Netflix dizisi The Queen’s Gambit, önce babası tarafından terk edilen ardından da annesinin intiharı sonrası tek kalan Beth Harmon’ın yetimhanede erken yaşlarda satranç öğrenmesini ve durdurulamaz başarısının hikayesini konu alıyor. Soğuk Savaş döneminde geçen dizi, ayrıca madde bağımlılığını ve takıntıyı anlatıyor.
Anya Taylor-Joy'un başrolünü üstlendiği yapım The Queen’s Gambit, kısa süre içerisinde 92 ülkede “Top 10” listesine girdi ve 63 ülkede ise 1. sıraya oturdu. Ayrıca dizi sayesinde Google'da yapılan "Satranç nasıl oynanır?" aramaları ise son 9 yılın zirvesine ulaştı.
Temelden başlayalım. Dizinin de adı olan 'The Queen’s Gambit' ne demek?
Dizinin adı olan The Queen’s Gambit, aslında bir satranç terimi. Her ne kadar dilimize “Kraliçe’nin Gambiti” olarak çevrilse de, Türkçe’de “Vezir Gambiti” olarak adlandırılan bir satranç açılışıdır. Türkçe'de Queen yerine Vezir, King yerine Şah gibi farklı terimleri kullanılıyor. Bu yüzden de adı Kraliçe’nin Gambiti yerine Vezir Gambiti olarak adlandırılıyor.
The Queen’s Gambit’te anlatılan hikaye ne kadar gerçekti?
Netflix’te gösterime girdiği andan itibaren büyük bir ilgi gören dizi The Queen’s Gambit’in hikayesi ne yazık tam anlamı ile gerçek değil, sadece gerçekte olan satranç oyuncularının farklı isimlerle temsil edildikleri bir eser. Başarılı dizi, daha önce 3 kitabı sinemaya uyarlanmış olan Walter Tevis tarafından kaleme alınan aynı ada sahip bir kitaptan uyarlandı.
New York Times'a 1983 yılında verdiği röportajda Tevis, aynı anda hem zeka hem de bağımlılıktan beslenen Beth Harmon karakterini yaratırken rekabet dolu satranç dünyasından esinlendiği açıklamıştı.
Tevis, 60'lı yıllarda satranç sahnesinde aktif olan büyük ustalardan Bobby Fischer, Boris Spassky ve Anatoly Karpov'dan ilham alarak The Queen's Gambit romanını ve Beth Harmon karakterini kaleme aldı. Ancak bu usta isimler kitapta veya dizide görünmüyor, çünkü kendi isimleriyle hikayeye dahil olmak yerine yerine kurgusal karakterler olarak kitaba ve diziye dahil edilmişler.
Beth’in satranç efsanesi Bobby Fischer ile benzerlikleri:
3 büyük ustanın arasından Beth'in hayatına ve kariyerine en çok benzeyen kişi ise Bobby Fischer. Babasız büyüyen Fischer, tıpkı Beth gibi herhangi bir eğitimi yokken 6 yaşında öğrendiği satrançta başarı basamaklarını tek tek tırmandı. Ayrıca Beth’in küçük yaşta hızlıca ilerlediği gibi Fischer da genç yaşta ustalaşıp henüz 14 yaşında ABD’nin en genç şampiyonu ve 15 yaşında ise satranç tarihinin en genç büyükustası olmuştu.
Beth ve Fischer'in genç yetenekler olmalarının yanı sıra aralarında başka benzerlikleri de var. Her ikisi de Rusya’da gerçekleştirilen büyük turnuvalarda oynamak için Rusça öğrendi. Bunun haricinde ikisi de 1967 yılında ABD şampiyonluk unvanını kazandı. Her ikisi de çeşitli sorunlardan muzdaripti: Fischer akıl sağlığı yerine değildi, Beth ise madde bağımlılığı yaşıyordu.
Kitabın yazarı Walter Tevis, bağımlılıkla mücadelesini The Queen's Gambit'te işledi:
Henüz küçük bir kız olan Beth, yetimhanede her gün verildiği için xanzolam adlı yeşil kapsüllü kurgusal bir ilaca bağımlı olduğu gösteriliyor. Tevis, karakterinin bu yönünü yazarken uyuşturucuyla ilgili kendi deneyimlerinden yararlandı.
Tevis, 1983'te New York Times'a verdiği röportajda "Gençken, bana romatizmal kalp teşhisi konuldu ve hastanede ağır dozlarda ilaçlar verildi. Romanda Beth'in uyuşturucu bağımlılığı buradan kaynaklanıyor" demişti. Hikayenin bu kısmını yazarken çok fazla rüya gördüğünü ve zorlandığını da eklemişti.
