İnsan beynini anlamak üzere geçmişten günümüze birçok deney gerçekleştirildi. İnsan davranışlarını anlamlandırmaya yönelik olan bu deneyler sırasında ‘doğruları’ bulmak adına farklı yaklaşımlar sergilendi. Farklı konulardaki farklı deneyler, bugün psikolojideki temel öğretileri de bizlere sunmuş durumda.
Tüm bu deneyler sonucunda ‘rahatsız edici’ ve etik anlamda sorgulanabilecek belirli sonuçlar ve deney yöntemleri ortaya çıktı. Biz de sizler için bu deneyleri kısaca özetledik ve daha derin bir okuma yapmak isteyen okuyucularımıza kolay erişim imkanı sağlamak istedik. İsterseniz lafı daha da fazla uzatmadan deneylerimizi incelemeye başlayalım.
Milgram deneyi
İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi askerlerinin işledikleri insanlık suçları sonucunda Milgram, bu insanların neden bu kadar kolay bir şekilde insanları öldürebildiğini incelemek istedi. Masum olan bir insanı öldürmenin ne kadar kolay ya da ne kadar zor olabileceğini ortaya çıkarabilmek amacıyla gerçekleştirilmiş olan bu deney, tarihin etik açıdan en tartışmalı deneyleri arasında da yerini aldı.
Stanford hapishane deneyi
Görev bilinci nedir? Ya da daha doğru ifade etmemiz gerekirse bize bir görev verildiği zaman (bu görev aslında sahte olsa bile) bu görevi ne kadar benimseriz. Kendimizi ne kadar kaptırırız ve karakterimiz ne kadar değişiklik gösterir? Aslında yapabileceğimizi düşünmediğimiz şeyleri yapabilir miyiz? İşte bu soruların cevabını arayan Philip Zimbardo, yine tarihin en tartışmalı deneylerinden birini gerçekleştirdi ve maalesef bu soruların cevaplarına ulaştı.
Harlow’un maymun deneyi
Anne şefkatinin tüm canlılarda bir çeşit ihtiyaç olduğu gerçeğini öğrenmek psikoloji camiası için fazlasıyla zor gerçekleşti. Harry Harlow, yavru maymunları annelerinden ayırarak bu şefkatin ne kadar gerekli olup olmadığını inceledi. Uyguladığı yöntemlerse son derece zalimdi.
Deneau uyuşturucu deneyi
Uyuşturucu maddelerin son derece zararlı olduğu konusu artık son derece bilinen bir durum ancak eski zamanlarda bu durumun o kadar da yaygın bir şekilde bilinmediğini belirtmekte fayda var. Bu sonuçlara ulaşabilmek için hayvanlar üzerinde yapılan korkunç deneylerse uyuşturucunun ne kadar korkunç bir şey olduğunu gözler önüne sermiş durumda.
Küçük Albert deneyi
Birçok kişinin sebebini bilmediği bir korkusu bulunuyor. Bu korkuların nasıl geldiğini ya da nasıl ortaya çıktığını araştırmak isteyen John B. Watson, birçok kişinin onaylamayacağı türden bir deneyi gerçekleştirdi. Bu deneyin sonucundaysa bir bebeğin hayatı geri döndürülemeyecek bir şekilde mahvoldu.
Seyirci etkisi deneyi
Etrafımızda yardıma ihtiyacı olan insanlara her zaman yardım edecekmişiz gibi düşünebiliriz ancak bu durum gerçekten de doğruyu yansıtıyor mu? Düşündüğümüz gerçeklerin aslında o kadar da gerçek olmaması gibi bir ihtimal mevcut.
Seligman deneyi
Belirli bir konuda başarısız olduğumuzu hissettiğimiz an vazgeçip pes eder miyiz? Bu özellik sadece bize mi özel yoksa başka canlılar da bunu hissediyor mu? Yenilmişliği kabul ediyor muyuz yoksa farklı bir yol arıyor muyuz?
Hacıyatmaz deneyi
Şiddet konusu günümüzde video oyunlara mal edilmiş durumda. Peki, şiddeti kimden ve nereden öğreniriz? Bu soruya bir cevap arayan bu deney sonucunda şiddet, çocukların yer aldığı bir deney sonucunda test edildi.
Şiddeti Kimden Öğreniriz? (Bobo Doll Deneyi)
Monster study
Kekemelik konusu psikolojinin uzun süredir ilgilendiği bir konu ancak bu konuyu araştıran psikolojik deney, kimsesiz çocukların üzerinde gerçekleşti. Bunun sonucunda birçok çocuğun hayatı da mahvoldu.
Bu deneyle birlikte tarih boyunca gerçekleşen en acımasız ve en ilginç psikolojik deneylerin sonuna gelmiş bulunuyoruz. Bu ve bunun gibi içerikleri anında görmek ve içeriklerden anında haberdar olmak için bizi takip edebilirsiniz. Son olarak bu yazıların benzerlerini görmek isterseniz yorumlar kısmından fikirlerinizi bizlerle paylaşabilirsiniz.
