Mazlum Plüton, bir türlü rahat bırakılmıyor. Yıllardır gezegen olup olmadığı tartışılan bu küçük kütle, resmi olarak şu anda gezegen olarak sayılmasa da Plüton’un yeni bir araştırmaya göre tekrar gezegen olarak sayılması gerektiği savunuldu.
Her şey Galileo’ya dayanıyor
Astronominin babası olarak görülen Galileo Galilei, bir gezegenin gezegen olarak tanımlanması için sunduğu kriterler, 2006’dan sonrası için geçerliliğini yitirmişti zira Uluslararası Astronomi Birliği, bir gezegenin gezegen olarak sayılabilmesi için gerekli olan kriterleri reform etmişti ve bu sayede Plüton artık bir gezegen değildi.
Galileo’ya göre bir gezegenin gezegen sayılabilmesi için gerekli olan ana kriter jeolojik aktiviteydi ve bu kanı 1600’lerden 1900’lerin sonuna kadar kabul gördü. Bu kanı iki faktöre bağlı olarak değişti: Gezegen bilimi makalelerinin rağbet görmemesi ve almanakların basımındaki artışlar.
California Üniversitesi gezegen bilimcisi Philip Metzger, “İngiltere’de ve ABD’de her hanenin her yıl bir kopya elde edebileceği kadar satılmakta olan almanaklar olduğunu keşfettik. Bu, tarihin akışını değiştiren bir olaydı; halk, Güneş’in Dünya’nın etrafında değil de Dünya’nın Güneş’in etrafında döndüğünü kabul etmişti” diyor.
Halbuki daha önce uydular ve asteroidler gibi nesleler, Galileo’nun kanısına dayanılarak gezegen olarak kabul edilebiliyordu. Bu durum değişti çünkü astroloji ve astronomi, tahminlerde bulunabilmek için belirli sayıda gezegene ihtiyaç duyuyordu.
“Gezegenlerin illa karmaşık yapılar olmasına gerek yok”
Gezegen bilimci Metzger, “Gezegenler artık aktif jeolojiye ve medeniyet potansiyeline sahip olma gereksinimi gibi karmaşık olgulara göre tanımlanmıyordu. Bunun yerine Güneş’in etrafındaki belirli hareketleri gibi basit bir olguyla tanımlanıyordu” diyor.
1900'lerin başı ile 1960'lar arasında, uzay araştırma görevleri iyice yaygınlaşmaya başladığında, Plüton dokuz sabit gezegenden biri olarak yer alıyordu ancak bazı bilim insanları Galileo'nun daha geniş jeofizik gezegen tanımına dönmeye başlamış olsa da bazıları hâlâ bunu kabul etmiyordu.
California Üniversitesi araştırmacıları, Plüton'u gezegen yapan temel Uluslararası Astronomi Birliği kriterinin (bir gezegenin kendi yörüngesini temizlemesi gerektiği) geçmişte hiç kullanılmadığını öne sundu. Bu sebeple de araştırmacılar, Plüton’un bir gezegen olduğunu savunuyor ve herkesin bunu kabul etmesi yönünde çağrıda bulunuyorlar. Sizce Plüton bir gezegen mi, değil mi?
