Filipinler'in başkenti Manila sınırları içindeki Luzon Adası'nda bulunan Taal Yanardağı, geride bıraktığımız hafta sonundan bu yana lav ve kül püskürtmeye devam ediyor. Neredeyse 10 bin metre yüksekliğe kadar çıkan küller, gökyüzünü tam anlamıyla esir almış durumda.
Dünyanın en küçük aktif yanardağı olarak bilinen Taal’ın 100 kilometre çevresinde 24 milyondan fazla insan yaşıyor. Yetkililer, yanardağ patlamasından etkilenecek civar bölgelerdeki 30 bin kişinin tahliye edildiğini bildirdi.
Taal Yanardağı patlaması sırasında fotoğraflanan şimşekleri eminim sizler de görmüşsünüzdür. Peki, gökyüzünde olağanüstü bir görsel şölen yaratan bu volkanik yıldırımlar nasıl oluşuyor? Bu sorunun yanıtını, İzlanda ve Japonya gibi yerlerde bu tarz olayları gözlemleyen bilim insanı Sonja Behnke veriyor.
Bir yanardağ patlaması sonucunda havaya volkanik kül haline gelen patlamış erimiş kaya parçacıklarının saçıldığını söyleyen Behnke, bu durumun elektrikli yüklü volkanik parçacıklar oluşturduğunu belirtiyor. Bu olayı, bir çorabı halıya sürterek statik elektrik oluşturmaya benzeten bilim insanı, küllerin volkan patlaması sırasında adete şarj olduğunu ifade ediyor.
Pacific Northwest Ulusal Laboratuvarı'nda fırtınaları araştıran atmosfer bilimci Adam Varble ise şöyle diyor: “Aslında fırtına bulutlarında şimşek ve gök gürültüsü almamızın nedeni de aynı: Parçacıkların çarpışması. Fakat fırtına bulutlarında, birlikte sürtünen kül parçacıkları yerine, elektrik yükleri oluşturan buz parçacıkları çarpışır”
Behnke, farklı boyuttaki kül parçacıkları farklı hızlarda düştükçe, pozitif veya negatif yüklü parçacıkların farklı bölgelerini oluşturduklarını söylüyor. Her iki araştırmacı da, küllerin neden olduğu bu şimşeklerin 10 milyon volt ila milyarlarca volt arasında bir enerji yarattığını belirtiyor. Bir ekmek kızartma makinesinin genellikle 120 ila 220 volt arasında çalıştığını düşündüğümüzde, bu değerler gerçekten korkutucu.
Taal Yanardağı’nın bu denli çok yıldırıma neden olmasının altında ise patlama sırasında çıkan küllerin atmosferde çok yükseğe çıkması. Yanardağın tepesinde bir göl olduğuna dikkat çeken Behnke, “Patlama sırasında çıkan su, küçük buz parçacıklarına dönüştü. Bu da statik elektrik oluşturmaya başladı. Gökyüzünde hem küllerin hem de buz parçacıklarının çarpışmasıyla oluşan elektrik, devasa şimşeklerin ortaya çıkmasına neden oldu” değerlendirmesini yaptı.
