Doğada sayısız canlı türü var. Bunlardan bazılarını neredeyse her gün görüyor ve yakından tanıyoruz ama peygamberdevesi gibi böcekleri ara sıra görsek bile her zaman hakkında çok fazla şey bilemiyoruz. Milyonlarca yıldır doğada var olan peygamberdevesi böceğinin binlerce farklı türü var. Evrimsel süreçte bu kadar fazla tür oluşmasının nedeni ise bu böceğin gerçek anlamda bir hayatta kalma ustası olmasıdır.
Eğer böcek korkusu olan biriyseniz muhtemelen peygamberdevesi ile karşılaşmak bile kabuslarınıza girecek bir deneyim olacaktır. Çünkü sıra dışı görüntüsünü açık bir şekilde görebileceğiniz kadar büyük ve üzerinize konarsa da hissedebileceğiniz kadar ağır bir canlıdır. Gelin peygamberdevesi hakkındaki bazılarını ilk kez duyacağınız ilginç bilgilere bakalım ve bu sıra dışı canlıyı yakından tanıyalım.
Peygamberdevesi hakkında ilginç bilgiler:
- Peygamberdevesi ikonik bir görünüme sahip.
- Binlerce farklı türüyle her yerde karşılaşmak mümkün.
- Peygamberdevesi, neredeyse her şeyi görebilir.
- Dişi peygamberdeveleri çiftleşme sonrası yamyama dönüşüyor.
- Ava çıkmış aç bir peygamberdevesi böceği ile karşılaşmak istemezsiniz.
- Kedilerin çevik olduğunu düşünüyorsanız daha peygamberdevesi görmediniz demektir.
- Onu görmemek, orada olmadığı anlamına gelmez.
- Peygamberdevesi böceği bazen tüm bir ekosistemi yok edebilir.
- Duyu sistemi son derece ilginçtir.
- Peygamberdevesi ismi nereden gelir hiç düşündünüz mü?
Peygamberdevesi ikonik bir görünüme sahip:
Göğüs bölgesinde iki büyük uzantıya sahip olan peygamberdevesi böceğinin bu uzantıları, avlanma sırasında birer kıskaca dönüşebilir. Yüzüne göre büyük gözleri ve ağız yapısıyla nedeniyle pek çok kişi için böcek denilince akla gelen ilk ikon olan peygamberdevesi, uzun ve ince bir vücuda sahiptir. Erkekleri dişilerinden daha küçük olan bu böceklerin boyları 13 santimetreye kadar uzayabilir.
Binlerce farklı türüyle her yerde karşılaşmak mümkün:
Bugüne kadar keşfedilmiş ve bilimsel olarak tanımlanmış 2 binden fazla peygamberdevesi böceği türü olduğu biliniyor. Bu türlerle dünyanın neresine giderseniz gidin karşılaşmanız mümkün çünkü bu canlılar tam bir hayatta kalma ustası. Tek istedikleri ise tropikal ya da ılıman bir iklim. Yani evet, ülkemizde de peygamberdevesi böceklerinin bazı türleriyle karşılaşmak mümkün ancak daha da sıcak bölgeleri sevdikleri bilinen bir gerçek.
Peygamberdevesi, neredeyse her şeyi görebilir:
Böceklerin büyük bir kısmını yakından incelediğimiz zaman başlarını çok az ya da hiç çeviremediklerini görürüz. Peygamberdevesi ise başını 180 derece döndürebilecek kadar esnek bir eklem yapısına sahiptir. Bu özellik, yalnızca peygamberdevesine özgüdür. Daha da ilginç olan, peygamberdevesinin her iki gözünde de birer fovea vardır. Bilinen böcek türlerinden farklı çalışarak fotoreseptör hücre alanı yaratan bu özellik sayesinde peygamberdevesi böceği dünyayı üç boyutlu olarak görür.
Dişi peygamberdeveleri çiftleşme sonrası yamyama dönüşüyor:
Hayır, bu bir şehir efsanesi değil. Yaz aylarında gerçekleşen peygamberdevesi çiftleşme dönemi incelendiği zaman, dişilerin yüzde 46’sının çiftleşme sonrasında erkek partnerinin önce kafasını kopardığı ve daha sonra da onu tamamen yediği görülmüştür. Daha da ilginç olan, çiftleşme sonrası erkek partnerini yiyen dişilerin çok daha fazla yumurta bıraktıkları görülmüştür. Çiftleşme sonrası dişiler yumurtlamak için sıcak bir yer aradıkları için yoğun oldukları bölgelerde bazen evlerin içine yuva yaptıkları durumlar vardır.
Ava çıkmış aç bir peygamberdevesi böceği ile karşılaşmak istemezsiniz:
Elbette bir peygamberdevesi böceği sizi yiyeyemez ama emin olun, avlayabildiği her şeyi yer. Karıncalar, hamam böcekleri, termitler, tahta kuruları, keneler, cırcır böcekleri, sinekler ve daha aklınıza gelen ne kadar böcek varsa menülerindedir. Çok daha dikkat çekici olan ise eğer bir peygamberdevesi böceği yeterince protein alamayıp da gözünü karartırsa kertenkele, fare, çıyan, yılan, akrep, örümcek ve hatta kuş gibi kendisinden çok daha büyük canlıları avlayarak bunlarla beslenebilir. Arada salata niyetine olsa gerek bitki yedikleri de görülmüştür.
Kedilerin çevik olduğunu düşünüyorsanız daha peygamberdevesi görmediniz demektir:
Peygamberdevesi böceğinin nasıl olup da kendisinden çok daha büyük canlıları avladığını anlamamış olabilirsiniz, işin sırrı çevikliğinde gizli. Normal şartlar altında son derece ağırkanlı bir canlı olan peygamberdevesi, iş avlanmaya geldiği zaman görenleri şoke ediyor. Arka bacaklarını kullanarak yükseğe ve uzağa zıpladıktan sonra ön uzantıları ile avının tam da boynunu yakalıyor ve onları kıskaç gibi kullanarak oracıkta öldürüyor. Bacaklarında bulunan küçük sivri uçlar sayesinde avına tam anlamıyla yapışıyor.
Onu görmemek, orada olmadığı anlamına gelmez:
Peygamberdevesi böceğinin dünyanın farklı noktalarında binlerce farklı türe sahip olmasının nedeni yalnızca gücü değil. Kendisi aynı zamanda kamuflaj konusunda da ustadır. İstediği zaman bir böcek, yaprak, çiçek ya da dal olarak görünebilir. Uzun süre böyle bekledikten sonra avını çevik bir hareketle yakalar. Daha da ilginci mevsimsel şartlar ile doğal olarak bir yangın çıktıysa incecik tüylerini dökerek içindeki siyah deriyi ortaya çıkarır ve böylece yanmış bir çalı gibi görünebilir.
Peygamberdevesi böceği bazen tüm bir ekosistemi yok edebilir:
Her ekosistemin kendine özgü bir düzeni vardır. Tüm avlar ve avcılar bu ekosistemin düzenli çalışmasına katkı sağlarlar. Ancak peygamberdevesi böceği bazen bir istisna olabilir. Özellikle tarım alanlarında bunlardan bir kısmı dadandıysa işler zorlaşabilir çünkü ekosistemin temelini oluşturan arıları ve tırtılları da yiyebilirler. Bazen zararlı böceklerden korunmak için peygamberdevesi böceği bilerek bir tarım alanına bırakılır ama bazen yok edilmesi gereken bir düşman olur.
Duyu sistemi son derece ilginçtir:
Peygamberdevesi böceğinin harika gören gözleri olduğunu söylemiştik ancak kulak konusunda aynı şeyi söyleyemeyiz. Kendisinin karnının altında tek bir kulağı olduğu için ses yönünü ve frekansını ayırt edemez. İlginç olan ise bu özellikleri sayesinde yarasalardan kaçabiliyor olmalarıdır. Çünkü yarasalar ultrasonik ekolokasyon yapan yankılar kullanırlar ve şans bu ya, bu yankılar tam da peygamberdevesi böceğinin fark edeceği türdendir.
Peygamberdevesi ismi nereden gelir hiç düşündünüz mü?
Peygamberdevesinin Latince adı Mantodea takımına ait Mantis olarak belirlenmiştir. İngilizce ismi ise praying mantis yani dua eden böcek anlamına gelmektedir. Bu adı almasının nedeni, ön uzantılarının tıpkı dua ediyor gibi görünmesidir. Bu ruhani duruşu nedeniyle bizim dilimizde de peygamberdevesi böceği olarak anılır. Yaklaşık 150 milyon yıldır var olduğu için zaman zaman bazı dini hikayelerde de yer bulmuş ve kutsal kabul edildiği toplumlar olmuştur.
Sıra dışı görünüşü ve güçlü yapısıyla dikkat çeken peygamberdevesi böceği hakkında bazılarını ilk kez duyduğunuz ilginç bilgilerden bahsederek bu canlıyı daha yakından tanımaya çalıştık. Peygamberdevesi böceğinin adı hakkında farklı hikayeler biliyorsanız yorumlarda paylaşabilirsiniz.
