktan sonra annesi o kadar üzüldü ki dünyayı kuraklık sardı. Persephone kimdir gelin yakından bakalım ve bugün bile kışın gelmesinin nedeni olan hikayesini görelim.
Persephone kimdir? Duru güzelliğiyle herkesi mest eden genç bir tanrıça:
Aslında genç tanrıçanın gerçek ismi Kore’dir. Persephone ismi, yeraltına kaçırıldıktan sonra Hades tarafından ona verilmiştir. Persephone, Zeus ile Demeter’in kızıdır. Bazı anlatılarda Zeus ile Demeter’in aslında kardeş oldukları ve Persephone’nin bir ensest ilişki sonucu doğduğu söylenir. Başka anlatılarda ise Persephone için Zeus’un kızı olduğu gibi aynı zamanda da eşidir denmektedir. Bu konuda Yunan mitolojisi biraz mide bulandırıcı.
Kısaca Persephone hikayesi:
Tüm anlatılardaki ortak Persephone hikayesine göre ise Hades Persephone’yi kaçırır ve yeraltına götürür. Annesi Demeter onu bulamayınca dünyayı kuraklık vurur. Bunu gören tanrılar Hades’ten kızı ara sıra da olsa annesine göstermesini isterler. Böylece Persephone yılın belirli zamanlarında annesi ile görüşmeye başlar.
Gelelim Persephone’nin kaçırılışı efsanesine:
Günlerden bir gün Hades Persephone’yi görür ve aşık olur. Persephone’nin babası olan kardeşi Zeus ile görüştüğü zaman Zeus ona kızı kaçırmasını söyler. Persephone bir gün arkadaşlarıyla çiçek topladığı sırada çok uzaklarda ışıl ışıl parlayan bir nergis görür. Onu almak için ilerledikçe arkadaşlarından uzaklaşır.
Tam uzanıp nergis çiçeğini alacağı sırada yer yarılır ve yeraltı tanrısı Hades, tek siyah atının bağlı olduğu arabasıyla yerin altından fırlayarak genç tanrıça Persephone’yi zorla alıkoyar. Hades’in arabasına binen Persephone yeraltına kaçılır. Persephone Hades’e karşı nefret doludur ama zaman geçip de acıkınca onun ikram ettiği meyveler arasından dört adet nar tanesi yer. İşte ne olduysa o zaman olur.
Kızını bulamayan Demeter dünyayı alt üst ediyor:
Persephone’nin kaçırılmasını öneren bizzat Zeus olduğu için olaylar onun pek umrunda değildir ama annesi Demeter, kızını bıraktığı bahçede bulamayınca çıkar yola ve dokuz gün dokuz gece boyunca dünyayı gezerek kızını arar. En sonunda Güneş titanı Helios’tan öğrenir ki Hades kızını kaçırmıştır.
Bunun üzerine Demeter lanet olsun tanrıçalığına diyerek insanlar arasında yaşamaya başlar. Yaşlı bir kadın olarak halkın arasına karışmış olan Demeter küçük bir çocuğa dadılık yapmaya başlar. Fakat bu sırada asli görevi olan bereket vermeyi reddeder ve dünyayı büyük bir kuraklık kaplar.
Yaşanan bu kadar büyük felaketin insanlığın sonunu getireceğinden korkan tanrılar Demeter ile konuşarak dünyaya yeniden bereket vermesini isterler. Onun tek istediği ise kızına kavuşmaktır. Bu sefer tanrılar Hades ile konuşurlar. Fakat bir sorun vardır, yeraltı dünyasının kuralları bir annenin çocuğuna kavuşma isteğinden daha önemlidir.
Persephone yeraltı dünyasından asla çıkamaz:
Persephone en sonunda açlığa dayanamayıp Hades’in ona ikram ettiği meyveler arasından tam dört tanecik nar yemişti ya, işte o dört nar tanesi yüzünden bir daha asla yeraltından çıkamaz çünkü kurala göre ‘Ölüler ülkesinde bir şey yiyenlerin yeryüzüne çıkma hakları bulunmamaktadır.’
Zaten Demeter’in kızını aradığı, bulamayıp insanların arasına karıştığı süre boyunca Hades işleri ileri götürmüş ve Persephone’yi karısı yaparak onu yeraltı kraliçesi ilan etmişti bile. Yani Demeter’in, kızı Persephone’ye ulaşma umutları yok denecek kadar azdı ama yine de bir çözüm bulundu.
Persephone gelir yaz olur, o gidince kış olur:
Persephone, yediği dört adet nar tanesi yüzünden yılın üç ayında asla ama asla yeraltından çıkamazdı. Kalan dokuz ayı ise yeryüzünde geçirebilirdi. Bu haberi alan Demeter sevinçten havalara uçtu. Dokuz ay boyunca kızını bir an olsun yanından ayırmadı. O arada dünyanın dört bir yanından bolluk bereket fışkırdı. Derken vakit geldi.
Neşe dolu dokuz ayın sonunda Persephone yeniden üç aylığına yeraltı dünyasına dönmek zorunda kaldı. Ana yüreği tabi anlamaz kural mural. Demeter yine kendini kaybetti, dünyadan elini eteğini çekti ve tüm bereket kaçtı gitti. Derler ki bugün bile kış olmasının nedeni, Demeter’in kızı Persephone’nin yeraltına gitmek zorunda kalmasıdır.
Efsane hakkında bazı ilginç detaylar var:
Derler ki Persephone’nin pek çok çocuğu oldu ama hiçbirinin Hades babası değil, dokuz aylık dönemde yeryüzündeki birileriydi. Yine derler ki Demeter, Hades kızını görmesine izin verdiği için ona aşık olmuştur.
Başka bir hikayede Afroidit’in aşkı Adonis yeraltına gelir ve Persephone onu görüp aşık olunca dünyaya dönmesine izin vermez. Diğer bir hikayede ise Hades’in Minthe isimli bir peri kızıyla aşk yaşamasını kıskanan Persephone, onu ayakları altında çiğnemiş ama Hades peri kızına acıyıp onu bir naneye çevirmiş.
Persephone ne demek, bugün anlamı nedir?
Persephone hikayesi binlerce yıl öncesine ait olsa bile sahip olduğu detaylar tam anlamıyla tüyler ürpertici. Zeus ile Demeter ensest bir ilişki içindeler, kızın amcası kıza aşık oluyor, kızın babası kardeşinin kızı kaçırmasına izin veriyor. kız kaçırılıyor babanın umrunda değil, anne deliriyor kimsenin umrunda değil, dünya kuraklaşmasa kızın kaçırılmasını tanrılar bile umursamıyor, kızı kaçıran Hades ufak bir iyilik yaptı diye Demeter aşık oluyor; televizyon dizilerinde bile böylesini görmedik.
İlk anlatılarda Persephone saflığın ve bekaretin sembolüyken Demeter bereketin sembolüdür. Yaşanan kötü olaylar yüzünde Yunan mitolojisinde 'iki tanrıça' olarak anılmaya başladılar. Bugün bile hala Demeter’in ağıdına eşlik etmek isteyenlerin katıldığı bir festival düzenleniyor.
Yunan mitolojisindeki en trajik hikayelerden birine sahip olan tanrıça Persephone kimdir sorusu üzerinden dikkat çeken hikayesinin detaylarından bahsettik. İşte demek ki tanrıça da olsan kadının adı yok bu dünyada.
