Nobel ödülleri, yıllardır pek çok farklı alanda büyük başarılar gösteren ya da büyük yeniliklerin kapısını açan kişilere verilen bir ödül, pek çoklarına göre de bilimin Oscar'ı. Bu yıl fizik ve kimya alanlarında Nobel ödüllerinin sahipleri olan Donna Strickland ve Frances Arnold, Nobel komitesi tarafından ödüllendirilen 20. ve 21. kadınlar oldular. Bu sayı biraz az ama siyahiler için durum daha da kötü: Nobel ödülü kazanmış hiç bir siyahi bilim insanı yok.
Nobel ödülü almış olan siyahiler elbette var. Dokuz yüzden fazla nobel ödülünün toplamda 14 tanesi siyahilere gitmiş, bu ödüllerin de onu barış, üçü edebiyat alanında. Bilim ödülüne en yakın olarak Arthur Lewis'in 1973 yılında ekonomi alanında yaptığı çalışmalarla aldığı ödül. O da bir sosyal bilim ödülü yani.
Aslında Nobel ödüllerine ırkçı yakıştırması yapmak pek de doğru değil, örneğin son yıllarda Japonya, Çin ve Güney Kore'nin gerçekleştirdiği atılımlarla beraber Nobel ödüllü Asyalı bilim insanlarının sayısı hızla arttı. Nobel kazanmak için iyi ve prestijli bir üniversitede olmanın etkisi yadsınamaz zaten.
Siyahilerin bir bilim dalında Nobel alamamasının bir numaralı nedeni, sayısal olarak az olmaları. Zeki, parlak siyahilerin çok az bir kısmı bilimle ilgilenmeyi tercih ederken, bu kişilerin daha da azı akademik bir kariyer peşinde koşturuyor.
Nobel ödülüne aday olabilmek için dahi lider bir kurumda profesörlük yapmanız ya da önemli bir ekibe liderlik etmeniz gerekiyor. Siyahilerin projelerine kaynak alma oranlarının ve terfi ile ödüllendirilmelerinin daha zor olduğu gerçeği de burada etkili olan bir istatistik. Birçok nedenin birleşimi olarak, gerekli saygınlık seviyesine ulaşabilen çok fazla siyahi yok. Ortada başarılı bir siyahi bilim insanı olmayınca, yeni nesli cesaretlendirecek bir şey de yok.
Afrika'da gizli bir Wakanda yok, Afrika'da Asya'nın gerçekleştirdiği atılımı gerçekleştirebilecek bir güç de görünmüyor. Bu durumda özellikle siyahilerin yoğun olarak yaşadığı ülkelerde bu kişilerin hak ettikleri değeri görebilmeleri, adaylık alabilecek saygınlık ve bağlantılara ulaşabilmeleri sağlanmalı. Bilim, herkes içindir ve herkes işin bir ucundan tutmalıdır. Kadınlar ve Asyalı azınlıklar için yürütülen başarılı kampanyalar pek çok yeni bilim insanının pek çok yeni keşfine ön ayak oldu, aynısı siyahiler için neden olmasın?
