23 Şubat’ı 24 Şubat’a bağlayan gece Ukrayna sınırları içinde geniş çaplı bir ‘operasyon’ başlatan Rusya, Ukrayna’da büyük bir yıkıma yol açtı. Her iki taraftan da binlerce askerin ve Ukraynalı sivillerin hayatını kaybettiği bu savaş, yeni paylaşılan bilgilere göreyse pek de savaş hukukuna uygun ilerlemiyor.
Ukrayna’dan gelen birçok görüntü, Rusya’nın normal şartlar altında kullanmasının yasak olduğu termobarik roketler fırlatan TOS-1 silah sistemini mevzilendirdiğini gösteriyordu. Bu silah sisteminin Ukrayna’ya karşı kullanıldığından şüphe edilirken, bugün şüpheleri doğrulayan bir açıklama geldi.
Rusya, yasa dışı şekilde silah kullanıyor:
Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı tarafından yapılan paylaşıma göre Rusya Savunma Bakanlığı, TOS-1A silah sisteminin Ukrayna’da kullanıldığını doğruladı. Bununla birlikte Bakanlık, bu silah sisteminin kurallar çerçevesinde nasıl bir yere sahip olduğunu da gösteren bir video paylaştı.
Rusya’nın mevcut şartlarda bu silahları kullanması yasak:
- Ukrayna ordusu tarafından ele geçirildiği söylenen Rusya'ya ait TOS-1A silah sistemi
Etrafındaki oksijenden faydalanarak çok yüksek ısılı patlamaya yol açan termobarik roketler, aslında kullanması yasa dışı olan silahlar değil. Fakat yasal kullanım alanları fazlasıyla sınırlı durumda. Savaş hukukuna göre bu silahlar, sivillerin hayatının tehlikeye girmesi durumunda herhangi bir askeri hedefe karşı kullanılamıyor. Aynı şekilde silahlar, yaratacağı hasarın kazanılan askeri avantajdan daha fazla olması veya gereksiz yere acıya yol açması durumunda da kullanılamıyor.
Peki bu silah sistemi nasıl bir etki yaratıyor?
Isıya dayalı basınçla işleyen bir silah çeşidi olan termobarik silah, oluşturduğu basınçla küçük bir atom bombasına denk tahrip gücü yaratabiliyor. Havada meydana gelen patlama sonucunda ortaya çok yüksek sıcaklık çıkıyor. Roket, düştüğü yerde havaya önce patlayıcı madde salıyor, ardından meydana gelen ikinci patlamayla bu patlayıcı madde aktifleştiriliyor. Bu silah tipi,
- Geleneksel patlamadan daha uzun süren patlama süresine sahiptir,
- Özellikle kapalı alanlarda büyük hasara ve ciddi yaralanmalara ve ölümlere yol açar,
- Altyapıları yok edebilir,
- İç organlara büyük zarar verebilir,
- Bomba infilak etmese bile etrafa yayılan yanıcı maddeyle ciddi yanıklara ve yanan yakıtın solunmasına neden olur.
- Özellikle basınç dalgasıyla öldürür,
- Vakum etkisiyle ciğerleri yırtar,
- Kulak zarlarının patlaması, ezilmiş iç kulak organları, şiddetli sarsıntı ve körlük gibi etkiler yaratabilir,
- Şok ve basınç dalgalarının beyin dokusuna minimum düzeyde zarar vermesi nedeniyle etrafındaki insanlar, patlamayla bilincini kaybetmeyebilir ve birkaç saniye veya dakika boyunca acıyı tüm şiddetiyle hissedebilir. (DIA – ABD savunma istihbarat örgütü)
- Patlama noktasına yakın olanları tam anlamıyla buhara dönüştürür. (CIA)
Bu silahı yasa dışı olarak kullanan tek ülke Rusya değil
Yaklaşık dört yıl önce Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı, Suriye’de droneları aracılığıyla ‘yanlışlıkla’ termobarik bombalar kullandığını açıklamıştı. Yine Birleşik Krallık Hava Kuvvetlerine bağlı Apache tipi helikopterlerin Afganistan’da da bu tür silahları kullandığı iddiaları ortaya atılmıştı.
TOS-1'in ne denli korkunç bir etkiye sahip olduğunu gösteren test videosu
