Herhangi bir rahatsızlık hissetiğiniz zaman en yakın sağlık kuruluşuna gider ve uzman bir hekime muayene olursunuz. Muayene sonrası durumunuza göre hekim bazı ilaçlar yazar, siz de bu reçeteyle eczaneye gider ve ilaçlarınızı alırsınız. Belki hiç fark etmediniz ya da bu tür bir ilaç almadınız ama bazı reçeteler, farklı renklerle sınıflandırılırlar. Reçete renkleri, reçete içeriğinde bulunan ilaçlara göre anlam kazanırlar.
Reçete renkleri ve bu reçetelerde bulunan ilaçların hangi hekimler tarafından yazılabileceği Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan Sağlık Uygulama Tebliği’nde belirtilmektedir. Genel olarak daha basit hastalıklar için yazılan ilaçlar beyaz reçeteyle alınıyor ancak bazıları, ilaçların etken maddeleri nedeniyle farklı renklerde adlandırılabiliyorlar. Gelin reçete renkleri, çeşitleri ve anlamları nelerdir tüm detaylarıyla inceleyelim.
Reçete renkleri ve anlamları:
Öncelikle; reçete nedir, reçetede hangi bilgiler bulunur?
Reçete, hekim tarafından hastanın kullanması için gerekli ilaçların ona özel olarak yazıldığı kağıttır. Bu kağıtlar, resmi belge niteliği taşımaktadır ve üzerinden oynama yapılması suçtur. Günümüzde artık reçeteler dijital ortamda oluşturuluyor ve hastaya bu reçetenin bir kodu veriliyor. Hasta, bu kod ile eczaneden ilaçlarını alabiliyor. Sağlık Uygulama Tebliği uyarınca her hekim, her ilacı reçetede yazamıyor. Reçetede yer alan temel bilgiler şu şekilde;
- Hastanın adı ve soyadı
- Hastanın TC kimlik numarası
- Muayene tarih ve saati
- Hastalığa ait genel tanı bilgisi
- Muayene protokol numarası
- Hastaya yazılan ilaçlar
- Yazılan ilaçların kullanım dozları
- İlaçları yazan doktorun adı, soyadı ve sicil numarası
Reçete renkleri nelerdir, ne anlama gelir?
- Beyaz reçete
- Kırmızı reçete
- Yeşil reçete
- Turuncu reçete
- Mor reçete
Beyaz reçete
Genel olarak hekimler tarafından yazılan ilaçların büyük bir bölümü beyaz reçete kapsamında değerlendirilmektedir. Bu ilaçlar, kontrole tabi değildir. Beyaz reçete kapsamında değerlendirilen ilaçlar pratisyen hekimler ve uzman hekimler dahil tüm hekimler tarafından yazılabilir. Diyabet ilaçları, antibiyotikler, tansiyon ilaçları ve basit ağrı kesiciler; beyaz reçete kapsamında değerlendirilen ilaçlar arasındadır.
Kırmızı reçete
İçinde uyuşturucu madde bulunduran ilaçlar, kırmızı reçete kapsamında değerlendirilmektedir. Bu tür ilaçlar yalnızca bazı alanlardaki uzman hekimler tarafından yazılabilir. Kırmızı reçeteler ilk kez 1985 yılında kullanılmaya başlamıştır.
Kırmızı reçete kapsamında değerlendirilen ilaçları uzman bir hekim tarafından yazılan reçete olmadan temin edemezsiniz. Uyuşturucu madde özelliği nedeniyle bu ilaçlar kontrol edilirler. Hekimler de kolay kolay bu tür ilaçlar yazmazlar. Kırmızı reçeteli ilaç yazılan hastalıklardan bazıları şu şekilde;
- Psikotik rahatsızlıklar
- Bazı kanser türleri
- Kanser kaynaklı ağrılar
- Bazı psikiyatrik hastalıklar
- Önlenmesi mümkün olmayan ağrılar
- Kronik ağrılar
Yeşil reçete
Bağımlılık yapıcı özelliğe sahip olan psikotrop ilaçlar, yeşil reçete kapsamında değerlendirilmektedir. Bu tür ilaçlar da yalnızca bazı alanlardaki uzman hekimler tarafından yazılabilir. Yeşil reçete ile kırmızı reçete arasındaki temel fark, yeşil reçeteli ilaçların bağımlılık yapma özelliğinin daha düşük olmasıdır. Yeşil reçete ilk kez 1986 yılında kullanılmıştır. Yeşil reçete kapsamında değerlendirilen ilaçların etkin maddelerinden bazıları şu şekilde;
- Alprazolam
- Diazepam
- Ketamin
- Etomidat
Turuncu reçete
Bazı kan hastalıkları için yazılan hematolojik ilaçlar, turuncu reçete kapsamında değerlendirilmektedir. Özellikle kan pıhtılaşması ile ilgili ilaçlar turuncu reçete kapsamında değerlendirilirler. Turuncu reçete ile ilaçlarla birlikte bazı kan ürünleri de alınmaktadır.
Mor reçete
Bazı kan hastalıkları için yazılan hematolojik ilaçlar, mor reçete kapsamında değerlendirilmektedir. Mor reçete ile albümin ve benzeri gibi faktörler dışında kalan kan ürünleri de alınmaktadır.
Renkli reçete kullanılmasının nedenleri:
Renkli reçete kullanılmasının öncelikli amacı, ilaçların hastalar tarafından çok daha doğru ve etkili kullanılmasının sağlamaktır. Diğer önemli nedenleri ise söz konusu ilaçların amacı dışında kullanılmasını önlemek ve uyuşturcu madde bulunduran ilaçların bağımlıların ve kaçakçıların eline geçmesini engellemektedir.
Beyaz reçete kapsamında değerlendirilen ilaçların büyük bir bölümünü reçeteniz olmasa bile eczaneye giderek kendiniz alabilirsiniz. Ancak kırmızı reçete ve yeşil reçete kapsamında değerlendirilen ilaçlarda böyle bir durum mümkün değildir. Çünkü etken maddeleri nedeniyle uyuşturucu bağımlıları tarafından da kullanılabilirler.
Bu noktada ufak bir hatırlatma yapmakta yarar var. Nasıl bir rahatsızlık nedeniyle, hangi tür bir ilaç kullanıyor olursanız olun doktorunuza danışmadan satın almayın ya da kullanmayın. Daha önce kullanmış olduğunuz bir ilaç o dönem size iyi gelebilir ancak başka bir dönem aynı ilaç size zarar verebilir. Bu nedenle ilaçlarla ilgili bir sorun yaşadığınız zaman en yakın sağlık kuruluşuna giderek uzman bir hekimden bilgi almalısınız.
Peki, yazılan reçeteleri ve ilaçları nasıl görebilirsiniz?
- Adım #1: Buradaki bağlantı üzerinden e-Nabız internet sitesini açın.
- Adım #2: e-Nabız hesap bilgilerinizle ya da e-Devlet hesap bilgilerinizle sisteme giriş yapın.
- Adım #3: Sol sütunda bulunan Reçetelerim seçeneğine tıklayın.
- Adım #4: İncelemek istediğiniz reçetenin yanındaki Detay Görüntüle butonuna tıklayın.
- Adım #5: İşlemler botunu ile ilaç hakkında çok daha detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.
Uzman bir hekim tarafından daha önce adınıza yazılmış olan reçetelere ve reçete kapsamında yazılmış olan tüm ilaçlara e-Nabız sistemindeki Reçetelerim sayfası üzerinden ulaşabilirsiniz. Sayfayı ilk kez açtığınız zaman karşınıza son yazılmış reçete çıkacak. Daha Fazla Sonuç Göster butonu ile daha önce yazılmış olan reçetelerinizi de görüntüleyebilirsiniz.
e-Nabız sistemindeki Reçetelerim sayfası üzerinden görüntülediğiniz reçetenin tarihini, saatini, reçete numarasını, reçete türünü, reçeteyi yazan hekimi ve detaylarına girdiğiniz zaman ilaç hakkındaki önemli bilgileri görebilirsiniz. Bu bilgileri dilerseniz hekiminizle ya da eczane ile paylaşarak bilgi alabilirsiniz.
İlaç kullanımı ve reçeteler hakkında:
Maalesef ülkemizde ilaçlar ve ilaç kullanımı zaman zaman hafife alınan bir konudur. Kendimize iyi gelen bir ilacı sanki bir uzmanmışız gibi bir başkasına önerebiliyoruz. Ancak bu durum son derece tehlikeli. Reçeteli satılmıyor bile olsa tüm ilaçların içinde pek çok farklı etken madde vardır. Söz konusu etken madde bugün iyi gelirken yarın zararlı olabilir. Lütfen ilaç konusunda hekimlerin ve eczacıların tavsiyelerine uymayı ihmal etmeyin.
Kırmızı reçete, yeşil reçete gibi farkl sınıflandırmaları olan reçete renkleri ve çeşitleri nelerdir sorusunu yanıtlayarak tüm bunların ne anlama geldiğinden bahsettik. Tüm sağlık konularında olduğu gibi ilaç alımı ve kullanımı konusunda da en sağlık kuruluşuna giderek en doğru ve size özel bilgiyi uzman bir hekimden almanız ya da en azından bir eczacıya başvurmanız gerektiğini lütfen unutmayın.
