Aşk tıpkı ölüm gibidir, her canlı bir gün tadar. Aşkın ardından ölüm gelmesi ise dünyanın en acı gerçeklerinden bir tanesidir. Hepimiz bir şekilde ölen sevdiklerimizi ölümsüz kılmaz isteriz ama eğer bunu isteyen dünyanın en zenginlerinden bir tanesiyse sonuç Tac Mahal olur. Evet, Hindistan’da bulunan mimari bir harika olan Tac Mahal aslında günümüze kadar gelmiş bir tür anıt mezardır.
Tac Mahal, dönemin Babür şahı Şah Cihan tarafından hayatını kaybeden eşi Mümtaz Mahal için yaptırılmıştır. Daha sonra kendisi de buraya defnedilen şah, bu anıt mezar ile eşini ölümsüz kılmakla kalmamış aynı zamanda dönemin Babür devletinin kudretini de temsil etmesini istemiştir. Bugün dünyanın en popüler turizm merkezlerinden olan Tac Mahal hakkındaki sıra dışı bilgilere gelin yakından bakalım.
Tac Mahal hakkında bilgiler:
- Tac Mahal’in yapım nedeni acıklı bir aşk hikayesi.
- Bir daha böyle bir güzellik yapılmasın diye ustaların ellerinin kesildiği söylenir.
- Tac Mahal’in rengi, ona günün hangi saati baktığınıza göre değişir.
- Duvar süslemelerinde bile mücevher kullanıldı.
- Tac Mahal’in simetrisini bozan tek şey Şah Cihan’ın mezarı.
- Yapı aslında göründüğü kadar büyük değil.
- Tac Mahal’i doğal etkilerden korumak için özel yöntemler kullanılıyor.
- Sayısız savaş sırasında ustalıkla korundu.
- Tac Mahal, Dünyanın Yeni Yedi Harikası’ndan biridir.
Tac Mahal’in yapım nedeni acıklı bir aşk hikayesi:
1627 - 1658 yılları arasında Babür İmparatorluğu'nun beşinci hükümdarı olarak hüküm sürmüş olan Şah Cihan’ın üçüncü ve en sevdiği eşi olan Ercümend Bânû Begüm yani Mümtaz Mahal, 1631 yılında şahın on dördüncü çocuğuna hamileyken genç bir yaşta hayatını kaybetti. Ölüm haberini duyduğu sırada bir isyanı bastırmak için seferde olan Şah Cihan beyninden vurulmuşa döndü ve keder dolu bir yas dönemine girdi. Sevdiği eşinin anısına yaptırdığı Tac Mahal’in inşası 1632 yılında başladı ve 1652 yılında tamamlandı.
Bir daha böyle bir güzellik yapılmasın diye ustaların ellerinin kesildiği söylenir:
Yapımı tam 20 yıl süren Tac Mahal’in inşaatında Orta Asya’dan, İran’dan, Suriye’den, Türkiye’den gelen 20 binden fazla işçi çalıştı. Her biri işinin ustası olan bu işçilere çok saygılı davranıldığı ve oldukça yüksek ücretler ödendiği söylenir. Bir rivayete göre işçiler o kadar başarılı bir iş çıkarmışlar ki Şah Cihan buradan daha güzel bir yer yapmasınlar diye ustaların ellerini kestirmiş. Tarihi bir kanıt olmasa da Tac Mahal hakkında en bilinen söylentilerden biridir.
Tac Mahal’in rengi, ona günün hangi saati baktığınıza göre değişir:
Tac Mahal’in ana malzemesi kırmızı kumtaşıdır ve dışı da beyaz mermer kaplıdır. Hindistan’ın ve Orta Doğu’nun farklı noktalarından binden fazla fil kullanılarak buraya getirilen bu beyaz mermerin en benzersiz özelliği renk değiştiriyor olması.Bu sayede Tac Mahal’e gün doğarken bakarsanız sarı, gece vakti bakarsanız mavi renkte olduğunu görürsünüz. Bu renk değişimleri Şah Cihan’ın eşi öldükten sonra yaşadığı duygusal durumun şiirsel bir mimari anlatısıdır.
Duvar süslemelerinde bile mücevher kullanıldı:
Tac Mahal’in içine girip şöyle bir etrafınıza baktığınız zaman lale, zambak, süsen, gelincik ve nergis pek çok farklı çiçek motifinin duvarda olduğunu görürsünüz. Bunların resim olduğunu zannediyorsanız yanılıyorsunuz çünkü her biri özel bir kakma tekniği ile duvara yerleştirilmiş akik, kalsedon, lazuli, kan taşı, lal taşı gibi 28 farklı mücevher türünden oluşuyor. Oluşuyordu demek daha doğru olacak çünkü bunların çok büyük bir bölümü 1857 yılında İngiliz ordusu tarafından yağmalandı. Bugün bir Tac Mahal yaptırmak isterseniz maliyeti bir milyar doların üzerinde olacaktır.
Tac Mahal’in simetrisini bozan tek şey Şah Cihan’ın mezarı:
Tac Mahal’in içerisinde şahın diğer eşlerinin ve hizmetçilerinin de gömülü olduğu farklı alanlar vardır. Asıl alanda ise Mümtaz Mahal’in mezarı vardır. Yapının her bir noktası benzersiz bir simetriye sahiptir, Şah Cihan’ın mezarı hariç. Şah Cihan 1658 yılında ölünce mezarı Mümtaz Mahal’in yanına yapıldı. Fakat bu mezar, zaten tam ortada olan asıl mezarın yanına yapıldığı için bütün simetriyi bozdu. Üstelik erkek mezarının kadın mezarından daha büyük olması geleneği nedeniyle görüntü iyice bozuldu.
Şah Cihan’ın mezarı hakkındaki bir efsaneden bahsetmeden geçmeyelim. Rivayete göre Şah Cihan öldüğü zaman aslında Tac Mahal’e değil, karşısına siyah mermerden yapılacak bir yapıya gömülmek istiyordu. Hatta Tac Mahal ile bu yapı bir köprü ile birbirine bağlanacaktı. Bu yapı inşa edildi mi bilmiyoruz ama bir rivayete göre bu yapı inşa edildi ama babasını devirip tahta geçen Şah Cihan’ın oğlu tarafından yıkıldı.
Yapı aslında göründüğü kadar büyük değil:
Tac Mahal’in yüksekliği yaklaşık 73 metre, yani oldukça yüksek ama dışarıdan bakıldığı zaman yalnızca yüksek değil aynı zamanda olduğundan bile geniş görünüyor. Bunun nedeni, minarelerinin dışa eğimli olarak yapılması. Tac Mahal’in baş mimari olan Persli usta Ahmad Lahauri, minareleri dışa eğimli inşa ederek optik bir illüzyon yaratmış ve daha geniş görünmesini sağlamıştır. Bazıları bu dışa eğimin, olası bir depremde ana kubbe yıkılsa bile bütün yapı hasar görmesin diye yapıldığını söylüyor.
Tac Mahal’i doğal etkilerden korumak için özel yöntemler kullanılıyor:
Hindistan, özellikle de Tac Mahal’in bulunduğu Agra şehri dünyanın en kirli şehirlerinden bir tanesi. Bu kir, Tac Mahal’in güzelim beyaz mermerlerini sararttığı için inşa edildiği günden beri temizlik için özel bir yöntem kullanıyor. Hintli kadınların yüz maskesi olarak da kullandığı bir çamur ile yapının mermerleri düzenli olarak temizleniyor. Tac Mahal aynı zamanda geceleri asla aydınlatılmıyor çünkü böceklerin gelerek beyaz mermeri kirletmesi istenmiyor. Muhtemelen yapay ışık bu yapının güzelliğini bozacaktır.
Sayısız savaş sırasında ustalıkla korundu:
Hindistan tarihi, özellikle de 20. yüzyılı savaşlarla geçmiştir. Pakistanlılar, Almanlar, Japonlar ve İngilizlerle savaşmış olan Hindistan’ın en değer verdiği ama aynı zamanda en savunmasız yeri olan Tac Mahal, bütün bu savaşlar boyunca özel bir yöntemle korundu. Savaş pilotları görmesin diye Tac Mahal’in kubbesi bambulardan yapılmış iskeleler ve özel örtülerle kapatıldı. Böylece bölgeyi bilmeyen pilotlar buranın yalnızca garip bir inşaat olduğunu düşünüp oradan uzaklaştılar.
Tac Mahal, Dünyanın Yeni Yedi Harikası’ndan biridir:
Bir zamanlar seçilen Dünyanın Yedi Harikası’nın bir bölümü artık var olmadığı New7Wonder isimli bir vakıf, 2007 yılında Dünyanın Yeni Yedi Harikası için bir oylama yaptı. Yapılan oylama sonucunda Petra Antik Kenti, Çin Seddi, Kurtarıcı İsa Heykeli, Machu Picchu Antik Kenti, Chichén Itzá Piramidi, Kolezyum ve Tac Mahal; Dünyanın Yeni Yedi Harikası seçildi.
Şah Cihan’ın karısı için anıt mezar olarak yaptırdığı mimari harika Tac Mahal hakkında bazılarını ilk kez duyduğunuz sıra dışı bilgilerden bahsettik. Günümüzden yüzlerce yıl önce böyle bir yapı inşa edilmesi hayranlık verici.
Tac Mahal'in mutlaka okunması gereken bir aşk öyküsü içeren yapım sürecine de bu içerikten ulaşabilirsiniz:
