İnsanlığın Mars'a yolculuğu, sıradan bir elektrikli otomobili Mars yörüngesine göndererek roket testi yapmak, Ay'a ilk turistik geziyi düzenlemek... Elon Musk'ın Tesla ve SpaceX ile çalıştığı çok fazla fikri var. Ancak bu fikirlerden birisi, son aylarda fazlasıyla tartışılıyor. SpaceX, Starlink adını verdiği projesiyle Dünya yörüngesine binlerce minik uydu döşeyerek yüksek hızlı internet işine giriyor.
SpaceX Starlink projesi neyi hedefliyor?
SpaceX, düzenli aralıklarla uzaya Falcon 9 roketleri gönderiyor. Starlink projesindeki amaç, uzaya gönderilen her bir roket ile beraber 60 adet Starlink uydusunu yörüngeye taşımak. Bir yanesi yaklaşık 230 kilo ağırlığında olan uydular, dünya yörüngesinden yaklaşık 440 kilometre yüksekliğe yerleştiriliyor. Söz konusu yörünge, diğer uyduların yerleştirildiği mesafelere kıyasla göre Dünyamıza son derece yakın.
Starlink projesi ile herhangi bir bölgede temel internet hizmeti için 400, orta kalitede bir hizmet için 800 ve yüksek kalitede bir internet hizmeti için ise şu an 1.600 uydunun yeterli olacağı düşünülüyor. Dünya yörüngesine yerleştirilecek olan Starlink uyduları birbirlerine kablosuz olarak bağlanacak.Yeryüzündeki internet kullanıcıları ise bu yüksek hızdaki uydu ağına bağlanmak için yaklaşık 200 dolar değerinde cihazlar kullanacaklar. Elon Musk'a göre küçük bir pizza kutusu boyutlarında olacak bu terminal alıcılar; evlerde, arabalarda, uçaklarda, teknelerde ve hatta sırt çantalarında bile kullanılabilecek. Dünya'nın çevresini saracak uydular ile nerede olursak olalım, bu ağa bağlanmak mümkün olacak.
SpaceX neden böyle bir projeye ihtiyaç duydu?
İnternet ağı, temel olarak bilgisayarları birbirlerine bağlayan bir tür iletişim sistemidir. Bu sistemi kullanabilmek için de internet servis sağlayıcılarına ücret öder, hizmet alırız. Günümüzde ise Dünya'daki internetin önemli bir kısmı, aslında düşünüldüğü gibi uydularla değil, yer altındaki fiber optik kablolarla çalışır. Ancak kablolu bağlantıların da bir sınırı var.
Bağlantı hızı ise internet kullanımlarında yaşanan en büyük sorunların ana kaynağı. Kullanıcılar için bu sorun video izlerken, dosya indirirken ya da yüklerken her zaman hissedilmeyebilir. Ancak anlık iletişim kopmaları özellikle uluslararası bağlantılarda sorunlar, daha büyük etkiler yaratabiliyor. Kısacası internet, bizim günlük ihtiyaçlarımızı karşılamaktan çok artık Dünya için elektrik ya da su kadar önemli bir konuma geldi.
Gecikmelerin yanı sıra internet bağlantısı için kullanılan fiber optik kabloların üretilmesi, yerleştirilmesi ve korunmasının maliyeti de son derece yüksek. Bu kadar emek ve para kaybına rağmen ne yeterli bağlantı hızı sağlanabiliyor ne de Dünya'nın her noktasına bağlantı ulaştırılabiliyor. SpaceX tam da bu nedenle Starlink projesini başlatıyor.
Starlink işe yarayacak mı?
SpaceX için Starlink projesi aslında hiç de yeni değil. Şirket, 2018 yılının Şubat ayında Tintin-A ve Tintin-B isimli iki Starlink uydusunu zaten dünya yörüngesine yerleştirmişti. Başarılı bir şekilde konumlandırılan uydular sayesinde, SpaceX mühendisleri temel konsepti oluşturdular ve uyduların en iyi şekilde bağlanabilmesi için gerekli geliştirmeleri yaptılar.
Uzaya gönderilecek diğer uydular birbirine ilk olarak doğu-batı yönünde bağlanacaklar, ilerleyen zamanlarda kuzey-güney yönlü bağlantılar için de yeni uydular gönderilecek. Starlink uyduları, daha önce alışık olmadığımız bir şekilde çok yavaş olarak, Elon Musk’ın deyimiyle, masaya yan yana dağıtılan iskambil kartları gibi yörüngeye yerleştirilecekler.
Elon Musk, gazetecilerin uyduların akıbeti ne olacak sorusu üzerine, elbette gönderilen tüm Starlink uydularının çalışmasını beklemediklerini, ancak bunun çok düşük bir olasılık olduğunu dile getirdi. İlk gönderilen uydu grubu lazer ışınlarıyla bağlanamıyor, ayrıca onlarla yeryüzünden iletişime geçmek için şimdilik klasik antenler kullanılıyor. İlerleyen zamanlarda gönderilecek uydular arasında ise lazer bağlantısı olacak, böylece yüksek hızlı internet ağı kullanılabilecek. Kısa mesafeli bağlantılar için de fiber optik kabloların Starlink projesinden daha verimli olacağı konuşuluyor.
SpaceX yapay zeka ile uyduları ve uzayı koruyacak:
Starlink uydularının sayısının bu kadar yüksek olması, herkesin aklına nasıl olacak da uzayda çarpışmayacaklar sorusunu getiriyor. Şirket bu konuda içlerinin rahat olduğunu, Starlink uydularının sahip oldukları yapay zeka sayesinde diğer Starlink uydularıyla, diğer uydularla ya da uzay çöpü olarak isimlendirilen nesnelerle çarpışmayacaklarını açıkladı.
Yeni bir teknoloji kullanıldığı için ve Starlink uydularının yapay zeka desteği hızlı bir öğrenme sürecinde olduğundan ilk adımlarda pek çok yanılgı yaşanacak. Uydular kısa sürede tüm çevreyi tanıyacak ve pervaneleri sayesinde çarpışmalar en aza indirilecek.
Bu kadar fazla uydunun, zaten kalabalık olan yörüngemize yeni çöpler yaratması da büyük bir endişe. SpaceX, kullanım durumuna göre 1 ile 5 yıl arasında Starlink uydularının dünyaya düşecek mesafede olduklarını, atmosfer tarafından parçalanacakları için ne dünyada ne de uzayda bir iz bırakacaklarını açıkladı.
Starlink projesi ne zaman tamamlanacak?
Elon Musk’ın basına yaptığı açıklamaya göre 10 milyar dolardan fazla hatta 20-30 milyar doları bulabilecek olan Starlink projesi için ilk adımlar atıldı. Şu an için Dünya yörüngesinde yaklaşık 250'den fazla Starlink uydusu bulunuyor fakat bu yeterli bir sayı değil. 1.600 adet dünyaya yakın uydu gönderildikten sonra, ikinci adıma geçilecek. Bu adımda ise 1000 kilometre yüksekliğe, bir grup uydu daha gönderilecek. Yeni gönderilen uydular, dünyada bağlantı kurmanın zor olduğu noktaları kapsayacaklar.
SpaceX; yüksek hızda, kaliteli internet ağı oluşturabilmek için gerekli 4.400 adet uyduyu 2024 yılına kadar Dünya yörüngesine yerleştirmeyi hedefliyor. Asıl hedeflenen 12 bin adet Starlink uydusunun ise 2027 yılında tamamen yörüngeye yerleştirilmiş olacağı düşünülüyor.
Her bir Falcon 9 roketi ile 60 tane Starlink uydusunu yörüngeye göndermekte olan SpaceX’in, 2027 yılındaki 12 bin uydu hedefine ulaşması için ayda 120 Starlink uydusu Falcon 9 roketi göndermesi gerekiyor. Bunun içinde sefer sayıları sıklaştırılacak, farklı kıta ve bölgelerden de uydular gönderilecek.
Tüm dünya için heyecan verici olan SpaceX şirketinin Starlink projesi hızla devam ediyor. Her yeni projede ve denemede yeni veriler elde eden şirket, tüm dünya için yüksek hızlı ve kablosuz internet projesini giderek geliştiriyor. Şirketin projeleri ile ilgili fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
