Depremler genellikle gerçekleşme zamanı kestirilemeyen, bütünüyle doğal güçler olarak bilinirler ama, bu durum değişiyor gibi.
‘Sismolojik Araştırma Yazıları’ adlı bir dergide bu hafta yayınlanan bir çalışma, geçtiğimiz 150 yıl içerisinde insanların çalışma yaptıkları 730 nokta nedeniyle oluşan depremleri ortaya koyuyor. Her ne kadar insanların sismik aktiviteyi etkileyebilecekleri biliniyor idiyse de, bu çalışmaların 7.9 gibi büyük şiddette depremleri tetikleyebildiğine dair elde edilen netice, araştırmacıları da şaşırttı. Bildiğiniz üzere bu şiddette depremler son zamanlarda dünyanın bazı bölgelerinde giderek artan şekilde görülmeye başlandı.
Doğal gelişmelerin yol açtığı depremlerde olduğu gibi, hatta daha da ölümcül neticeler verebilecek şekilde, insanların da tetikledikleri depremler potansiyel olarak tehlikeli olabiliyorlar. Üstelik jeologlar bu sarsıntıların insanlar ve çevre üzerindeki olası etkilerini henüz anlamaya başladılar.
İnsanların yaptıkları hangi çalışmalar depremlere neden oluyor?
İnsanların tetikledikleri depremlerin etkileri, doğal gelişmeler sonucu ortaya çıkan depremlerle benzerlik arzediyor olabilir fakat, bu depremler daha çok öncesinde herhangi bir sismik faaliyetin görülmediği ya da az görüldüğü alanlarda gerçekleşirler. Doğal depremlerin büyük çoğunluğu, genel olarak tektonik tabakaların birbirlerine yaklaştıkları sorunlu hatlar üzerinde gerçekleşirler. Fakat insanoğlunun faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan depremler ise tektonik plakalardan oldukça uzak bölgelerde gerçekleşirler.
Bu tip depremlere neyin neden olduğu, her bir deprem için ne tip insani faaliyetlerin yapıldığıyla ilgilidir. Yapılan çalışmada elde edilen verilere göre dünya çapında insanların neden oldukları depremlerden sorumlu olan nedenlerin başında, madencilik faaliyetleri geliyor (Bir çok deprem, 271 kazı alanı çevresinde yoğunlaşıyor). Araziden materyal koparmak, dengenin bozulmasına neden olarak, depremleri tetikleyebilecek anlık çöküntülere yol açabiliyor.
Rapora göre 167 kazı alanı çevresinde oluşan çok sayıda deprem (ki bunlar bugüne kadarki en ölümcül depremlerdi), baraj olarak adlandırdığımız su biriktirme havzaları çevresinde yoğunlaşıyor.
2008 yılında Çin’in Sichuan bölgesinde meydana gelen 7.9 şiddetindeki depremden sonra tahminen 80.000 kişi ölmüş ya da kaybolmuştu. Bilim insanlarına göre bu depremin nedeni, ‘Zipingpu Havzası’ adı verilen ve deprem hattı olarak bilinen bölgede 320 milyon ton kadar suyun biriktirilmiş olmasıydı.
Araştırmada elde edilen diğer bir sonuç ise 29 proje alanının enerji kaynakları elde etmeye yönelik ‘hidrolik kırılma’ olarak bilinen işlemler nedeniyle, 36 alanın hidrolik kırılma işlemleri sonrasında oluşan atıksu birikimi ve 12 site çevresinde gerçekleşen depremin ise genel petrol ve gaz atıksu birikimi nedeniyle oluştuğu belirtiliyor.
Deprem tetikleyiciler aynı zamanda 22 noktada ve 2 inşaat alanında ‘nükleer patlamalardan’ kaynaklı olarak tanımlanıyor.
Görüldüğü üzere insanoğlu çevreye sadece yüzeysel ya da havai bağlamda zararlar vermekle kalmayıp, aynı zamanda dünyanın eksenini kaydıracak eylemlere de imza atıyor. Daha konforlu bir yaşamı beraberinde getiren teknoloji, aynı zamanda hızlı bir şekilde dünyanın da sonunu hazırlıyor.
