Her piyasanın bir de o piyasadaki ürünlerin sahtesini yapan bir yan piyasası bulunur. Hatta bazı durumlarda bu sahte piyasa çok daha büyük bile olabilir. Bu piyasalar arasında sahte teknoloji piyasası, özellikle sahte telefon üretimi, büyük ve tehlikeli bir pazar payına sahip. Üretilen her bir replika telefon hem üreticilere, hem tüketicilere hem de doğaya zarar veriyor.
Ülkemizde son yıllarda KDV, ÖTV, gümrük vergisi ve bilimum vergi artışı sebebiyle kullanıcılar replika telefon dünyasına meyletmeye başladı. Bu meyil, replika telefon tehlikelerini de beraberinde getirdi. Sizin için replika telefon nedir, tehlikeleri nelerdir sorularını yanıtladık ve replika telefon dünyası hakkında bilmeniz gerekenleri anlattık.
Replika telefon nedir?
Replika telefon, ülkemizde sahte, çakma, Çin malı olarak isimlendirilen; görünürde orijinal telefonlara benzeyen ancak yazılım, aksesuar ve donanım açısından dayanıksız olan cihazlardır. Bu telefonlar, hiçbir standarda uygun olmayan malzemelerden üretilirler.
Tasarım hatta işletim sistemi açısından orijinal telefonlara benzeseler de çok daha ucuz, sağlıksız hatta tehlikeli maddelerden üretilmişler. Çin malı olarak anılsalar da pek çok farklı Asya, Arap ve Afrika ülkesinde replika telefon üretildiği biliniyor.
Bazı çakma telefonları uzmanlar bile orijinalinden zor ayırt edebilirken, bazılarının sahte olduğunu elinize aldığınız an ya da birkaç gün kullandıktan sonra anlayabilirsiniz. Tek sorun bu telefonların sahte olması değil, gerçek sorun insana, doğaya ve ekonomiye verdikleri zararlardır.
Replika telefon kullanmanın tehlikeleri:
- Kötü amaçlı yazılımlar
- Zararlı kimyasallar
- Ağır radyasyon
- Patlamaya hazır bataryalar
- Pahalıya gelen dayanıksız malzemeler
- Bağlantı sorunları
- Çevresel zararlar
- Ekonomik zararlar
Kötü amaçlı yazılımlar:
Replika telefon kullanmanın fiziki hasar veren tehlikelerinin yanında masum kalsa da, bu telefonlara yüklenen kötü amaçlı yazılımların oluşturduğu tehdidi görmezden gelmek imkansız. Replika telefonlara yüklenen mobil uygulamaların pek çoğunun kötü amaçlı ve truva atı yazılım olduğu biliniyor.
Siz aldığınız telefonda iOS ya da Android işletim sistemi yüklü zannederken, aslında bambaşka bir sistem olduğunu görebilirsiniz. Durum böyle olunca App Store ya da Google Play gibi güvenilir mobil uygulama mağazalarını da kullanamazsınız ve indirdiğiniz her uygulamada bilgi hırsızlığı tehdidiyle karşı karşıya kalırsınız.
Yalnızca sonradan indirilen mobil uygulamalarda değil, replika telefonda yüklü olarak size gelen uygulamalarda da pek çok kötü amaçlı yazılımla karşı karşıya kalırsınız. Telefona girdiğiniz neredeyse her bilgi, üçüncü şahısların eline geçecektir.
Zararlı kimyasallar:
Orijinal telefonlarda bulunan ekran camı, kasa, batarya gibi parçaların yapımında kullanılan tüm malzemelerin dünya çapında belirli standartları vardır. Hiçbir akıllı telefon üreticisi bu standartlar dışında olan bir maddeyi telefon üretiminde kullanamaz. Fakat replika telefonlarda böyle bir denetim mekanizması söz konusu değil.
Pek çok farklı replika telefon üzerinde yapılan incelemelerde, özellikle Çin’de üretilenlerde, kurşun, kadmiyum, nikel gibi pek çok sağlığa zararlı kimyasal madde tespit edildi. Alerjik olan kişilerde zaten büyük sağlık sorunlarına yol açabilecek bu maddeler, replika telefonlar üzerinde sağlıklı kişileri bile hasta edecek düzeyde kullanılmışlardı.
Rastlanılan zararlı kimyasallar yalnızca telefonun üzerinde değildi. Sim kart kapağı, şarj yuvası, USB kablo, şarj adaptörü hatta kulaklık üzerinde bile zehirli kimyasallar tespit edildi. Bu kimyasallar ucuz oldukları için replika telefon yapımında sıkça kullanılıyor.
Ağır radyasyon:
Her telefon belirli bir oranda radyasyon yayar. SAR değeri ile ölçülen radyasyon değeri Avrupa Birliği Konseyi gibi uluslararası kuruluşlar tarafından belirlenmiştir. Fakat replika telefonlar herhangi bir denetimden geçmedikleri için standartlara uygun üretilmiyorlar.
Standart dışı radyasyon yayan replika telefonlar, kullanıcılarda kısa ve uzun vadede pek çok tehlikeli sağlık sorununa neden olabiliyor. Replika telefonların yaydığı yüksek radyasyon kanser, kısırlık, görme bozukluğu, işitme bozukluğu gibi pek çok hastalık ve sağlık sorununun nedeni olabiliyor.
Patlamaya hazır bataryalar:
Patlayan telefon bataryaları bir şehir efsanesinden fazlasıdır. Replika telefonlarda bulunan bataryaların sağlam malzemeden yapılmadıkları için her an patlamaya hazır oldukları görüldü. Replika telefon bataryalarının patlama ihtimali, orijinal telefonlarda bulunan bataryanın patlama ihtimalinden onlarca kat fazla.
Orijinal telefonlarda bulunan bataryaların patlama ihtimali ısınmaya, yanlış şarj aleti kullanmaya, aldığı darbenin şiddetine bağlıdır. Replika telefon bataryaları ise siz ne olduğunu anlamadan, ortada bir sebep yokken bir anda havaya uçabilir.
Pahalıya gelen dayanıksız malzemeler:
Kullanıcılar genelde daha ucuz olduğu için replika telefonlara yöneliyorlar ama sonuçta harcanan bedel, orijinal telefondan katbekat fazla olabilir. Orijinal bir telefonun kolayca geçebileceği düşme testlerinde replika telefonlar paramparça oldular.
Düşme testlerinde gorilla glass olmadığı için ekran camları paramparça oldu, kasalar ya yamuldu ya da dağıldı, düğmelerin tamamı yerinden fırladı. Üstelik bu test yalnızca kişinin pantolon cebi hizasından yapılan bir düşme testiydi.
Her arıza verdiğinde replika telefona yeni bir cam taktırmak, düğme almak gibi masraflarla neredeyse yeni bir orijinal telefon alabilirsiniz. Yetmezmiş gibi bu dağılan parçalar hem size hem çevrenizdeki kişilere şarapnel parçası gibi saplanabilir. Ortaya büyük maddi ve manevi zararlar çıkabilir.
Bağlantı sorunları:
Sağlığa zararlı onca tehlikeden sonra bu da masum gibi gelebilir ama diğer kişilerle bağlantı kurmak için satın alınan bir cihazda bağlantı sorunları olması dolandırıcılık demektir. Replika telefonların sağlığa karşı olan tehditlerini belki hemen fark edemeyebilirsiniz ama dolandırıldığınızı kısa sürede anlarsınız.
Replika telefonların iç donanımları tamamen dayanıksız maddelerden yapıldıkları için temassızlık olacak, kablolar kopacak hatta belki hiç çalışmayacaktır. Yalnızca iç donanım değil USB kablosu, kulaklık gibi donanımlar da giriş yuvaları sağlam olmadığı için çalışmayacaklardır.
Çevresel zararlar:
Orijinal telefonlarda kullanılan maddelerin dünya çapında belirlenmiş standartları vardır ve tüm telefon üreticileri bu standartlara uymak zorundadır. Fakat replika telefon üreticileri böyle bir denetime tabii olmadıkları için üretim sırasında doğaya ve insan sağlığına zararlı pek çok zehirli kimyasal kullanırlar.
Sadece temas ederek bile insanları zehirleyen bu kimyasallar doğa için de bir o kadar zararlıdır. Kurşun, cıva gibi kimyasallar ve metal maddeler, doğada değdikleri yere geri dönülmez hasarlar vermektedirler.
Kullanım esnasında oluşan tehlikelerin yanı sıra replika telefonların üretim ve yok etme aşamasında da büyük tehlikeler vardır. Denetimsiz üretim noktaları doğaya her aşamada zarar vermekte ve kullanılmayan telefonlar ya da aksesuarlar yok edilirken toprağa gömme, denize atma gibi çevreye zararlı yollar izlenmektedir.
Ekonomik zararlar:
Replika telefonların insan sağlığına ve doğaya verdiği zarar kadar dünya ekonomisine verdiği zarar da azımsanmayacak düzeyde. Dünya çapında her yıl 200 milyona yakın sayıda replika telefon üretildiği ve satıldığı biliniyor. Bu sayı, dünyada aktif olarak kullanılan telefonların %40’ının sahte olduğu anlamına geliyor.
Böyle büyük bir sahte telefon piyasasının dünya ekonomisine verdiği zararın yıllık 50 Milyon Euro olduğu tahmin ediliyor. Oluşan zarardan yalnızca telefon üreticileri değil, orijinal telefon satan teknoloji mağazaları, internet siteleri, telefon ya da aksesuar satan küçük esnaf ve burada çalışan kişiler de etkileniyor.
Sizin için replika telefon kullanmanın yaratacağı tehlikeli sonuçları açıkladık ve bilmeniz gereken detayları anlattık. Orijinal telefon piyasasının çok altında değerlere satılan bu telefonlar cazip gibi görünebilir ama ortaya çıkacak olan sonuçların ne kadar ciddi olduğunu göz önünde bulundurmak gerekiyor.
