NASA’nın Cassini uzay aracı tarafından görüntülendiğinden beri bilim insanlarının ilgisini çeken bir gizem sonunda çözüldü. Satürn’ün uydusu Enceladus’taki ‘kaplan çizgilerinin’ ne olduğu sonunda anlaşıldı.
Bilim insanları, Cassini’den elde edilen verilerle birlikte Enceladus’ta donmuş yüzey altı okyanus bulmuşlardı fakat uyduda gözüken kaplan çizgilerine benzeyen bu işaretlerin ne olduğu bir türlü keşfedilememişti. Bu çizgiler, Güneş sistemindeki hiçbir şeye benzemiyordu.
Araştırmacılar, çatlaklara neyin sebep olduğunu keşfettiler:
Kaplan çizgileri birbirlerine 35 kilometre uzaklıkta bulunuyordu ve paralel bir şekilde konumlanmıştı. Her bir çizginin uzunluğu ise yaklaşık 130 kilometre kadardı. Bu çizgilerin en ilginç noktası ise şekilleri değil, buzlu suyun püskürmesiydi. Yeni yapılan bir çalışmada Doug Hemingway, Kaliforniya Üniversitesi’nden Max Rudolph ve Michael Manga, bu olayın kökenini bulmaya çalıştılar.
Araştırmacılar, uydudaki bu çatlakların oluşmasına neden olan fiziksel güçleri ortaya çıkarmak için modeller kullandı. Ekip, fiziksel güçlerle birlikte bu çatlakların neden eşit aralıklarla konumlandığını ve neden yalnızca Enceladus’un güney kutbunda olduğunu da ortaya çıkarmaya çalıştı.
Satürn’ün uydusu Enceladus, donmuş bir hâlde değil. Bunun sebebi ise uydunun Satürn etrafında çizdiği yörüngesinin oldukça garip olması. Enceladus’un izlediği yörünge, uydu üzerindeki yer çekiminde değişikliklere neden oluyor. Gizemin bir kısmı, Enceladus’un izlediği yörünge sayesinde çözülebiliyor.
Araştırmaya göre uydunun izlediği garip yörünge, kutuplardaki buz tabakalarının daha ince olmasına ve yarıklar oluşmasına sebep olabiliyor. Peki neden bu çatlaklar yalnızca uydunun güneyinde görülüyor? Yine araştırmaya göre kaplan çizgilerini oluşturan çatlaklar, güney kutbunda olduğu gibi kuzey kutbunda da meydana gelebilir ancak biz henüz kuzey kutbunun çatladığını göremedik.
Çatlaklar neden birbirine paralel?
Çalışmanın bir amacı da bu çizgilerin neden birbirine paralel olduğunu bulmaktı. Ekibin yaptığı araştırma, bu sorunun da cevabını ortaya koydu. Araştırmaya göre bu olayın sebebi, ilk yarığın açılmasından sonra kapanmamasıydı. Böylece yüzey altındaki okyanus yüzeye çıktı.
Okyanus, Enceladus’un yüzeyine çıktıktan sonra üç paralel çatlağın da oluşmasına neden oldu. İlk çatlaktan çıkan sular, çatlağın kenarında buz oluşturdu. Bunun sonucunda yüzeyde oluşan ağırlık, diğer çatlakların da meydana gelmesine yol açtı.
Modellerle yapılan çalışmada aynı zamanda çatlakların açık kaldığı keşfedildi. Enceladus’un izlediği garip yörüngeyle birlikte değişen gelgit etkilerinden dolayı bu çatlakların kısmen püskürmeye devam ettiği bulundu. Çatlaklar sürekli genişlediğinden ve daraldığından okyanus, sürekli yüzeye çıkmaya devam ediyor. Bu yüzden de bu çatlakların tamamen kapanmaması bekleniyor.
