Bilindiği üzere bundan milyarlarca yıl önce gezegenimizin jeolojisi Dünya üzerindeki yaşamı şekillendirmişti. Ancak İskoçya’da bulunan bilim insanları tarafından yürütülen yeni bir araştırma, bu durumun tam tersinin de yaşanmış olabileceğini ortaya koydu.
Yayımlanan araştırmaya göre, milyarlarca yıl önce gezegenimizdeki dağların oluşmasına sebep olan kaya levhalarındaki hareketlenmeler ilkel yaşam formlarından destek almış olabilir. Uzmanlar, bu canlıların kaya levhalarını ‘kayganlaştırdığını’, yani daha kolay hareket etmesini sağladığını belirtiyor.
Planktonlar dağların oluşmasına yardımcı oldu
Aberdeen ve Glasgow Üniversitesi’nde bulunan araştırmacılara göre Dünya’da yaşam olmasaydı, muhtemelen gezegenimizin yüzeyi daha düz ve ‘sıkıcı’ olacaktı. Yani canlıların eksikliği, gezegendeki dağların oluşmasını engelleyecekti. Aberdeen Üniversitesi’nden Profesör John Parnell bu durumu şöyle açıklıyor:
“Basitçe anlatacak olursak dağlar, birbiri üzerine yığılan kaya levhalarından oluşuyor. Fakat bu büyüklükteki bir istifleme, kayalar arasındaki sürtünme sebebiyle oldukça zor bir durum. Yani kayaların birbiri üzerinden kayması için bir şeye ihtiyaç var.”
Parnell ve ekibi, bu kayganlaştırıcı etkinin kaynağının, 2 milyar yıl önce ilkel planktonların büyümesi sırasında meydana gelen bir artıştan kaynaklandığını ortaya çıkardı. Açıklamalara göre bu artış, Dünya yüzeyinde kalıcı bir etki oluşturacak olan büyük bir iklim değişikliği sonrasında gerçekleşti.
Planktonlar, deniz besin zincirinin temelinde yer alan ve günümüz okyanus ekosistemlerinin sağlığı için hayati önem taşıyan mikroskobik canlılardır. Yapılan çalışmayla da bu minik organizmaların gezegen için öneminin tahmin edilenden çok daha büyük olduğu ortaya çıkmış oldu.
Grafitler kayaların hareketlerini kolaylaştırdı
Parnell’e göre planktonlar öldüğünde okyanusların dibine çöktüler, bunun ardından da ısı ve basınç yardımıyla ‘grafit’ ismi verilen maddeye dönüştüler. Oldukça yağlı bir madde olan bu grafitler, tıpkı şu anki günlük hayatımızdaki birçok kullandığımız gibi, kayaları kayganlaştırarak daha kolay hareket etmelerini sağladı. İki milyar yıl önce yaşanan bu olaylar sonucunda da şu an Çin, Kuzey Amerika, Grönland ve İskandinavya’da gözlemlenebilen dağlar oluştu.
Bilim insanlarına göre Communications Earth & Environment isimli dergide yayınlanan bu çalışma, canlı yaşamının da gezegenin yüzeyinin değişiminde önemli bir rolü olduğunu ortaya koydu. Buna ek olarak araştırmanın, gelecek nesillere dağların korunması hakkında önemli veriler sağlayarak dünyayı kurtarmaya yardımcı olabileceği araştırmacılar tarafından belirtildi.
