Pompeii, Vezüv Yanardağı’nın patlamasıyla küller altında kalan ve yüzyıllar boyunca keşfedilemeyen şehir. 1700’lü yıllarda ancak keşfedilen ve kazılarına başlanan Pompeii, bugüne kadar bize binlerce kalıntı getirdi. Bu kalıntılardan bazıları Antik Roma kültürünü de anlamamıza yardımcı oldu.
Antik Roma yaşamına parlak bir ışık tutan Pompeii, özellikle hiç hasar görmemiş kalıntıları sayesinde bunu başarabildi. Şehir, yalnızca 2018 yılında Pompeii’lilerin yaşamı hakkında bilgi edinmemizi sağlayacak iki önemli keşfe ev sahipliği yaptı. Bu yazımızda Pompeii hayatına ışık tutabilmiş en muhteşem arkeolojik keşifleri sıralıyoruz:
Antik Graffiti
Romalıların diğer toplumlara göre çok daha fazla yazı işleriyle uğraştıklarını biliyoruz. Ancak bu yazıların büyük bir çoğunluğu günümüze kadar varamadı. Roma zamanında birçok büyük isim, politik anlamda güç kazanmak için yazılara başvuruyordu. Politika, eğitim almamış insanlar için bile oldukça önemli yer taşıyordu.
Dolayısıyla böyle bir toplumda sokaklarda yazılar görmek fazlasıyla olasıydı. Ancak Pompeii’nin diğer şehirlerden bir farkı vardı. Yazılar, duvara kazınmak yerine boyayla yazılmıştı. Bu tip yazılar çok daha dayanıksız olduklarından normalde günümüze kadar dayanmamalıydı. Ancak Pompeii’yi altına alan kül tabakası bu yazıları da koruyabilmiş.
Gizemler Villası
Gizemler Villası, günümüze kadar inanılmayacak derecede sağlam kalabilen bir yapı. Yapının duvarları ve kolonları yalnızca ufak hasarlar almış. En önemlisi, içinde bulunan Roma resimleri hâlâ sapasağlam duruyor.
Resimlerin ne hakkında olduğu konusunda ise araştırmacılar sürekli bölünüyor. Ancak ortaya sürülen en yaygın görüş genç bir kadının Şarap Tanrısı Dionysus’un özel töreninden geçtiğini ortaya atıyor.
Koşum Takan At
Yazının başında bahsettiğimiz 2018’de gerçekleşen iki büyük keşiften biri de bu at idi. Gizemler Villası’nın dış kısmındaki ahırlarda yapılan kazılarda en az üç at bulundu. Bu atlardan ikisinin üzerinde koşum takımı, birinin üzerinde de eyer vardı.
Yalnız bu üç atın bulunması, Romalıların barış ve savaş zamanlarında atlarına nasıl bindiklerini tamamen aydınlatmaya yetmiyor. Kalıntılar kötü durumda olsalar da normal bir Romalı at binicisinin nasıl ekipmanlara sahip olduğunu ortaya çıkarabilir.
Lupanare
Romalıların, özellikle Pompeii’de yaşayanların cinsel hayatlarına ne kadar düşkün olduklarını duymuşsunuzdur. Şehirde keşfedilen Lupanare genelevinde bulunan resimler de bunu tasvir ediyor. Öyle ki bu resimler, genelevde mevcut hizmetleri gösteren tasvirlere sahipler.
Romalı Çamaşırhanesi
Zamanında şehirde yaşayan düşük gelirli Romalı halkı da çok katlı binalarda yaşıyorlardı ve tıpkı bizim gibi çamaşırlarını yıkama ihtiyaçları vardı. Ancak o zamanki evler çamaşır yıkamak için ayrı bir yer yapılmasına imkan vermiyordu çünkü çok küçüklerdi.
Pompeii’de yaşayanlar çamaşırlarını yıkayabilmek için yerel bir ‘çamaşırhaneye’ gidiyorlardı. Bu çamaşırhane, çamaşırların yıkanabileceği büyük küvetlere ve ütülemek üzere kullanabilecekleri baskı yerlerine sahip. Çamaşırhanede günümüzdeki gibi deterjanlar bulunmadığı için Romalılar farklı bir yönteme başvuruyorlardı: idrar.
Mükemmel Korunmuş Bir Tapınak
Bu tapınak da 2018 yılında yapılan kazılarda gün yüzüne çıktı. Tapınakta bulunan küçük bir odada çeşitli resimler bulunurken aynı zamanda bir adet havuz da vardı.
Çeşitli Yiyecekler
Romalı zenginlerin egzotik lezzetleri tattıkları bilinirken şehrin fakir halkı ekmek ve üzümle besinini sağlıyordu. Hatta zenginler hakkındaki bir hikayeyi de anlatalım. Şehirde yaşayan zenginler yemeye o kadar düşkündüler ki kendilerini kusturarak midelerini boşaltıyorlardı ve böylece yemeye devam ediyorlardı.
İşte bu yemek tutkusu olsa gerek, Pompeii’de 20’den fazla market bulundu. Bu marketler, zengin romalıların neler yediklerine de ışık tutuyor. Zengin kesim, şu anda birçoğumuzun yemekten uzak duracağı şeyleri, mesela zürafa kemiği, yiyorlardı.
Keşiflerle elde edilen diğer bilgilere göre ise Romalıların bir kısmı da farklı bir beslenme şekline sahipti. Bu beslenme şekli, günümüzde Akdeniz diyeti olarak bildiğimiz beslenme şekline oldukça benziyor.
Ekmek Dağıtan Adam Tasviri
Birçok Pompeii resmi dini festivalleri ya da büyük savaşları tasvir ediyor olsa da bazı resimler daha dünyevi şeylerle bağlantılı. Keşfedilen bir resim, halkına bedava ekmek dağıtan bir politikacıyı gösteriyor. Ancak bu keşfin önemi çok daha farklı bir açıda. Pompeii’de yaşayan politikacılar kendilerine destek bulmak için halka hediyeler dağıtıyorlardı. Bu resim de zamanında politikanın nasıl işlediğini ortaya çıkarıyor.
Stabian Hamamı
Stabian hamamı, Pompeii’deki hamamların en eskisi. M.Ö. 120 yılında inşaa edilen hamam 900 metrelik bir alanı kaplıyor ve kadınlar ve erkekler için iki ayrı yeri barındırıyor. Hamamın her bir bölümü soğuk, sıcak ve sıcak banyo odaları olmak üzere birkaç odadan oluşuyor.
